Cilt: 13 Sayı: 1, 1.07.2023

Yıl: 2023

Araştırma Makalesi

Derleme

Amaç
Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences (MJAVL) Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin (KTMU) çıkardığı bir dergidir. Dergimiz ilk olarak 2013 yılında yayın hayatına başlamıştır. Türkçe, Kırgızca, İngilizce, Rusça dillerinde makaleler yayımlanmaktadır. Uluslararası, hakemli, alan indeksli, bilimsel ve elektronik bir dergi olan MJAVL, yayınlarında aşağıdaki ilkeleri benimsemiş ve sürekli gelişim göstermeye odaklanmıştır.
- Öncelikli amacımız, dergide yayınlanan makalelerin Cope, Tübitak, YÖK, TR-Dizin, BAYEK gibi kurum ve kuruluşların yönetmelik ve yönergelerine uygun olarak
       1- teknik,
       2- bilimsel,
       3- etik bakımdan belirlediğimiz kriterlere uygun yayın yapmaktır.
- Veterinerlik ve Ziraat alanında uluslararası bağlamda seçkin bilimsel makaleler yayınlamak.
- Açık erişim olanak ve politikası ile bu yayınları insanlığın faydasına sunmak.
- Değerli ve seçkin çalışmalara ücretsiz yayın olanağı sunmak.

Kapsam
Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences (MJAVL): tarım, veterinerlik ve yaşam bilimleri alanlarındaki özgün araştırma makaleleri ile sınırlı sayıda derleme, olgu sunumu, kısa notlar ve teknik notlar kabul edilmektedir. Dergimizde yayınlanacak çalışmaların konuları, son yapılan dergipark güncellemeleri dikkate alınarak aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
1. Bahçe Bitkileri Yetiştirme ve Islahı
2. Bitki Koruma
3. Gıda Bilimleri
4. Hayvansal Üretim
5. Tarla Bitkileri Yetiştirme ve Islahı
6. Tarım Ekonomisi
7. Tarım, Arazi ve Çiftlik Yönetimi
8. Tarımsal Biyoteknoloji
9. Toprak Bilimleri ve Bitki Besleme
10. Veteriner Bilimleri

Biyoloji
1. Bitki Bilimi
2. Biyoinformatik ve Hesaplamalı Biyoloji
3. Biyokimya ve Hücre Biyolojisi
4. Ekoloji
5. Endüstriyel Biyoteknoloji
6. Evrimsel Biyoloji
7. Genetik
8. Hayvan Bilimi
9. Mikrobiyoloji


e-posta : journals@manas.edu.kg, ismail_sen@ manas.edu.kg, kayahan.kucuk@manas.edu.kg
web : https://dergipark.org.tr/en/pub/mjavl
Telefon : +996 (312) 54 19 42 - 46, 67
Faks : +996 (312) 54 19 35

Bu kısım Genel Kurallar ve Yazım Kuralları olmak üzere iki ana başlıktan oluşmaktadır. Tamamını okuduğunuzdan emin olunuz.


Genel Kurallar
1. Etik Kurul İzni Hakkında
2. Benzerlik Raporu Hakkında
3. Makale Gönderiminde Yüklenilecek Dosyalar
4. Bazı Hatırlatmalar

Yazım Kuralları
1. Makale Hazırlama
2. Başlık
3. Özet
4. Anahtar Kelimeler
5. Metin
6. Çizelge ve Şekiller
7.  Metin İçi Kaynak Gösterme (Apa 7 Sürümü)
8. Kaynaklar Listesi Hazırlama

GENEL KURALLAR

Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences editörlüğü olarak bilimsel yayınlarda özellikle dikkat ettiğimiz şartlar aşağıdaki gibidir.

1) Bilimsel yöntemler kullanılarak yazılmış olmalıdır.
2) Etik kurallara uygun çalışılmalıdır.
3) Yayın için daha önce herhangi bir dergiye gönderilmiş olmaması gerekir.
4) Bilimsel, teknik ve şekil özellikleri bakımından dergi formatına uygun olmalıdır:
             Bilimsel özellik: bilimsel ve etik kurallara uygunluk kastedilmektedir.
            Teknik özellik: Makale dosyası,
                                         Etik sorumluluk beyanı ve telif hakkı sözleşmesi formu,
                                         Benzerlik raporu,
                                         Makale ve yazar bilgileri dosyası,
                                        Gerekiyorsa etik kurul izni onayı gibi dosyaların eksiksiz ve doğru şekilde hazırlanıldığı yayın kastedilmektedir.
           Şekil özelliği: Derginin yazım kurallarına uygunluğu kastdilmektedir.

