Morphometric and Macroanatomic Investigation of Bulbus Oculi in Kıvırcık Sheep

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 21 - 29, 28.06.2024

Zekeriya Özüdoğru , Nida Kırış , Yasin Baykalır

https://doi.org/10.53518/mjavl.1433838

Öz

In this study, it was aimed to examine the bulbus oculi morphometrically and macroanatomically in kıvırcık sheep. For this purpose, 8 curly sheep heads cut in a slaughterhouse in Balıkesir were used. After the heads were weighed as a whole, the bulbus oculi were dissected from the orbit, and then their weights were determined with precision balances. Then, measurements were made from 11 points belonging to the pupil, lens, bulbus oculi and cornea. Morphometric analyzes of bulbus oculi were made in IBM®SPSS 22 package program. Multi-factor and interactive analysis of variance (Two-Way ANOVA) test was used to determine whether there was a statistical difference between gender and the data of the measurements of the right and left sides of the anatomical structure, and whether the gender and the right and left sides of the organs affected each other and whether there was an interaction between them. Analysis of head weight according to gender was analyzed by Mann Whitney U test. The presence of a statistically significant relationship between all examined features (lengths and thicknesses) was examined with the Pearson correlation test and the statistical significance level was accepted as P ≤ 0.05. As a result of the analyzes, it was concluded that statistically the right and left organs in relation to gender do not affect each other. In the correlation analysis, it was seen that there was a significant relationship.

Anahtar Kelimeler

Kıvırcık sheep, morphometry, bulbus oculi.

Kıvırcık Koyunlarında Bulbus Oculi’nin Morfometrik ve Makroanatomik Olarak İncelenmesi

Öz

Çalışmada kıvırcık koyunlarında bulbus oculi’nin morfometrik ve makroanatomik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Balıkesir’de mezbehanede kesilen 8 adet kıvırcık koyun kafası kullanıldı. Kafalar bütün halinde tartıldıktan sonra bulbus oculi’ler orbitadan diseke edildi ve sonra hassas terazi ile ağırlıkları saptandı. Daha sonra pupilla, lens, bulbus oculi ve cornea’ya ait 11 noktadan ölçümler yapıldı. Bulbus oculi’ye ait morfometrik analizler IBM®SPSS 22 paket programında yapılmıştır. Cinsiyet ile anatomik yapının sağ ve sol taraflarına ait ölçülerin verileri arasında istatistiksel fark olup olmadığı ve cinsiyet ile organların sağ ile sol olmasının birbirini etkileyip etkilemediği ve aralarında etkileşimin olup olmadığı çok faktörlü ve etkileşimli varyans analizi (Two-Way ANOVA) uygulandı. Kafa ağırlığının cinsiyet ayrımına göre analizi Mann Whitney U testi ile incelendi. İncelenen tüm özellikler (uzunluklar ve kalınlıklar) arasında bir ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı varlığı ise Pearson korelasyon testiyle incelendi ve İstatistiksel anlamlılık düzeyi P ≤ 0,05 olarak kabul edildi. Yapılan analizler sonucu istatiksel olarak organların cinsiyet ile ilgili olarak sağ ve sol olmasının birbirini etkilemediği sonucuna varılmıştır. Korelasyon analizinde ise anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kıvırcık koyunu, morfometri, bulbus oculi.

Kaynakça

• Abuagla, I.A., Ali, H.A. & Ibrahim, Z.H. (2016). An Anatomical Study On the Eye of the One-Humped Camel (Camelus Dromedarius). IJVS. 5(3), 137-141.
• Akçapınar, H. (1994) Koyun Yetiştiriciliği, (Yenilenmiş 2. Baskı), Ankara: İsmat Matbaacılık.
• Akın, F. ve Samsar, E. (1999) Anatomi-Fizyoloji (1. Baskı). Göz Hastalıkları. (ss. 29) Ankara: Tamer Matbaacılık.
• Demircioğlu, İ. ve Yılmaz, B. (2019) İvesi koyunlarında (Ovis aries) bulbus oculi’nin morfometrik yapısının incelenmesi. Dicle Üniv. Vet. Fak. Derg., 12, 108-111.
• Dursun, N. (2000). Veteriner Anatomi III (ss. 149-160). Ankara: Medisan Yayınevi.
• Dyce, K.M., Sack, W.O. & Wensing, C.J.G. (2010) Textbook of Veterinary Anatomy, Missouri: Elsevier Science.
• Fornazari, G.A., Montiani-Ferreira, F., de Barros Filho, I.R., Somma, A.T. & Somma, B. (2016). The Eye of the Barbary Sheep or Aoudad (Ammotragus lervia): Reference Values for Selected Ophthalmic Diagnostic Tests, Morphologic and Biometric Observations. Open Vet J. 6 (2): 102-113.
• Karagöz, Y. (2015) SPSS22 Uygulamalı Biyoistatistik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaymakçı, M. ve Sönmez, R. (1992) Koyun Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık Hayvancılık Serisi No: 3.
• König, H.E. & Liebich, H.G. (2013) Evcil Hayvanlarda Veteriner Anatomi (6. Baskı) İçinde K. İ., T. İ. (Ed.), Göz (Organum visus) (ss. 579-591) Malatya: Medipres.
• Malkoç, İ. (2006). Göz küresinin tabakaları: anatomik ve histolojik bir derleme. Eurasian J Med, 38,124-129.
• Okşar, D. (2017). Akkaraman koyununda bulbus oculi’nin anatomik incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Kayseri Üniversitesi]). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi (Tez No: 473774).
• Okşar, D., Orhan, İ., Alan, A., Köse, F. ve Düzler, A. (2021) Anatomical study of bulbus oculi in Akkaraman sheep. Erciyes Univ. Vet. Fak. Derg., 18(3), 145-151.
• Olopade, J.O., Kwari, H.D., Agbashe, I.O. & Onwuka, S.K. (2005). Morphometric Study of the Eyeball of Three Breeds of Goats in Nigeria. Int J Morphol. 23(4), 377-380.
• Selvi, T. N. & Üstüner, H. (2021). Some Fertility Traits and Growing Characteristics of Kivircik Sheep Breed in the Extensive Farm Conditions. Journal of Research in Veterinary Medicine , 40 (2), 116-119. DOI: 10.30782/jrvm.995392.