Salgınların Resim Sanatına Yansıması ve Nedim Günsür’ün “Kızamık” İsimli Eseri Üzerine

Yıl 2020, , 2286 - 2299, 13.10.2020

Zuhal Başbuğ

https://doi.org/10.33206/mjss.725896

Cited By: 1

Öz

Salgınlar tarih boyunca milyonların ölümü ile sonuçlanan, toplumlarda derin iz bırakan trajedilerdendir. İnsanlık tarihinde pek çok salgın hastalıkla mücadele edilmiştir. Tarihin farklı dönemlerinde patlak veren veba, salgınların en yıkıcılarındandır. Ressamlar, büyük kayıplara sebep olan trajedilere kayıtsız kalmamış ve tuvallerini bu acı olaylara çevirmişlerdir. Bu bakımdan eserlere kaynak teşkil eden sanatçı üretkenliğini etkileyen bazı özel olayların sanatçılar üzerinde meydana getirdiği etkilerden bahsetmek yanlış olmayacaktır. Çünkü insanların ruhlarındaki izler ve duygular nasıl hayatlarını etkiliyor ise sanatçıyı da yaşanan trajediler, geçmiş yaşantıların izleri yalnız bırakmayarak ve eserlerine yansımıştır. İnsanları ve tüm dünyayı ilgilendiren sorunlardan olan salgın hastalıklar sanatçıları da derinden etkileyen temalardan olarak ve tuvallerine yansımıştır. Ressamlar kendi trajedilerini ya da halkının yaşadığı trajedilere kayıtsız kalmamışlar ve sanat tarihine geçen çok sayıda eser üretmişlerdir. Salgın zamanlarında ressamların sanatçı perspektifi ile konunun vahametini gözler önüne sermenin yanında, toplumsal, dini, tıbbi perspektifle eserler üreterek içinde yaşadıkları topluma hizmet etmişlerdir.
Bu bağlamda dijital çağın yaşandığı modern dünyanın ortasına Orta Çağ kabusu gibi çöken Covid 19 salgınının da resim sanatına yansımalarını ilerleyen zamanlarda görmek mümkün olacaktır.
Bu makalede resim sanatına konu olan salgın resimleri ile birlikte Nedim Günsür’ün “Kızamık” isimli eseri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Salgın, Nedim Günsür, resim sanatı