Not: Yazım Kurallarına (Bilimsel, teknik ve şekil bakımından) uygun olmayan makaleler yazara tekrar gönderilerek en fazla 15 gün süre verilir. Tekrar gönderimde editörler tarafından belirtilen eksikler giderilmediği taktirde makale reddedilir.


Etik Kurul İzni Hakkında

Etik kurul izinleri her makale için mi istenmektedir?

Etik kurul izinleri her makale için talep edilmez. “Etik kurul izni gerektiren” Türkiye veya yabancı adresli tüm makaleler için talep edilmektedir.
Etik kurul izni gerektiren araştırmalar;
- Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
- İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
- İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
- Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
- Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar.

Ayrıca;
- Olgu sunumlarında (vaka analizi) “Aydınlatılmış Onam Formu” alındığının belirtilmesi,
- Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
- Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir.
Çalışmaların etik kurul izni gerektirip gerektirmediği noktasında linkte yer alan şemalardan yararlanabilirsiniz.
                             Etik Kurul Onay Belgesi Hakkında Sema

Etik Kurul izinleri dışında hangi izinler alınmalıdır?

- Olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
- Araştırma yapılan kurumdan izin belgesinin alındığı belirtilmelidir (MEB, Bakanlıklar vb.).
- Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alındığı belirtilmelidir.
- Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir.
Not: Etik Kurul izni hakkında bölümünde verilen bilgiler TR-Dizin web sayfasından alınmıştır. Dergimizde bu konuya özen gösterilmektedir.


Benzerlik Raporu Hakkında
Dergimize gönderilen bilimsel yayınların benzerlik tarama raporlarından (Turnitin, iThenticate vb.) geçirilmesi ve raporun ilk gönderim işlemi yapılırken sistemden yüklenmesi gerekmektedir. Benzerlik oranının kaynaklar dahil %20’yi geçmemesi gerekmektedir.

Not: benzerlik raporları editörler tarafından incelenir. Her benzerlik şartını sağlayamayan yayın etik ihlal olan intihal yapmış, her benzerlik şartını sağlayan yayın da intihal yapmamış anlamına gelmemektedir. İntihal: usulsüz alıntı iken benzerlik bazı durumlarda mecburi olabilir. Detaylı bilgi için aşağıdaki liklerden bilgi edinebilirsiniz.

              Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi 
              İdari Yargı Kararlarından Hareketle “İntihal”  
              Benzerlik Kontrolü  


Makale Gönderiminde Yüklenilecek Dosyalar
1- Makale (Şablon) dosyası (Makalenin bilimsel metni)
2- Yazar ve Makale bilgisi (Yazar ve Makaleye ait özel bilgiler)
3- Benzerlik Raporu  (Turnitin, iThenticate vb.)
4- Etik Sorumluluk Beyanı ve Telif Hakkı Sözleşmesi Formu
5- Etik kurul izni (çalışmanızda etik kurul izni gerekiyorsa )

Bazı Hatırlatmalar
1. Dergiparka üyeliğiniz olmadan dergiye makale göndermeniz mümkün değildir. Kayıt için tıklayınız.
2. Makalenizi göndermeden önce istenilen bilgilerin tamamını doğru gönderdiğinizden emin olunuz.
3. Sayı yayınlandıktan sonra da makalelerinizi kontrol etmeyi unutmayınız. Dergipark sisteminde makale yayınlandıktan sonra 5 gün düzenleme süresi verilmektedir. Bu süre bittiğinde makalede düzenleme yapılmamaktadır ve bir sonraki sayıda düzeltme makalesi yayınlanması gerekmektedir. Dergimiz özelinde bu, altı ay sonra düzeltme yayınlanacağı anlamına gelir. Bundan dolayı, lütfen, makaleleriniz yayınlandıktan sonra hakem görüşüne tabi olmayacak düzeltmeler için en kısa sürede iletişime geçiniz.
4. Makale yayınlandıktan sonra kontrol etmeniz tavsiye edilen hususlar
     -Makalenin birinci ve ikinci dildeki başlığı,
     -Yıl, Cilt, Sayı bilgileri,
     -Çizelge ve şekillerin doğruluğu,
     -Olası mizanpaj hataları,
     -Kelime bazında yazım yanlışları
     -Hatalı ifadeler vb.
Not: yukarıda belirtilen hatalar hakem görüşüne tabi olmamalıdır. Yani hakemlerin incelemesinden geçen ve mevcut haliyle yayına kabul edilmiş makaledeki verileri değiştirme, makalenin bilimsel yönüne müdahale içeren değişiklik talepleri olmamalıdır ve dikkate alınmayacaktır.

