موقف البَرَيلْوِية من علم رسول الله صلعم بالغيب

Yıl 2022, Sayı: 15, 619 - 644, 31.12.2022

Muhammad Masharib Shah Syed Ahmet Tahir Dayhan

https://doi.org/10.47502/mizan.1181323

Öz

هدف هذا البحث هو التعرف على موقف البَرَيلْوِية - صوفية شبه القارة الهندية - من علم الرسول (صلعم) بالغيب والأحاديث التي استخدموها في هذا الموضوع واستدلالاتهم. دراستنا ليست مبنية على مناقشة الأدلة لأن النقد لا يصلح إلا في الخطوة التالية بعد الفهم الصحيح للمسألة. أما اكتفائنا بدراسة وصفية؛ فهو لتمهيد الطريق للدراسات القادمة التي تهدف النقد والتحليل. دراستنا مهمة من حيث أنها تتناول إحدى القضايا الخلافية المعاصرة. وقد ذكرنا موقف الديوبندية – تيار يخالف البريلوية في هذه المسألة – حين الحاجة لتفهيم خلفية المسألة. وفي البحث تم تقديم المعلومات المبعثرة في كتب مختلفة في انسجام خاص. ومن نتائج هذا البحث هو أن علم الرسول (صلعم) بالغيب منقسم إلى ثلاث مراتب عند البريلوية؛ فمنكرو الأولى دخلوا الكفر ومنكرو الثانية خرجوا من أهل السنة وأما المرتبة الثالثة من علمه (صلعم) فلا يخرج أحد من أهل السنة لا منكروها ولا المعتقدون بها. وقد استخدم البريلوية أحاديث صحيحة وغيرها لإثبات موقفهم

Anahtar Kelimeler

الحديث, الرّسول, الغيب, البريلوية, الديوبندية

Rasûlullah’ın (s.a.v.) Gayb Bilgisi Hakkında Barelvîler’in Görüşü

Öz

Çalışmamızın amacı Hz. Peygamber’in (s.a.v.) gayb bilgisi hakkında Barelvîler’in görüşünü, konuyla ilgili kullandıkları hadisleri ve getirdikleri delilleri tanıtmaktır. Bu bir reddiye veya eleştirel çalışma değildir; zira tenkit ancak konu iyice kavrandıktan sonraki aşamada gerçekleşebilir. Çalışmamız, İslâm tarihinin son asırlarında ortaya çıkan Barelvî ve Diyôbendî gibi Ehl-i sünnet fırkalar arasındaki tartışmalı meselelerden birini ele alması bakımından önem arz etmektedir. Konunun Barelvî kaynaklarında yer aldığı şekilde takdimi ile iktifa edilmesi, eleştirel yaklaşımda bulunmayı ve delillerin tahlilini hedefleyen sonraki çalışmalara zemin hazırlamak içindir. Farklı kitaplarda dağınık halde bulunan bilgiler belli bir insicam içinde bir araya getirilerek sunulmuştur. Barelvî ekolüne göre Rasûlullah’ın (s.a.v.) gayb bilgisi üç kategoriye ayrılmaktadır. İlkini inkâr edenler küfre düşmüşlerdir; ikinciyi inkâr edenler Ehl-i sünnet dışına çıkmışlardır; üçüncü kategoriye giren bilgiyi kabul edenler de inkâr edenler de Ehl-i Sünnet dairesindedirler. Barelvîler bu iddialarını ispatlamak üzere sahih olan ve olmayan rivayetleri delil olarak kullanmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Peygamber, Gayb, Barelvî, Diyôbendî, Hadis, Sünnet, الحديث، الرّسول، الغيب، البريلوية، الديوبندية, الحديث, الرّسول, الغيب, البريلوية, الديوبندية

Kaynakça

• Abd b. Humeyd, Ebû Muhammed Abdülhamid b. Humeyd b. Nasr el-Kissî. el-Müntehab min Müsnedi Abd b. Humeyd. thk. Mustafa el-Adevî. Riyad: Dâru Belensiyye, 2. Basım, 1423/2002.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh eş-Şeybânî. el-Müsned. nşr. Şuayb el-Arnaût vd. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Barelvî, Ahmed Rıza Han Kâdirî. ed-Devletü’l-Mekkiyye bi’l-mâddeti’l-ğaybiyye. çev. Hamid Rıza Han. Lahore: Mektebe Nebeviyye, 1422/2001.
• Barelvî, Ahmed Rıza Han Kâdirî. Fetâve Rezeviyye. 29 Cilt. Lahore: Rıza foundation, ts.
• Barelvî, Ahmed Rıza Han Kâdirî. İnbâü’l-Mustafa bi hâli sirri ve ahfâ. b.y.: A‘lâ Hazret Network, ts.
• Barelvî, Ahmed Rıza Han Kâdirî. İzâhatü’l-‘ayb bi seyfi’l-ğayb. Arp. Muhammed İshak Rizvî. Gucrât/Hint: Merkez-i Ehl-i Sünnet Barakât-i Rıza, ts. Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‘ûd el-Ferrâ’. Meʿâlimü’t-tenzîl. thk. Abdürreẓẓâk el-Mehdî. 1 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâ’i’t-türâsi’l-Arabî, 1420.
• Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‘ûd el-Ferrâ’. Şerḥu’s-sünne. thk. Şuayb Arnavût – Züheyr eş-Şâvîş. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî, 2. Basım, 1403/1983.
• Beyhakī, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Şü‘abü’l-îmân. nşr. Abdülali – Muhtâr Ahmed Nedevî, 13 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-rüşd, 1423/2003.
• Bezzâr, Ebû Bekir Ahmet b. ‘Amr. el-Müsned. nşr. Mahfûzurrahman Zeynullah vd. Medine Münevvere: Mektebetu’l-‘ulûm ve’l-hikem, 1988-2009.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 3, 6 Cilt. Lübnan: Dâru Tavki’n-Necât, 1. Basım, 1422/2001.
• Bursevî, Ebü’l-Fidâ’ İsmâil Hakkı b. Mustafa. Rûhü’l-beyân, 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-fikr, ts.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. Silsiletü’l-eḥâdîs̱i’ż-żaʿîfe ve’l-mevżûʿa ve es̱eruhe’s-seyyiʾü fi’l-ümme. Riyad: Dârü’l-ma‘ârif, 1. Basım, 1412/1992.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. Żaʿîfü’l-Câmiʿi’ṣ-Ṣaġīr ve ziyâdâtüh. b.y.: el-Mektebü’l-İslâmî, ts.