A Scale Development Study for Assessing Preschool Teachers' Attitudes Toward Art Education

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 248, 2279 - 2322, 01.11.2025

Elif Özcan , Sibel Çiğdem Güneysu

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1593386

Öz

Daily educational programs offer children various learning experiences through different activities, and one of these is art education. Art education helps individuals develop an aesthetic perspective, gain sensitivity toward their environment, express emotions and thoughts in diverse ways, and better understand the world, thereby enhancing their communication skills. It also enables children to identify and resolve problems using their creative abilities. In this context, it is essential for preschool teachers to create environments that guide children toward creative art activities and structure programs accordingly. This study aims to develop a valid and reliable measurement tool to determine preschool teachers’ attitudes toward art education. In the research process, the initial item pool of 120 items was created based on the literature and reviewed by subject-matter experts for content validity. As a result, the number of items was first reduced to 36, and then to 23 based on the findings of EFA and CFA.The study group consisted of 411 preschool teachers working in the central districts of Ankara, Türkiye. Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) revealed a four-factor structure. The Cronbach’s alpha coefficients for the subdimensions were calculated as follows: Enjoyment of Art and Contribution of Art (0.94), Negative Attitudes Toward Art (0.95), Role in Enhancing Communication (0.89), and Role in Emphasizing Importance (0.81). Based on these findings, the “Sanat Eğitimine Yönelik Tutum Ölçeği” (Attitude Scale for Art Education – SEYTÖ) has been found to be a valid and reliable instrument to assess preschool teachers’ attitudes toward art education. It is expected that the scale will contribute to both the fields of education and art.

Anahtar Kelimeler

scale development , attitude scale , teacher attitudes , art education , early childhood education

Okul Öncesi Öğretmenlerin Sanat Eğitimine Yönelik Tutumlarını Değerlendirmeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması

Öz

Günlük eğitim programları, çocuklara çeşitli etkinlikler aracılığıyla öğrenme deneyimleri sunmaktadır. Bu etkinliklerden biri de sanat eğitimidir. Sanat eğitimi, bireylerin estetik bir bakış açısı geliştirmesine, çevreye duyarlılık kazanmalarına, duygularını ve düşüncelerini farklı yollarla ifade etmelerine, yaşadıkları dünyayı daha iyi anlamalarına yardımcı olarak iletişim becerilerini güçlendirir. Ayrıca çocukların karşılaştıkları sorunları fark etmelerini ve bu sorunları yaratıcı yeteneklerini kullanarak çözmelerini sağlar. Bu bağlamda, okul öncesi öğretmenlerinin, çocukları yaratıcı sanat etkinliklerine yönlendirmek ve bu doğrultuda programlar oluşturmak için gerekli çevre düzenlemelerini yapmaları büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin sanat eğitimine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırma sürecinde alan yazını doğrultusunda oluşturulan 120 maddelik havuz, içerik geçerliği açısından alan uzmanları tarafından incelenmiş ve madde sayısı önce 36’ya, ardından AFA ve DFA sonuçlarına göre 23’e indirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, Ankara il merkezinde görev yapan 411 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Ölçeğin geçerlik çalışmaları kapsamında Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmış ve dört faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Alt boyutlara ilişkin Cronbach Alpha katsayıları sırasıyla Sanattan Hoşlanma ve Sanatın Katkısı (0,94), Sanata Yönelik Olumsuz Tutumlar (0,95), İletişim Artırıcı Rolü (0,89) ve Önemlilik Rolü (0,81) olarak hesaplanmıştır. Bu bulgular doğrultusunda geliştirilen “Sanat Eğitimine Yönelik Tutum Ölçeği”nin (SEYTÖ), okul öncesi öğretmenlerinin sanat eğitimine yönelik tutumlarını belirlemede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Geliştirilen ölçeğin hem eğitim hem de sanat alanlarına katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

ölçek geliştirme , tutum ölçeği , öğretmen tutumları , sanat eğitimi , erken çocukluk eğitimi