YAZIM KURALLARI
Yazım Kuralları dosyasını buradan indirebilirsiniz.

 

Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences - Yayın İlkeleri

1. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences’e gönderilecek yazılarda; alanında bir boşluğu dolduracak özgün bir makale olması veya daha önce yayımlanmış çalışmaları değerlendiren, bu konuda yeni ve dikkate değer görüşler ortaya koyan bir araştırma olma şartı aranır. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences teorik ve uygulamalı araştırmalara yer verir.

2. Makalelerin Manas Journal of Agriculture Veterinary And Life Sciences’te yayımlanabilmesi için, daha önce bir başka yerde yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere kabul edilmemiş olması gerekir. Daha önce bilimsel bir toplantıda sunulmuş bildiriler, bu durum açıkça belirtilmek şartıyla değerlendirme sürecine kabul edilebilir.

3. Makalede adı geçen her yazar çalışmanın içeriğinden sorumludur.

4. Yazar/yazarlar yayımlanan makalelerinde atıf bilgisinde, Derginin İngilizce başlığını kullanmalıdırlar
5. Hakemler değerlendirme sürecini gizli tutarlar ve üçüncü kişilerle paylaşmazlar. Dergiye gönderilen her çalışma hakemlerce tarafsız değerlendirmeye tabi tutulur.

6. Editör ve alan editörleri hakem değerlendirme sürecini gizli tutar. Din, dil, ırk, milliyet, cinsiyet, kıdem veya kurumsal ilişki gözetmeden editör ve alan editörleri dergiye gönderilen ve yayımı uygun görülen her çalışmaya tarafsız bir tutum sergiler.

7. Dergiye gönderilen bir makalenin intihal olduğu, başka yerde yayımlanma aşamasında olduğu veya yayımlandığına ilişkin bir iddia karşısında dergi editörü ve alan editörleri bu durumu araştırır. Söz konusu iddianın doğrulanması durumunda editör makaleyi yayımlamama hakkına sahiptir.

8. Yazar(lar) makalelerini derginin internet sitesine yüklerken kişisel bilgilere word dosyasında yer vermemelidir. Yazar ve makale hakkındaki özel bilgiler ayrı bir dosya ile gönderilmelidir (detaylı bilgi için yazım kurallarına bakınız).

9. Ücret politikası: Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences’te yayınlanacak olan makalelerden herhangi bir ücret talep edilmemektedir.

10. Makale geri çekme: Yazar ya da yazarlar makalelerini geri çekme hakkına sahiptir.

11. Benzerlik Raporu: Dergimize gönderilen bilimsel yayınların benzerlik tarama raporlarından (Turnitin, iThenticate vb.) geçirilmesi ve raporun ilk gönderim işlemi yapılırken sistemden yüklenmesi gerekmektedir. Benzerlik oranının kaynaklar dahil %20’yi geçmemesi gerekmektedir. 

Değerlendirme Süreci

Manas Ziraat, Veterinerlik ve Yaşam Bilimleri Dergisine yazı göndermek için yazar(lar), derginin internet adresine girerek üye olmalıdır. Yazar, MJAVL’da hakem olmak isterse, bunu kayıt esnasında, belirtmelidir.
Yazarlar hakemlerin görüşlerini sistemden takip etmelidir. Yazıların hangi akademisyen tarafından sisteme eklendiği ya da dergiye gönderildiği, sistem yöneticisi tarafından görülmektedir. Bu husus, makaleyi inceleyecek hakemlere daha rahat hareket imkânı tanınması açısından önemlidir.

