Değer Yaratmayan Faaliyetlerin Azaltılmasında Kaizen Maliyetleme Sisteminin Etkisi

Yıl 2019, , 308 - 325, 29.01.2019

Mustafa Savcı

https://doi.org/10.33206/mjss.486436

Öz

Küresel rekabet ortamında işletmeler, değer yaratmayan
faaliyetlere ve bu faaliyetlerin maliyetini azaltmaya odaklanmaktadır. İşletmelerde
değer yaratmayan faaliyetler; maliyetlerin artmasına kârın azalmasına neden
olmaktadır. Bu faaliyetlerin azaltımı ve ortadan kaldırılmasında kaizen
maliyetleme sistemi önemli rol oynamakta olup kaizen maliyetleme,  üretim aşamasında maliyetleri azaltma amacıyla
kullanılan ve dönemsel kârlılık hedefini dikkate alan bir maliyet yönetim
sistemidir.

Bu çalışmada, üretim sürecindeki değer
yaratmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması veya azaltılmasında kaizen
maliyetleme sisteminin etkisi, kuru çay üreten bir işletmede yarı
yapılandırılmış mülakat yöntemi ile araştırılmıştır. Araştırmada yalnızca
üretim sürecindeki kayıplara odaklanılmış, üretim kayıpları dışındaki değer
yaratmayan faaliyetler kapsam dışında tutulmuştur. Araştırma sonucunda kaizen maliyetleme
sisteminin değer yaratmayan faaliyetlerden biri olan üretim kayıplarını
(kusurlu üretim, bozuk üretim, artık ve fire) azaltmada olumlu etkisi olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Değer Yaratmayan Faaliyetler, Üretim Kayıpları, Kaizen Maliyetleme, Maliyet Azaltma

Kaynakça

• Acar, D. (2005). Küresel Rekabette Maliyet Yönetimi ve Yaklaşımlar; Tekstil Sektörü İle İlgili Bir Araştırma. Ankara: Asil Yayınları.
• Acar, N.(1995). Tam Zamanında Üretim. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Altınbay, A. (2006). Kaizen Maliyetleme Sistemi: Dinamik Bir Maliyet Yönetimi Sistemi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 8(1), 103-121.
• Aydın, H. (2009). Yalın Üretim Sistemi, Değer Akışı Yöntemi ve Yalın Üretim Sisteminin Çalışanlara Etkisi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Basık, F.O. (2012). Rekabet Stratejisinde Maliyet Yönetimi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Bursal, N. ve Ercan, Y. (1994). Maliyet Muhasebesi İlkeleri ve Uygulama. İstanbul: Der Yayınları
• Bozdemir, E. (2010). Rekabet Üstünlüğü Açısından Hedef ve Kaizen Maliyetleme Yöntemlerinin Türk Otomotiv Sektöründe Uygulanabilirlik Düzeyinin İncelenmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Bozdemir, E. ve Orhan, M. S. (2011). Üretim Maliyetlerinin Düşürülmesinde Kaizen Maliyetleme Yönteminin Rolü ve Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 463-480.
• Bozdemir, E. (2018). Comparison of Standard and Kaizen Costing Methods in Cost Management: A Case Study. Asian Research Journal of Business Management, 4(5),1-13.
• Elmacı, O. (1990). İmalat Endüstri İşletmesinde Maliyet Azaltımı ve Bir Uygulama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Erden, S. A. (2004).Üretim Ortamları, Maliyet Yönetim Sistemleri İlişkisi ve Stratejik Maliyet Yönetimi, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Gül, K., Ergün, H. (2017). Endüstriyel Yiyecek İşletmelerinde Maliyet Azaltıcı Yeni Yöntemler ve Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 127-145.
• Imai, M.(1994). Kaizen (Japonyanın Rekabetteki Başarısının Anahtarı) Brisa.
• Hacıhasanoğlu, T. (2014). Üretim Maliyetlerinin Düşürülmesinde Kaizen Maliyetleme Yöntemi ve Mobilya Sektöründe Bir Uygulama’’, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(10-2), 47-63.
• Haftacı, V.(2010). İşletme Bütçeleri. İstanbul: Beta Yayıncılık
• Haftacı, V. (2013). Yönetim Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kaplan R. S. ve Antony A. A. (1998). Advanced Management Accounting. New Jersey: Prentice Hall Inc. Karcıoğlu, R. (2000). Stratejik Maliyet Yönetimi/ Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Yeni Yaklaşımlar. Erzurum: Aktif Yayınevi.
• Karcıoğlu R., Öztürk, M. (2012). İMKB’ye Kayıtlı Sanayi İşletmelerinin Maliyet Yönetim Sistemlerini Uygulama ve Uygulamama Nedenlerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,16 (1), 477-496.
• Köse, T. (2002). Ürün Maliyetlerine Göre Karar Alma Araçları: Ürün Yaşam Seyri Maliyetlemesi, Hedef Maliyetleme Ve Kaizen Maliyetleme. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), s.77-104.
• Monden, Y. ve Lee, J. (1993). How A Japanese Auto Maker Reduces Costs. Management Accounting, 75, 22-26.
• Okur, A.S. (1997). Yalın Üretim- 2000’li Yıllara Doğru Türkiye Sanayii İçin Yapılanma Modeli. İstanbul: Söz Yayınları.
• Okutmuş, E., Ergül, A. (2015). Konaklama İşletmelerinde Hedef Maliyetleme, Değer Analizi ve Kaizen Maliyetleme Yöntemlerinin Birlikte Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 65, 97-116.
• Ohno, T. (1988). Toyota Production System: Beyond Large Scale Production. Cambridge: Productivity Press
• Özçakar, N. (1992). Maliyet Düşürme Tekniği Olarak Değer Analizi. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 21(1), 47-59.
• Rof, L.M. (2011). Kaizen Costing Method And Its Role In The Management Of An Entity. The Young Economist Journal, (104-109).
• Savcı, M. (2013). Maliyet Muhasebesi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Savcı, M. (2012). Çay İşletmelerinde Üretim Maliyetlerinin Değer Zinciri Analizi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli.
• Şakrak, M. (2002). Değer yaratmayan Faaliyetler ve Maliyet Yönetimindeki Önemi. Mali Çözüm Dergisi, 61, 20-27.
• Uyar, S. (2008). Denizli’de Faaliyet Gösteren Üretim İşletmeleri’nde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 38, 132-146.
• Yalçın S. (2009). Mamul Tasarım ve Mamul Hayat Seyrinde Maliyetlerin Stratejik Yönetimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 289-301.
• Yükçü, S. (2007). Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi, İzmir: Birleşik Matbaacılık