Kaynakça

• Ajzen, I., Fishbein, M., Lohmann, S., & Albarracín, D. (2018). The influence of attitudes on behavior. In D. Albarracín & B. T. Johnson (Eds.), The handbook of attitudes (Vol. 1, pp. 197–255). Routledge.
• Anastasi, A., & Urbina, S. (1997). Psychological testing (7th Ed.). Prentice Hall. Arslan, A. (2006). Bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutum ölçeği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24–33.
• Aslantaş, S. (2014). Görsel sanatlar dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 185–196.
• Ayaydın, A., & Kurtuldu, A. K. (2010). Sanat eğitimine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 201–209.
• Aydın, F., & Kara, F. N. (2024). Öğretmen adaylarının teknolojiye yönelik tutumları: Ölçek geliştirme çalışması. Journal of Turkish Science Education, 10(4), 103–118. https://doi.org/10.36681/
• Bae, J. H. (2004). Learning to teach visual arts in an early childhood classroom: The teacher’s role as a guide. Early Childhood Education Journal, 31(4), 247–254. https://doi.org/10.1007/s10643-004-1073-9
• Biber, K., Cankorur, H., Özçınar, D., & Güngör, B. (2022). Attitudes of preschool teachers towards art education and art activities. Current Research in Education, 25, 25–43.
• Boateng, G. O., Neilands, T. B., Frongillo, E. A., Melgar Quiñonez, H. R., & Young, S. L. (2018). Best practices for developing and validating scales for health, social, and behavioral research: A primer. Frontiers in Public Health, 6, 149. https://doi.org/10.3389/fpubh.2018.00149
• Bruner, J. S. (1966). Toward a theory of instruction. Harvard University Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (4. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler: Öntest-sontest, kontrol grubu desen ve veri analizi. Pegem A Yayıncılık.
• Cattell, R. B. (1966). The scree test for the number of factors. Multivariate Behavioral Research, 1(2), 245–276. https://doi.org/10.1207/ s15327906mbr0102_10
• Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 10(1), 1–9.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th Ed.). SAGE Publications.
• Çevik, M., & Ata, R. (2019). Turkish validation of STEAM scale and examination of relations between art attitudes, STEM awareness and STEAM attitudes among pre-service teachers. Inquiry in Education, 11(2), 1–25.
• Davis, J. (1997). Artistry lost: U-shaped development in graphic symbolization. Studies in Art Education, 38(3), 132–157.
• Deleş, B., & Aral, N. (2022, March 21–23). Okul öncesi öğretmenlerinin sanat eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. [Sözlü Bildiri]. II. International Siirt Scientific Research Congress, Siirt, Turkey.
• Demirci-Katrancı, M. (2019). Kültürel değerlere ve minyatür sanatına yönelik tutum ölçeği: Ölçek geliştirme ve yapı geçerliği. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(39), 115–133. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.5170
• Demirkol, M., & Kuşça, N. (2023). Kapsayıcı eğitime yönelik öğretmen tutum ölçeği ile kapsayıcı eğitime yönelik öğretmen özyeterlik ölçeği: Ölçek uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1865–1883.
• DeVellis, R. F. (2017). Scale development: Theory and applications (4th Ed.). SAGE Publications.
• DeVellis, R. F., & Thorpe, C. T. (2021). Scale development: Theory and applications (5th Ed.). SAGE Publications.
• Dewey, J. (1934). Art as experience. Perigee Books.
• Dilmaç, O., Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N., & Kaya, H. İ. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının resim öğretimi dersine ilişkin algılarının incelenmesi (Erzurum ili örneği). Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 94–107.
• Dighe, J., Calomiris, Z., & Van Zutphen, C. (1998). Nurturing the language of art in children. Young Children, 53(1), 4–9.
• Dunn, T. J., Baguley, T., & Brunsden, V. (2014). From alpha to omega: A practical solution to the pervasive problem of internal consistency estimation. British Journal of Psychology, 105(3), 399–412. https://doi.org/10.1111/ bjop.12046
• Eagly, A. H., & Chaiken, S. (1993). The psychology of attitudes. Harcourt Brace Jovanovich College Publishers.
• Eckhoff, A. (2008). The importance of art viewing experiences in early childhood visual arts: The exploration of a master art teacher’s strategies for meaningful early arts experiences. Early Childhood Education Journal, 35(5), 463–472. https://doi.org/10.1007/s10643-007-0216-1
• Eckhoff, A. (2011a). Art experiments: Introducing an artist-in-residence program in early childhood art education. Early Childhood Education Journal, 39(4), 213–222. https://doi.org/10.1007/s10643-011-0464-z
• Eckhoff, A. (2011b). Art viewing as an early childhood learning experience. Early Childhood Education Journal, 39(4), 233–244.
• Edwards, L. C., & Nabors, M. L. (1993). The creative arts process: What it is and what it is not. Young Children, 48(3), 77–81.
• Eisner, E. W. (2002). The arts and the creation of mind. Yale University Press.
• Ertürk, S. (1998). Eğitimde program geliştirme. Meteksan.
• Feldman, E. B. (2008). Practical art criticism. Pearson Prentice Hall.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4th Ed.). SAGE Publications.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.2307/3151312
• Gagné, R. M. (1985). The conditions of learning (4th Ed.). Holt, Rinehart & Winston.
• Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. (2006). Educational research: Competencies for analysis and applications (8th Ed.). Pearson.