Makale, https://dergipark.org.tr/mjavl adresindeki Makale Takip Sistemi aracılığıyla, e-posta adresi ve parolayla girilen kişisel sayfadan gönderildikten sonra, aynı sayfadan hakem süreci takip edilebilir. Bu aşamadan sonra, düzeltmelerin yapılması için, bütün hakemlerden raporların gelmesi beklenmelidir.

Dergiye ulaşan makale öncelikle alan editörü tarafından incelenir ve makalenin dergi yazım kurallarını taşıyıp taşımadığına bakılır. Derginin yazım kurallarına uymayan makaleler alan editörü tarafından hakemlik süreci başlatılmadan geri çevrilir ya da bazı değişiklikler istenebilir. Yazım kurallarına uygun makaleler ise, alanında uzman olan en az iki hakeme gönderilir. Onbeş gün içerisinde hakemlerin değerlendirmelerini tamamlayarak raporlarını göndermeleri beklenir.

Sürecin her aşamasında, hakemlerin ve yazarların isimlerinin saklı tutulduğu çift-kör hakemlik sistemi kullanılmaktadır. Hakemler kendilerine gönderilen makaleleri; çalışmanın orijinalliği, literatüre katkısı, metodoloji, vb. açıdan değerlendirirler. Hakemler direkt makaleyi kabul edebilir, reddedebilir veya yazarlardan düzeltme yapmalarını isteyebilirler. Bir makalenin yayına kabul edilebilmesi için, en az iki hakemin olumlu görüş bildirmesi gerekmektedir. Hakem raporlarından biri olumlu, diğerinin olumsuz olması durumunda, yazı üçüncü bir hakeme daha gönderilir.

Makale iki hakemden “Kabul Raporu” alması durumunda yayımlanır. Makale iki hakemden “Red Raporu” alması durumunda yayımlanmaz ve makalenin yazar(ları) bilgilendirilir. Hakemlerin “Düzeltme Raporu” alınması durumunda yazar(lara) istenilen düzeltmeler bildirilir. Yazar(ların) istenilen düzeltmeleri tamamlayarak makaleyi tekrar sisteme yüklemesi istenir. Makalenin düzeltilmiş hali hakemlere tekrar geri gönderilir veya küçük düzeltmeler istenmişse alan editörü, istenilenlerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol ederek makaleyi yayın arşivine gönderebilir. Büyük düzeltme raporu verildiyse alan editörü, tekraren aynı hakeme makaleyi gönderir. “Kabul Raporu” alınması durumunda yayın arşinde sıraya alınır. İstenilen ya da beklenilen düzeltmelerin yapılmaması durumunda makale “Red” edilir.



Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences - Yayın Etiği Bildirgesi

Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences olarak şu kuruluşların etik ilkeleri esas alınmaktadır:
a) Committee on Publication Ethics (COPE) - Başvuru değerlendirme sürecindedir.


Editörlerin Sorumlulukları

1. Yayın ve Sorumluluk Kararı: Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences baş ve alan editörleri, yayınlanmak üzere gönderilen makalelerden hangilerinin derginin amaç ve yayın politikalarına uygun olup yayınlanması gerektiğine karar vermekten sorumludurlar. Editörler ayrıca, dergiye gönderilen makalelerden hangilerinin onur kırıcı yayın, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili yasal gerekliliklere tabi politikalara yönelik karar verilmesinden sorumludur. Editör, derginin içerik ve yayın kalitesinden sorumludur ve bu bağlamda yayın kararı verilirken hakemler ile müzakere edebilme hakkına sahiptir. Editör adil ve hakkaniyete uygun bir hakem ve değerlendirme süreci sağlamalıdır. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences editörü, okuyucu ve yazarların ihtiyaçlarına cevap vermek için çaba göstermelidir.

2. Çıkar Çatışması: Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences baş ve alan editörleri, yazar(lar) tarafından dergiye teslim edilen metinlerdeki yayınlanmamış materyal ve diğer bilgi ve verilerin, yazar(lar)ın açık ve yazılı izni olmaksızın hiç kimse tarafından kendi çalışmasında kullanılmasına müsaade etmemelidir.

3. Tarafsızlık: Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences’e gönderilen makaleler daima, herhangi bir önyargı olmaksızın tamamıyla açık, şeffaf, bilimsel ve objektif kriterler doğrultusunda değerlendirilmelidir. Metinler yazarların ırkı, rengi, cinsiyeti, cinsel tercihi, dini inancı, etnik kökeni, milliyeti ve siyasi görüşü göz önüne alınmaksızın, sadece entelektüel ve bilimsel değerleri çerçevesinde değerlendirilmelidir.

4. Gizlilik: Baş editör, editör yardımcısı, alan editörleri ve yayın kurulu, teslim edilen metinlerle ilgili bilgileri söz konusu metin yazar/yazarları, hakemler ve yayıncı dışında hiç kimseye ifşa etmemelidir. Dergiye gönderilen bir makale ile ilgili herhangi bir bilgi, editör tarafından yayın kurulu, hakemler ve dergi sahibi dışında herhangi bir kimseye ifşa edilmemelidir.

5. Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.

6. Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.

7. Editörlerin uyması gereken diğer etik ilkeler şunlardır:
• Basılmamasına inandıkları makaleler iade edeilir. Diğer makaleler daha iyi değerlendirecek hakem ya da hakemlere gönderilir.
• Ret gerekçelerini (Derginin konusu ile ilgili olmayışı, Yazılış-içerik-düzenlemenin uygun olmaması, Belirgin hataların bulunması vb.) bildirilirken kırıcı olmayan, küçümsemeyen uygun dil kullanılır.
• Araştırma verilerini, yazarın verilerini korumakla yükümlüdür. Gönderilen makaleler ile ilgili gizliliğe özen gösterilir. Gizlilik prensipleri ret veya yayından sonra da sürmelidir.
• Değerlendirme süreci ihmal nedeniyle veya kasten geciktirilmez. Makalenin engellenmesi veya yayınının geciktirilmesi etik dışıdır.
• Çalışmanın etik kurallara uygun olarak yürütülüp yürütülmediği dikkate alınır.
• Çalışma; önyargısız (ırk, din, milliyet, cinsiyet, düşünce ve eğilim ve kurumsal/kişisel yakınlık gibi etkilerden uzak), tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirilir.
• Makale konu ile ilgili çıkar ilişkisi olabilecek (bulunabilecek) hakemlere gönderilmez. Hakemler tarafsız seçilir.
• Kendi çalışmasında benzerlik var ise değerlendirme yardımcı editöre ya da alan editörlerine bırakılır.
• Çalışmayla ilgili olarak; yayın kurulu üyeleri, hakemler ve yazar/yazarlar dışındaki kişilerle bilgi alışverişinde bulunulmaz.
• Makale bilgileri editörün veya herhangi bir yakınının çalışmalarında kullanılamaz.
• Hakem belirlemede bilimsel gereklerin dışına çıkılmaz, konu ile ilgili hakem belirlenir.
• Hakemlerin görüş ve önerileri isim belirtmeden editör tarafından yazara bildirilmelidir.
• Değerlendirme sürecinin hiçbir aşamasında yazarlara yanlış bilgi vermemelidir.
• Hakem raporları üzerinde herhangi bir değişiklik yapmamalı, gerçeğe aykırı rapor düzenlememelidir.
• Editör ya da alan editörleri çalışmayı, çalışma yayımlanmadan önce kendi araştırmalarında kullanmamalı; başkalarının kullanmasına fırsat vermemelidir.
• Dergiye maddi destek veren kişi ve kurumlar açıkça belirtilir.
• Hakemlerce ret edilen makale iade edilir, yazışmaların kopyası dışında hiçbir şey saklanmamalıdır (Hakem raporları en az 5 yıl saklanır).
• Dergide yer alan yanlışları, yanlışlanmış her türlü etik dışı çalışmayı yayın yoluyla düzeltir.


Hakemlerin Sorumlulukları

1. Süreci Hızlandırma: Kendisine atanmış olan çalışmayı alanıyla ilgili bulmayan, eleştirmekte kendisini yetersiz hisseden ya da zamanında bir eleştiri sunamayacak durumdaki bir hakem, editörü bu durumdan haberdar ederek inceleme görevinden çekilmelidir.

2. Gizlilik: İncelemeye alınan metinler gizli belge niteliği taşımalı, editör tarafından yetkilendirilmiş kişiler dışındakilere gösterilmemeli ve makaleler hakkında tartışılmamalıdır. Hakemlik sürecinde elde edilmiş ayrıcalıklı bilgi ve fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkar için kullanılmamalıdır.