Kaynakça

• Akın, H. (2018). Felaket geliyorum demişti: Ortaçağ’da yaşanan büyük veba salgını ve toplumsal yaşamdaki sonuçları üzerine bir değerlendirme. Kebikeç: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Arastirmali Dergisi, 46: 246-296.
• Akkuş, Y. (2011). Dışavurumculuk ve 1980 sonrası Türk resim sanatındaki yayılımı (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Alfani, G. (2010) The effects of plague on the distribution of property: Ivrea, Northern Italy 1630, Population Studies, 64(1): 61-75, DOI: 10.1080/00324720903448712.
• Arda, Z. (2007). Sanat eğitimcisi ve ressam Aydın Ayan’ın resimlerine estetik bir yaklaşım (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Arslan, N. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi 1. Cilt- İbrahim Balaban:182-183. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Atmaca, Y. (2006). Türkiye tasarım kronolojisi sağlık. Kronoloji denemesi. http://acikerisim.artuklu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12514/1880/Yuvacan%20Atmaca%2c%20Sag%cc%86l%c4%b1k%20Kronoloji.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Ayan, A. (2006). Nedim Günsür retrospektif sergisi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Balamber, B. (2018). Onbeşinci yüzyılda iyi ölme sanatı: Ars moriendi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 40, 117-133.
• Barker, S. (2004) Poussin, plague ve early modern medicine, The Art Bulletin, 86(4), 659-689, https://doi.org/10.1080/00043079.2004.10786215.
• Başbuğ, F. (2009). 1914 Çallı Kuşağı’nın Türk resim sanatı ve eğitimine etkisi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Başbuğ, F. (2016). Türk resim sanatında savaş yılları. Akdeniz Sanat Dergisi, 9 (19).
• Boeckl, C. M. (1996). Plague ımagery as metaphor for heresy in rubens the miracles of Saint Francis Xavier. Sixteen Century Journal, 27(4), 979-995.
• Callow, C. ve Evans, C (2016) The mystery of plague in medieval Iceland, Journal of Medieval History, 42(2), 254-284, DOI: 10.1080/03044181.2016.1149503.
• Dominiczak, M.H. (2013). Epidemics and fear. Clinical Chemistry 59(4), DOI: 10.1373/clinchem.2012.199869.
• Elibal, G. (1973). Atatürk ve resim heykel (1. Baskı). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gönenç, T. (1993). Nedim Günsür. İstanbul: Ada Yayınları.
• Görenek- Beyaz, G. (2017). Bilinen ilk resimlerden günümüze resim sanatında siyah. İdil dergisi, 6(39): 3321-3353, DOI: 10.7816/idil-06-39-20
• Groenendijk, L.F., Lieburg, F.A. ve Exalto, J. (2010) “Away with all my pleasant things in the world...”: model deathbed accounts of two young victims of the plague of 1664 in the Dutch town of Leyden, Paedagogica Historica, 46(3), 271-288, DOI: 10.1080/00309230902943910.
• Jones, L. (2016) The diseased landscape: medieval ve early modern plaguescapes. Landscapes, 17(2), 108-123, DOI: 10.1080/14662035.2016.1251102.
• Kaptein, A., Meulenberg, F. ve Murray, M. (2019). Artistic representations of infectious disease. Psychology, Health & Medicine, DOI: 10.1080/13548506.2019.1705991.
• Kara, E. (2018). İspanya’nın altın çağında Sevilya kentinin ispanyol sanatındaki yeri. Journal of Awareness, 3(1):71-88,
• Kaynak, A. (2012). İstanbul Sağlık Müzesi'nin sanat yönetimi açısından incelenmesi (Yüksel Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kıyar, N. (2007). Çağdaş Türk sanatında figüratif resmin kültürel değişim ile ilintisi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Melikishvili, A. (2006) Genesis of the Anti-Plague System: The Tsarist Period, Critical Reviews in Microbiology, 32(1):19-31, DOI: 10.1080/10408410500496763.
• Miller, I. (2012) The last Irish plague: the great flu epidemic in Ireland, 1918–19. Irish Studies Review, 20(3): 333-334, DOI: 10.1080/09670882.2012.695614.
• Namal, A. (2003). Tıp etiği perspektifiyle “son evre”yi yaşayan çocuk ve ailesine bakış -süreç içerisinde değişenler. T Klin Tıp Etiği Hukuku Tarihi, 11, 120-133.
• Osheim, D. J. (2011) Plague and foreign threats to public health in early modern Venice. Mediterranean Historical Review, 26:01, 67-80, DOI: 10.1080/09518967.2010.536668.
• Özden, K. ve Özmat, M. (2014). Salgın ve Kent: 1347 Veba Salgınının Avrupa’da Sosyal, Politik ve Ekonomik Sonuçları. İdeal Kent: Kent ve Politika Dergisi, sayı 12, 60-87.
• Özsezgin, K. (2010). Görsel sanatçılar ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Doruk Yayımcılık.
• Peckham , R.(2013) Infective Economies: Empire, Panic and the Business of Disease, The Journal of Imperial and Commonwealth History, 41:2, 211-237, DOI: 10.1080/03086534.2013.789272.
• Puglisi, C. R. (1995). Guido Reni’s Pallione del Voto and the Plague of 1630. The Art Bulletin, 77(3), 402-412.
• Terzi, S. (2008). 12 Eylül 1980 sonrası sanat-siyaset ilişkisi ve plastik sanatlara etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Topçu, İ.ve Tokaç, M. (2012). Sıhhi müze Atlası. Tıp tarihi SD, yaz: 98-101.
• Vergili, A. (2015). Tıp ve kültür tarihi araştırmaları. İstanbul: Derin Tarih.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları .