Yenilikçi Okul: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 236, 3443 - 3470, 11.11.2022

Senanur Kart , Hanifi Parlar

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1020284

Öz

21. yüzyılda teknolojinin merkezde olduğu bilgi çağında; eğitim, sağlık, endüstri, çevre, siyaset gibi tüm alanlarda yenileşmenin ve yeniliklerin yaşanması kaçınılmaz olmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, eğitim sisteminde yaşanan değişim ve yenilikler çerçevesinde ‘‘Yenilikçi Okul Geliştirme Ölçeği’’nin geliştirilerek literatüre katkı sağlamaktır. Araştırma; literatür taraması, madde havuzu oluşturma, uzman görüşü alınması, ön deneme uygulaması, asıl uygulama yapılması, ölçek analizlerinin yapılması ve ölçeğe son halinin verilmesi olarak yedi aşamada oluşturulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu 822 eğitimci oluşturmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliğini test etmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) hesaplanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi ile faktör yükleri 0.30 altında kalan maddeler çıkarılarak altı boyut ve 45 maddeden oluşan bir yapı ortaya çıkmıştır. DFA ile de doğrulanarak istenilen uyum iyiliği değerlerine ulaşılmıştır. Ölçeğin güvenirliğini test etmek için Cronbach Alfa iç tutarlık, madde toplam puan korelasyonu ve %27’lik alt-üst grup bağımsız t-Testi analizleri yapılmıştır. AFA ve DFA sonrası ölçeğin Cronbach Alfa değerleri 0.959 ve 0.962 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin madde toplam korelasyonu kat sayıları AFA için r=0.30 ile r=0.87; DFA için ise r=0.55 ile 0.86 değerleri arasında değiştiği belirlenmiştir. Alt-üst %27’lik bağımsız gruplar t-Testine göre maddelerin ayırt edici özellikte olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucu altı boyut ve 45 maddeden oluşan Yenilikçi Okul Geliştirme Ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

okul geliştirme, yenilikçilik, yenilikçi okul, ölçek geliştirme

Innovative School: A Scale Development Study

Öz

In 21st century, the century of information and technology, it has been inevitable to witness lots of advancements and innovations in every sector like education, health, industry, environment, politics etc. In this regard, this study, focusing on the change and innovations in the educational sector, aims to contribute to the literature by developing “Innovative School Development Scale”. The sample of the study consists of 822 educators. In the study, exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (EFA) are used in order to test the structural validity of the measurement scale. After items with lower than 0.30 factor loading value were excluded and so a structure composed of 6 dimension and 45 items is constructed according to the EFA results, it is confirmed by the CFA and desired goodness fit values are achieved. Moreover, in order to test the reliability of the scale; Cronbach Alpha internal consistency, item total score correlation and independent t-test with 27% higher and 27% lower groups analyses were conducted. Cronbach’s Alpha values of the scale after EFA and CFA are calculated as 0.959 and 0.962. It has been found that item total correlation coefficients of the scale ranges between r=0.30 and r=0.87 for the EFA and between r=0.55 and 0.86 for the CFA. Findings of the independent t-test with 27% higher and lower groups show that the items are well-discriminated. Based on the findings of all these analyses, it is concluded that this Innovative School Development Scale is a valid and reliable measurement scale.

Anahtar Kelimeler

school development, innovativeness, innovative school, scale development

Kaynakça

• Alacapınar, F. G. (2016), ‘‘Eğitim felsefeleri, geleceğin okulu ve öğretmeni’’, E. Yılmaz, M. Çalışkan ve S. A. Sulak (Ed.), Eğitim bilimlerinden yansımalar içinde, (ss.17-30). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010), ‘‘Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• Aslan, H. ve Kesik, F. (2016), ‘‘Yenilikçi okul ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması’’, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(4), 463-482.
• Aslan, M. ve Beycioğlu, K. (2010), ‘‘Okul gelişiminde temel dinamik olarak değişim ve yenileşme: Okul yöneticileri ve öğretmenlerin rolleri’’, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Dergisi, 7(1), 153-173.
• Balay, R. (2004), ‘‘Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim’’, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
• Başaran, S. D. ve Keleş, S. (2015), ‘‘Yenilikçi kimdir? Öğretmenlerin yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi’’, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 106-118.
• Bodur, E. (2019), ‘‘Yenilikçi okul ve örgüt iklimine ilişkin öğretmen görüşleri (Bolu ili örneği)’’, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Brown, T. A. (2006), ‘‘Confirmatory factor analysis for applied research’’, Guilford Press, New York. Büyüköztürk, Ş. (2007), ‘‘Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı’’, Pegem Yayıncılık, Ankara. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016), ‘‘Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Çalmaşur, H. (2019), ‘‘Eğitimde okul geliştirme aracı olarak hesap verebilirlik’’, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi.
• Çimen, İ. ve Yücel, C. (2017), ‘‘Yenilikçi davranış ölçeği (YDÖ): Türk kültürüne uyarlama çalışması’’, Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 6(3), 365-381.
• Dee, J., R., Henkin, A., B., & Pell, S., W. (2002), ‘‘Support for innovation in site-basedmanaged schools: Developing a climate for change’’, Educational Research Quarterly, 25(4), 36-57.
• Dehon, C., Weems, C. F., Stickle, T. R., Costa, N. M., & Berman, S. L. (2005), ‘‘A cross-sectional evaluation of the factorial invariance of anxiety sensitivity in adolescents and young adults’’, Behaviour Research and Therapy, 43(6), 799-810.
• Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2008), ‘‘Bilgi ve bilgi paylaşımının yenilikçilik üzerine etkileri’’, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(1), 189-202.
• DeVellis, R. F. (2017), ‘‘Ölçek geliştirme: Kuram ve uygulamalar’’, Nobel Yayınclık, Ankara.
• Durna, U. (2002), ‘‘Yenilik yönetimi’’, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Fullan, M. (1992), ‘‘Successful school improvement: The implementation perspective and beyond’’, Open University Press, Buckingham, UK. https://books.google.com.tr.
• Hallinger, P. (1992), ‘‘The evolving role of american principals: From managerial to instructional to transformational leaders’’, Journal of Educational Administration, 30(3), 35-48.
• Jackson, S. A., & Lunenburg, F. C. (2010), ‘‘School performance indicators, accountability ratings, and student achievement’’, American Secondary Education, 27-44.
• Kılıç, S. (2016), ‘‘Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı’’, Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48.
• Kılıçer, K. ve Odabaşı, H. F. (2010), ‘‘Bireysel yenilikçilik ölçeği (BYÖ): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması’’, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 150-164.
• Kirkland, K., & Sutch, D. (2009), ‘‘Overcoming the barriers to educational innovation: A literature review’’, Futurelab.
• Kline, R. B. (2011), ‘‘Principles and practice of structural equation modeling’’, (3th ed.). Guilford Press, New York. Kocasaraç, H. ve Karataş, H. (2018), ‘‘Yenilikçi öğretmen özellikleri: Bir ölçek geliştirme çalışması’’, Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 34-57.
• Messmann, G., & Mulder, R.H. (2015), ‘‘Reflection as a facilitator of teachers’ innovative work behaviour’’, International Journal of Training and Development, 19(2), 125-137.
• Naktiyok, A. (2007), ‘‘Yenilik yönelimi ve örgütsel faktörler’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 211-230.
• Numanoğlu, G. (1999), ‘‘Bilgi toplumu ve eğitimde yeni kimlikler’’, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,32(1), 341-350.
• OECD (2006), ‘‘Avrupa Birliği, oslo kılavuzu: Yenilik verilerinin toplanması ve yorumlanması için ilkeler’’, (Çeviri: TUBİTAK, s.33).
• OECD (2011), ‘‘Strong performers and successful reformers in education: Shanghai Chania’’, the Public Affairs Division (It is published under the responsibility of the Secretary-General of the OECD). https://www.oecd.org/pisa/46623978.pdf.
• Orcan, F. (2018), ‘‘Exploratory and confirmatory factor analysis: Which one to use first?’’, Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(4), 414-421.
• Othman, N. (2016), ‘‘Exploring the innovative personality characteristics among teaachers’’, International Education Study, 9(4), 1-8. Öğüt, A. (2003), ‘‘Bilgi çağında yönetim’’, (2. bs.), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Özçicek, T. V. (2016), ‘‘Örgüt iklimini etkileyen iç etmenler’’, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Özkan, H. H. (2009), ‘‘Bilgi toplumu eğitim programları’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 113-132.
• Öztemel, E. (2018), ‘‘Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0’’, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-30.
• Parlar, H. (2012), ‘‘Bilgi toplumu, değişim ve yeni eğitim paradigması’’, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 193-209.
• Parlar, H. (2019), ‘‘Tüm yönleriyle okul geliştirme: Kuram, yaklaşım ve uygulama’’, (2. bs.), Nobel Akademik, Ankara.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Muller, H. (2003), ‘‘Evaluating the fit of structural equation Models: Tests of significance and descriptive goodness of fit measures’’, MPR-Online, 8(1), 23–74.
• Schleicher, A. (2019), ‘‘Dünya okulu: 21. yüzyılın okul sistemi nasıl kurgulanmalı’’, (Ş. Karadeniz, Çev.), BAU Yayınları, İstanbul.
• Simon, D., Kriston, L., Loh, A., Spies, C., Scheibler, F., Wills, C., & Harter, M. (2010), confirmatory factor analysis and recommendations for improvement of the autonomys’’, Blackwell Publishing Ltd Health Expectations, 13(1), 234–243.
• Sönmez, V. (2015), ‘‘Eğitim felsefesi’’, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Şimşek, H. ve Tanaydın, D. (2002), ‘‘İlköğretimde veli katılımı: Öğretmen veli psikolojik danışman üçgeni’’, İlköğretim Online Dergisi, 12-16. http://ilkogretim-online.org.tr/
• Taş, S. (2007), ‘‘Eğitimde yenilemenin önündeki engeller (Dört Köşe Tekerlekler)’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 4-13.
• Tavşancıl, E. (2005), ‘‘Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi’’, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Tezcan, M. (1998), ‘‘Gelecekte eğitim (21.yüzyılın okulları üzerine)’’, Yeni Türkiye Dergisi 21. Yüzyıl Özel Sayısı, 4(19), 821-828.
• Wagner, T. (2016), ‘‘Yenilikçiler yaratmak’’, (Çev: Özer, A.) T.C. İstanbul: Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Watt, D. (2002), ‘‘How innovation occurs in high schools with in the network of innovative school’’, The four pillars of innovation research project.
• Yıldırım, A. (2016), ‘‘Okul temelli örgüt geliştirme’’, İçinde, E. Yılmaz, M. Çalışkan ve S. A. Sulak (Ed.), Eğitim bilimlerinden yansımalar. Konya: Çizgi Kitabevi, 31-44.
• Yılmaz, E. (2016), ‘‘21. yüzyıl becerileri kapsamında dönüşen okul paradigması’’, İçinde, E. Yılmaz, M. Çalışkan. ve S. A. Sulak (Ed), Eğitim bilimlerinden yansımalar, (ss.5-16). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Yiğit, N., Muradoğlu, B. ve Mazlum-Güven, E. (2019), ‘‘Ortaokul öğrencilerinin yenilikçi düşünme algılarına yönelik bir ölçek geliştirme çalışması’’, Uluslararası Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Kongresi Tam Metin Kitabı, İzmir, Türkiye.