3. Tarafsızlık: Hakem eleştirileri objektif, adil ve bilimsel etiğe uygun olarak yapılmalıdır. Yazara karşı hiçbir kişisel eleştiri yöneltilmemelidir. Hakemler yazarların kökeni, cinsiyeti, cinsel eğilimi veya siyasal felsefesine bakılmaksızın eserleri değerlendirmelidir. Hakemler ayrıca, dergiye gönderilen metinlerin değerlendirilmesi için adil bir kör hakemlik süreci sağlamalıdırlar. Hakemler fikirlerini açık biçimde destekleyen argümanlarla ifade etmelidirler.

4. Kaynakların Beyanı: Hakemler yazar tarafından belirtilmeyen ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Bir hakem ayrıca değerlendirilen çalışma ile bilgileri dâhilinde daha önce yayınlanmış başka bir çalışma arasındaki esaslı bir benzerlik veya örtüşme durumunu editörün dikkatine sunmalıdır.

5. Çıkar Çatışması: Hakemler, yazarı ile aralarında rekabet, işbirliği veya başka türlü ilişki veya bağlantılar sebebiyle ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarının var olduğu çalışmaları değerlendirmemelidir. Hakemlerin; yazarlar, fon sağlayıcılar, editörler vb. gibi taraflar ile menfaat çatışması bulunmamalıdır.

6. Editöre Destek: Hakemler, karar verme aşamasında editörlere yardım etmeli ve ayrıca metinlerin iyileştirilmesinde yazarlara yardımcı olabilmelidirler.

7. Hakemlerin uyması gereken diğer etik ilkeler:
• Hakemler makaleyi süresi içinde değerlendirmeli, geciktirmemelidir.
• Hakem titiz çalışmalı, raporları zamanında bitirmelidir. Eğer hakem kendisine gönderilen yazıyı koşulları gereği değerlendiremeyecekse, hemen geri göndermelidir.
• Hakemliği üstlenen bilim insanı “adil” bir eleştiri yapmakla yükümlüdür.
• Çalışmayı; önyargısız (ırk, din, milliyet, cinsiyet, düşünce ve eğilim ve kurumsal/kişisel yakınlık gibi etkilerden uzak), tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelidir.
• İlgi alanı uyuşmazlığı, makale konusunda bilgi eksikliği, kişisel ya da mesleki yakınlık, çıkar çatışması/örtüşmesi ve zaman kısıtlılığı gibi nedenlerle çalışmayı değerlendiremeyeceği veya değerlendirmek istemediği durumlarda; çalışmayı en kısa sürede editöre veya kurul başkanına iade etmelidir.
• Hakem gizliliğe uymak ve makale bilgilerini paylaşmamak durumundadır.
• Çalışmayı kendisine gönderen editör veya kurul başkanı dışındaki kişilerle/yazarlarla çalışmayla ilgili olarak bilgi alışverişinde bulunmamalıdır.
• Kendisinden görüş istenen bir makaleyi editöre danışıp onay almadan başka bir hakeme göndermemelidir.
• Çalışmaya ilişkin verilerin gizlilik kuralına uyularak korunmasını ve saklanmasını sağlamakla yükümlüdür.
• Çalışmanın etik kurallara uygun olarak yürütülüp yürütülmediğini dikkate almalıdır.
• Değerlendirilen makaleyle çok benzeşen ve örtüşen başka bir makalenin varlığı söz konusu ise editör durumdan haberdar edilmelidir.
