Okul Yöneticilerinin, Danışman Öğretmenlerin ve Aday Öğretmenlerin Aday Öğretmen Yetiştirme Programına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 248, 2197 - 2236, 01.11.2025

Özgür Uygur

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1592581

Öz

Bu çalışmanın amacını araştırmaya katılan okul yöneticilerinin, danışman öğretmenlerinin ve aday öğretmenlerinin aday öğretmen yetiştirme programına yönelik görüşlerini incelemektir. Durum çalışması olarak yapılan çalışma Isparta ilinde görevli 9 okul yöneticisi, 20 danışman öğretmen ve 30 aday öğretmenin katılımıyla yapılmıştır. Görüşme formu olarak yarı yapılandırılmış çevrimiçi bir form aracılığıyla veriler elde edilmiştir. Verilerin analiz sürecinde içerik analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre genel anlamda aday öğretmenlerin tecrübe kazanarak öğretmenlik mesleğine uygulamalı olarak hazır hale gelmesi, program içeriğinin uygun görülmesi, sonuçtan ziyade sürece yönelik çalışmaların yapılması, öğretmenlik genel ve özel yeterlilik alanlarına uyumun sağlanması ve yüz yüze eğitimin daha kabul edilebilir olması olumlu yönler olarak görülmektedir. Ayrıca araştırma sonuçlarına göre kavram olarak aday öğretmen, online eğitimler, program içeriğindeki bazı hususlar, öğretmen olarak değer görme ve mesleki anlamda hakimiyet konularında olumsuz yönler ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda aday öğretmene sınıfta uygulama yaparak tecrübe kazanması, sınıf yönetimine ilişkin süreci içselleştirmesi, yüz yüze eğitim çalışmalarını sahaya yansıtması, geri dönüt alması, iletişim becerilerini geliştirmesi, etkili ders anlatımını tecrübe etmesi, gözlem yapması, zamanı yönetme sürecini yaşaması, akıllı tahta kullanımını uygulamalı öğrenmesi ve derse hazırlık yapması bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

aday öğretmen yetiştirme programı , okul yöneticileri , danışman öğretmenler , aday öğretmenler

Investigation of the Opinions of School Administrators, Mentor Teachers and Candidate Teachers on the Candidate Teacher Training Program

Öz

The purpose of this study is to examine the opinions of school administrators, mentor teachers and candidate teachers who participated in the research on the candidate teacher training program. The study, which was conducted as a case study, was conducted with the participation of 9 school administrators, 20 mentor teachers and 30 candidate teachers working in the province of Isparta. Data were obtained through a semi-structured online form as an interview form. Content analysis technique was used in the data analysis process. According to the results of the research, in general terms, candidate teachers gaining experience and becoming practically ready for the teaching profession, the program content being deemed appropriate, studies being conducted for the process rather than the result, ensuring compliance with general and special competence areas of teaching and the fact that face-to-face education is more acceptable are seen as positive aspects. In addition, according to the research results, negative aspects have emerged in terms of the concept of candidate teachers, online training, some issues in the content of the program, being valued as a teacher and professional mastery. As a result, it was found that the candidate teacher gained experience by practicing in the classroom, internalized the process of classroom management, reflected face-to-face education studies to the field, received feedback, developed communication skills, experienced effective lesson presentation, made observations, experienced the time management process, learned how to use smart boards practically and prepared for the lesson.

Anahtar Kelimeler

teacher training program , school administrators , mentor teachers , candidate teachers

Kaynakça

• Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O., & Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,4(6), 143-160.
• Altıntaş, S., & Görgen, İ. (2016, Ekim). Aday öğretmen yetiştirme sistemi üzerine aday öğretmenlerin değerlendirmeleri. 4th International Conference on Curriculum and Instruction, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Antalya,Türkiye.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Barbara, B. L., & Grady, M. L. (2007). From first-year to first-rate: Principals guiding beginner teachers. Corwin Press.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2005). Research methods in education (5th ed.). Routledge Falmer.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi. (Y. Dede & S. B. Demir, Çev. Ed.). Anı Yayıncılık. (Orijinal çalışma 2011’de yayımlandı).
• Çakır, M. A. (2015). Meslek ve öğretmenlik. V. Sönmez (Ed.) içinde Eğitim Bilimine Giriş (s. 233-264). Anı Yayıncılık.
• Ergünay, O., & Adıgüzel, O. C. (2016). İlk yıl mesleki deneyimleri süresince aday öğretmenlerin vizyonlarındaki değişimin ve karşılaştıkları sorunların incelenmesi. 4th International Conference on Curriculum and Instruction, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Antalya,Türkiye.
• Gürşimşek, I. (1998). Öğretmen eğitiminde yeni yaklaşımlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 25-28.
• Harris, N. H., & Sass, T. M. (2010). Teacher training, teacher quality and student achievement. Journal of Public Economics, 95(7–8), 798–812.
• İlyas, İ. E., Coşkun, İ., & Toklucu, D. (2017). Türkiye’de aday öğretmen yetiştirme modeli: İzleme ve değerlendirme. SETA.
• Jacob, B. A., & Lefgren, L. (2004). The impact of teacher training on student achievement: Quasi-experimental evidence from school reform efforts in Chicago. Journal of Human Resources, 39(1), 50–79.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-14.
• Kaya, S. (2016). Mentor and candidate teachers’ views about the recent teacher induction program. 4th International Conference on Curriculum and Instruction, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Antalya- Türkiye.
• Kozikoğlu, İ., & Soyalp, H. (2018). Aday öğretmenlerin, danışman öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin aday öğretmen yetiştirme programına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(4), 934-952.
• Kuş, E. (2007). Nicel-nitel araştırma teknikleri: sosyal bilimlerde araştırma teknikleri: Nicel mi? Nitel mi? Anı Yayıncılık.
• Kürüm Yapıcıoğlu, D., Öztürk, T., & Yetim, N. (2016). Sen stajyer öğretmen misin? Aday öğretmen misin? Öğretmen misin? Aday öğretmenlik uygulaması üzerine bir inceleme. 4th International Conference on Curriculum and Instruction.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1986). But is it rigorous? Trustworthiness and authenticity in naturalistic evaluation. New Directions for Program Evaluation, 30, 73-84.
• Mason, J. (2002). Qualitative Researching. SAGE Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2022). Aday öğretmen yetiştirme programı. https:// oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_12/13113435_3-MYLLI_ EYYTYM_BAKANLIYI_ADAY_OYRETMEN_YETYYTYRME_ SURECYNE_YLYYKYN_KILAVUZ.pdf]
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd Ed.).Thousand Oaks, Sage Publications.
• Neuman, W. L. (2006). Social research methods qualitative and quantitavie approach (2nd Ed.)Pearson.
• Oral, Ş., & Demir, F. (2016). Aday öğretmenlerin aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin görüşleri. [Sözlü Bildiri] 4th International Conference on Curriculum and Instruction, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Antalya,Türkiye.
• Öğretmenlik Mesleği Kanunu (2024). Resmi Gazete, https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2024/10/20241018-1.htm
• Öncü, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. MEB.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Pegem Akademi Yayınları.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme. Pegem Akademi Yayınları.
• Özonay, İ. Z. (2004, Temmuz 6–9). Öğretmenlerin Adaylık Eğitimi Programının Değerlendirmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6–9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Sarıca, R., & Turan-Özpolat, E. (2016). Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin aday öğretmen görüşleri (Gaziantep-Osmaniye illeri örneği). [Sözlü Bildiri] 4th International Conference on Curriculum and Instruction.
• Topsakal, C., & Duysak, A. (2017). Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin aday öğretmenler ve diğer paydaşların görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 625-638.
• Tunçbilek, M. M., & Tünay, T. (2017). MEB aday öğretmen yetiştirme süreci uygulamasının ilgili tarafların bakış açısıyla değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 412-427.
• Ulubey, Ö. (2017). Aday öğretmen yetiştirme programının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 201, 1-23.
• Yazar, T. (2015). Eğitim ve öğretim ile ilgili temel kavramlar. T. Y. Yelken, ve C. Akay içinde, Öğretim İlke ve Yöntemleri, 1-24. Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) (2018). Öğretmen yetiştirme lisans programları, https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/ Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/AA_Sunus_%20Onsoz_ Uygulama_Yonergesi.pdf