• Grytting, C. (2000). The benefits of art education. Arts & Activities, 127(3), 66. Gökdaş, Y., & Öztürk, D. (2017). Görsel sanatlar öğretimine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 683–692.
• Güngör, H. N., & Dalgar, G. (2023). Okul öncesi öğretmen adaylarının sanat eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 68, 347–383.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis (8th Ed.). Cengage Learning.
• Hayes, A. F., & Coutts, J. J. (2020). Use omega rather than cronbach’s alpha for estimating reliability. Communication Methods and Measures, 14(1), 1–24. https://doi.org/10.1080/19312458.2020.1718629
• Hill, R. J. (2017). Attitudes and behavior. T. Postmes & N. R. Branscombe (Eds.), In Social psychology (pp. 347–377). Routledge.
• Hirsch, E. D. (2000). The schools we need: And why we don’t have them. Anchor. Karagöz, A. E., & Çağlar, M. (2022). Okul paydaşlarına yönelik görsel sanatlar dersi tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 80–95. https://doi.org/10.52974/jena.1121993
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım. Kaya, S. (2014). Ebru sanatının çocuklar üzerindeki rolü ve Düzce İstiklal Anaokulu örneği. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(10), 1–16.
• Kindler, A. M. (2010). Art and art in early childhood: What can young children learn from “a/art activities” International Art in Early Childhood Research Journal, 2(1), 1–14.
• Kisida, B., & Bowen, D. (2019). New evidence of the benefits of arts education. Brookings Institution. https://www.brookings.edu/research/newevidence- of-the-benefits-of-arts-education/
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th Ed.). The Guilford Press.
• Laguador, J. M. (2013). Developing students’ attitude leading towards a lifechanging career. Educational Research International, 1(3), 28–33.
• Leavy, P. (2015). Method meets art: Arts-based research practice (2nd Ed.). The Guilford Press.
• Lowenfeld, V. (1943). Creative and mental growth. Macmillan.
• Oreck, B. (2004). The artistic and professional development of teachers: A study of teachers’ attitudes toward and use of the arts in teaching. Journal of Teacher Education, 55(1), 55–69. https://doi.org/10.1177/0022487103260072
• Öztürk, E. (2008). Preschool teachers’ self-reported beliefs on integrated curriculum: Integration of visual art with other activities [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Parlakyıldız, B., & Yıldızbaş, F. (2006). Okulöncesi sanat etkinliklerinde artık materyallerin kullanılmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 1–15.
• Polat, Ö., Aslan, N., & Aydın, E. (2022). Okul öncesi öğretmenlerin sanata yönelik tutumları ile yaratıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 2836–2868.
• Russell-Bowie, D. (2012). Developing preservice primary teachers’ confidence and competence in arts education using principles of authentic learning. Australian Journal of Teacher Education, 37(1), 60–74.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim. Gazi Kitabevi.
• Sıcak, A., & Akkaş, E. (2013). Üstün yetenekli öğrenciler için bilim ve aanat merkezlerine (BİLSEM) yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 136–145.
• Slavec, A., & Drnovšek, M. (2012). A perspective on scale development in entrepreneurship research. Economic and Business Review, 14(1), 39–62. https://doi.org/10.15458/2335-4216.1203
• Şen, Z., & Kalyoncu, R. (2020). Görsel sanatlar öğretmen adaylarının ve öğretmenlerinin sanatçı ve öğretmen kavramlarına yönelik tutumları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 64–80. https://doi. org/10.35675/befdergi.652210
• Şenlitürk, A. (2017). Öğretmen adaylarının plastik sanatlara yönelik tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 865–878.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ekinoks Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th Ed.). Pearson Education.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Uzun, Y., & Kalyoncu, R. (2017). Okul öncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının kişilik özelliklerine göre görsel sanatlar dersine yönelik tutumları. Millî Eğitim Dergisi, 51(236), 2801–2814.
• Uzun, Y. (2021). Güncel sanat tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve resimiş öğretmenliği öğrencilerinin güncel sanata yönelik tutumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Harvard University Press.
• Winner, E., Goldstein, T. R., & Vincent Lancrin, S. (2013). Art for art’s sake? The impact of arts education. OECD Publishing. https://doi. org/10.1787/9789264180789-en
• Wright, S. (2010). Understanding creativity in early childhood: Meaning-making and children’s drawing. SAGE Publications.
• Yalçın, G., Şener Akın, U., & Kan, A. (2021). Bilim ve sanat merkezlerine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 166–178. https://doi.org/10.48174/ buaad.42.2
• Yapalı, Y. (2024). Okul öncesi öğretmenlerin sanat eğitimine yönelik tutumları ile inovatif düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 14(2), 1018–1031.
• Yılmaz, A., Namlı, S., & Kan, A. (2013). Developing scale for attitude towards sport history lesson. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 4(12), 49–59.
• Yücesoy, Y., Demir, B., Bağlama, B., Polat, Ü., & Öznacar, B. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının sanat eğitimi ve görsel sanatlar dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi. International Journal of New Approaches in Social Studies, 4(2), 309–321.