• Tutarsız ve etik dışılık içeren makalelerin yayınlanmasını önlemelidir.
• Hakemlik de kartel oluşturulamaz, hakem kendisine atıf da bulunmayan çalışmaları kötüleyemez.
• Çalışmanın eksik yönleri “yol gösterici” bir üslup ile belirtilmelidir.
• Çalışmayla ilgili görüş, değerlendirme ve önerilerini raporunda açık ve anlaşılır şekilde ifade etmeli ve gerekli durumlarda alanyazın verileriyle desteklemelidir.
• Çalışmayı, çalışma yayımlanmadan önce kendi araştırmalarında kullanmamalı; başkalarının kullanmasına fırsat vermemelidir.
• Makale hakemin araştırma konusu ise, yazarlar ve hakem o konuda bir yarış içinde ise makale iade edilmeli ve bilgiler kullanılmamalıdır.
• Hakem yayınlanması veya yayınlanmaması önerilerini açıkça rapor etmelidir. Gerekçeleri yazmak etik sorumluluktur. Hakem raporunda uygun dil kullanmalıdır.
• Makaleye yönelik eleştiriler nesnel, dengeli, yazara değil de metne yönelik olmalıdır.
• Hakemler makaleyi ret ederken ilkeli ve gerçeğe uygun davranmalıdır.
• Hakem yazının niteliğini, çalışmanın deneysel ve kuramsal kısımlarını, yorumunu ve ortaya konuluşunu bilimsel ilkelere bağlı kalarak değerlendirmelidir. Yazarın entelektüel bağımsızlığına saygı göstermelidir.
• Hakem, incelemekte olduğu yazının, kendi çalışmakta olduğu konuya ya da baskıda olan bir eserine yakın olması ve bunun çıkar çatışması yaratabileceği durumlarda duyarlı olmalıdır. Eğer böyle bir durum ortaya çıkarsa, yazıyı incelemeksizin derhal geri göndermeli ve editörü olası çatışma ya da önyargıdan haberdar etmelidir.
• Hakem, kişisel ya da mesleki yakınlığı olan kişilerce kaleme alınmış eserleri, eleştirinin nesnelliğini etkileyebileceği gerekçesiyle, incelemeyi kabul etmemelidir.
• Hakem, eleştirilmek üzere kendisine gönderilen yazıyı, gizli bir evrak olarak değerlendirmelidir.
• Hakem eleştirilerini, editörün ve yazarın eleştirilerin dayandığı noktaları anlayabilecekleri şekilde ifade etmeli ve desteklemelidir.
• Hakem, yazarın diğer bilimcilerin benzeri eserlerine yapabilecekleri hatalı atıflar konusunda uyanık olmalıdır.
• Hakemler incelenmekte olan bir yazıyı yayınlanmamış bilgi, tartışma ya da yorumları yazarın izni olmaksızın kullanmamalıdır. Eğer hakem yaptığı değerlendirmenin yararsız olduğunu anlarsa, etik olarak çalışmaya devam etmemelidir.
• Akademik kariyerinin başlangıcındaki araştırmacıların heveslerini kaçırmamak ve güvenlerini sarsmamak için kullanılan ifadelere özen gösterilmelidir.
• Değerlendirme raporu danışman tarafından son bir kez daha okunup, eksikliklerin giderilmesine yönelik öneriler içeren, eleştiriler için gereken kaynaklar ile desteklenmiş kolay anlaşılabilen bir metin olmasına özen gösterilmelidir

Yazarların Sorumlulukları

1. Raporlama Standartları: Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences’e gönderilen bir çalışma özgün olmalıdır ve yazarlar, metnin daha önce herhangi bir dergide yayınlanmamış orijinal çalışmalar olduğunu taahhüt etmelidirler. Çalışmada kullanılan veriler çalışmada titizlikle sunulmalıdır. Bir çalışma yeterli düzeyde detay ve kaynak bilgisi içermelidir. Hileli ve bilinçli yanlış ifadeler, etik olmayan durumlara yol açabileceğinden kabul edilemez. Ayrıca yazarlar derginin yazım kurallarına titizlikle riayet etmelidirler. Bu bağlamda hakem, alan editörü ve baş editör tarafından istenilen değişiklikleri zamanında ve titiz bir şekilde yerine getirmelidir. Dergi editörlüğü tarafından yazar/yazarlardan istenilen her türlü bilgi, belge ve makale ile ilgili değişikliklerin en geç 15 gün içerisinde yapılarak sistem üzerinden gönderilmesi ve editörün bilgilendirilmesi gerekmektedir. Süresi içerisinde söz konusu isteklerin yerine getirilmemesi durumunda yazar/yazarların makaleyi geri çekmiş sayılacağı bilinmelidir.

2. TR Dizin, 2020 yılı ölçütlerine etik kurallarla ilgili bazı maddeler eklemiştir. Aday makaleler bu maddelere göre düzenlenmalidir:
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar için “Etik Kurul İzni” gerekmektedir.
• Makalelerde etik kurul izini ve/veya yasal/özel izin alınmasının gerekip gerekmediği belirtilmiş olmalıdır. Eğer bu izinlerin alınması gerekli ise, iznin hangi kurumdan, hangi tarihte ve hangi karar veya sayı numarası ile alındığı açıkça sunulmalıdır.
• İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dâhil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanıldığı araştırmaları için “Etik Kurul İzni” gerekmektedir.
• Çalışma insan veya hayvan deneklerin kullanımını gerektiriyor ise çalışmanın uluslararası deklarasyon, kılavuz vb. uygun gerçekleştirildiği beyan edilmelidir.
• İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar için “Etik Kurul İzni” gerekmektedir.
• Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar için “Etik Kurul İzni” gerekmektedir.
• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınmalı ve bu durum makalede belirtilmelidir.
• Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış Onam Formu’nun” alındığı belirtilmelidir.
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir.
• Veri Erişimi ve Verilerin Elde Tutulması: Yazarlardan çalışmaları ile bağlantılı olarak değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyulabilecek ilgili ham veriyi sunmaları istenebilecektir. Dolayısıyla yazar/yazarlar bu verilere erişimi sağlamaya hazır olmalı ve çalışmalarının yayınlanmasını takiben bu verileri makul bir süre elde tutmalıdırlar.
3. Özgünlük ve İntihal: Yazarlar tamamen özgün çalışma metinleri yazmalı ve eğer başkalarının çalışmalarını ve/veya kelimelerini kullanıyorlarsa bunlara uygun şekilde alıntı yapmalılardır. Yazarlar, Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences’e makale göndererek, makalelerinin özgün ve etik standartlara uygun olduğunu, yararlanılan kaynakların atıflarının tam olarak yapıldığını ve basılmış ya da yayın aşamasındaki başka makalelerle benzerlik taşımadığını garanti etmiş olurlar. Bu bağlamda yazarlar çalışmalarını bir intihal tespit yazılımından (ithenticate, turnitin vb.) geçirerek kaynakça dâhil en fazla % 20 oranında benzerlik taşıdığına dair bir belgeyi Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences DergiPark sistemi üzerinden yüklemelidir.

4. Birden Fazla Yerde Yayın: Bir yazar genel olarak temelde aynı araştırmayı tanımlayan metni birden fazla makalede yayınlamamalıdır. Aynı çalışma metnini aynı anda birden fazla dergiye teslim etmek etik olmayan bir davranış olup kabul edilemezdir.

5. Kaynakların Beyanı: Başkalarının çalışmalardan alınan kaynakların beyanı her zaman uygun şekilde yapılmalıdır. Yazarlar raporladıkları çalışmalarının esasını etkileyen önceki yayınlara alıntı göstermek zorundadır.

6. Çalışmanın Yazarlığı: Yazarlık; raporlanan çalışmanın kavramına, tasarımına, uygulamasına veya yorumuna anlamlı bir katkı yapan kişilerle sınırlı bir sıfat olmalıdır. Önemli katkıda bulunan tüm katılımcılar ilk yazarı takiben listelenmelidir. Araştırma projesinde çeşitli açılardan dâhil olmuş kişiler mevcutsa, bunlar katkıda bulunanlar sıfatıyla beyan edilmeli veya listelenmelidir. Yazarlık ayrıca, derginin editörü ile iletişim halinde olan yazışmadan sorumlu olan bir yazar içermelidir. Yazışmadan sorumlu yazar, tüm yardımcı yazarların makaleye dâhil olmasını sağlamalıdır.

7. İfşaat ve Çıkar Çatışması: Tüm yazarlar çalışmalarındaki sonuç veya yorumlamaları etkileyecek herhangi finansal kaynağı veya çıkar çatışmasını beyan etmekle yükümlüdür.

8. Yayınlanmış Çalışmalardaki Temel Hatalar: Bir yazar kendi yayınlanmış çalışması içerisinde önemli bir yanlışlık veya kusuru fark ederse, bu durumu acil olarak dergi editörüne bildirmek ve mevcut yanlışlığın veya kusurun düzeltilmesi için editörle işbirliği sağlamak o yazarın yükümlülüğüdür. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences DergiPark sistemi üzerinden yayınlandığından dolayı bu tür değişiklik taleplerinin derginin yayınlandığı tarihten itibaren en geç 5 gün içerinde yapılmalıdır. Yazarların, hataların düzeltilmesini sağlamak üzere editör ile birlikte çalışma yükümlülükleri vardır.

Free submission and publication