MOBBING AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT: A RESEARCH ON HEALTH EMPLOYEES

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 85 - 117, 01.06.2013

Gültekin Yildiz Mahmut Akbolat Oğuz Işık

Öz

Mobbing, which affects to people in workplaces and organizations adversely, and reduces organizational commitment of people, and moreover causes to leave the organization, is seen between health employees frequently. In this study, organizational commitment and mobbing were investigated whether differentiation among the health employees according to socio-demographic characteristics of health employees, and investigated whether a relationship between organizational commitment and mobbing. To this purpose, two scales were used. One of them is scale of mobbing, developed by Leymann, and other is scale of organizational commitment, developed by Meyer and Allen. The questionnaire was applied to 481 medical employees who have been working in the center of Sakarya. According to the findings of the study, 5.2% health employees are exposure to mobbing. Affective commitment's levels and normative commitment's levels of health employees are higher; although, continuance commitment's levels of health employees are lower. Mostly, health employees are exposure to mobbing by hospital administrators and their first-degree managers. Health employees have stated that if they had exposure behavior of mobbing they complained written and oral, and they tried to solve the problem by talking to person who has done behavior. However approximately one-third of employees said that if they had exposure to behavior of mobbing they didn’t do an active behavior. There is a significant opposite correlation statistically between mobbing and organizational commitment. Therefore, the increase in mobbing behavior is adversely affected to organizational commitment. The result of mobbing, is doing to goal of browbeat employees, especially adversely affect employees’ affective commitment's levels and normative commitment's levels. When mobbing increases, loyalty will decrease. Reduction of mobbing, and increase of organizational commitment are important to create an appropriate organizational climate

Anahtar Kelimeler

Key words: Mobbing, Organizational Commitment, Health Employees.

Psikolojik Taciz ve Örgütsel Bağlılık: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştirma

Öz

İşyerinde bireyleri ve organizasyonu olumsuz yönde etkileyen ve bireylerin örgütsel bağlılığını azaltan, hatta örgütten ayrılmalarına neden olan psikolojik taciz, sağlık çalışanları arasında sıkça görülmektedir. Bu çalışmada sağlık çalışanları arasında psikolojik taciz ve örgütsel bağlılığın sağlık çalışanlarının sosyodemografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı ve psikolojik taciz ile örgütsel bağlılık arasında bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaçla Leymann tarafından geliştirilen psikolojik taciz ölçeği ile Meyer ve Allen tarafından geliştirilen örgütsel bağlılık ölçeğinden yararlanılmıştır. Araştırmada Sakarya il merkezinde görevli 481 sağlık çalışanına anket uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre sağlık çalışanlarının %5, 2’si psikolojik tacize maruz kalmaktadır. Sağlık çalışanlarının duygusal ve normatif bağlılık düzeyleri daha yüksek olmasına karşılık, devamlılık bağlılık düzeyleri daha düşüktür. Sağlık çalışanları daha çok hastane yöneticileri ve kendi birinci derece yöneticileri tarafından psikolojik tacize maruz bırakılmaktadırlar. Psikolojik tacize maruz kalmaları durumunda yazılı ve sözlü şikâyetlerin yanı sıra psikolojik taciz davranışını gerçekleştiren kişi ile konuşarak sorunu çözmeye çalışacaklarını ifade etmektedirler. Ancak çalışanların yaklaşık üçte biri psikolojik tacize uğraması durumunda etkin davranış sergilemeyeceğini ortaya koymuştur. Psikolojik taciz ve örgütsel bağlılık arasında istatistiksel açıdan ters yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Dolayısı ile psikolojik taciz davranışlarındaki artış örgütsel bağlılığın azalmasına neden olmaktadır. Çalışanı yıldırmak amacıyla yapılan psikolojik taciz sonucu özellikle çalışanın duygusal ve normatif bağlılığı azalmakta ve psikolojik taciz arttıkça, bağlılık azalmaktadır. Psikolojik tacizin azaltılması ve örgütsel bağlılığın artırılması uygun örgüt iklimleri oluşturma bakımından önemli görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Psikolojik taciz, Örgütsel Bağlılık, Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• Akdemir Mansur, F. (2008) İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Büro Yönetimi Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Aksoy, F. (2008) Psikolojik Şiddet’in (Mobbing) Sağlık Çalışanlarına Etkisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Kurumları Yöneticiliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Allen, N.J. ve Grisaffe, D.B. (2001) Employee Commitment to the Organization and Customer Reactions: Mapping The Linkages, Human Resource Management Review, 11, 209-236.
• Allen, N.J. ve Meyer, J.P. (1990) The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment, Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Asunakutlu, T. ve Safran, B. (2006) Örgütlerde Yıldırma Uygulamaları (Mobbing) ve Çatışma Arasındaki İlişki, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6, 111-129.
• Baykal, A.N. (2005) Yutucu Rekabet: Kanuni Devrindeki Mobbingden Günümüze, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Benkhoff, B. (1997) Disentangling organizational commitment: The dangers of the OCQ for research and policy, Personnel Review, 26, 114- 131.
• Bergman, M. E. (2006) The Relationship Between Affective and Normative Commitment: Review And Research Agenda, Journal of Organizational Behavior, 27, 645-663.
• Birik, I. (2009) İşyerinde Psikolojik Taciz: Bir Tıp Fakültesi Hastanesinde Çalışan Asistan Doktor Ve Hemşirelerin Algıları Üzerine Bir Çalışma, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Çalışma Ekonomisi Bilim Dalı, Doktora Tezi.
• Björkqvist, K., Österman K. ve Hjelt-BäckM. (1994) Aggression among university employees. Aggressive Behaviour, 20, 173-184
• Buchanan II, B. (1974) Building Organizational Commitment: The Socialization of Managers in Work Organizations, Administrative Science Quarterly, 19, 533-546.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2005) Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 6, 23-29.
• Cemaloğlu, N. ve Ertürk, A. (2007) Öğretmenlerin Maruz Kaldıkları Yıldırma Eylemlerinin Cinsiyet Yönünden İncelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 345-362.
• Çobanoğlu, Ş. (2005) Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Davenport, N. ve diğerleri (2003) Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz, (Çev. Osman Cem Önertoy), İstanbul: Sistem Yayınları.
• Demirgil, A. (2008) İşletmelerde Mobbing Uygulamaları İle Örgütsel Bağlılık İlişkisinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Dilman, T. (2007) Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Tacize Maruz Kalma Durumlarının Belirlenmesi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Drummond, H. (2000)Introduction to Organizational Behavior, New York: Oxford University Pres.
• Durna, U. ve Eren, V. (2005) Üç Bağlılık Unsuru Ekseninde Örgütsel Bağlılık, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6, 210-219.
• Einarsen, S. (2000) Harassment and Bullying at Work: A Review of the Scandinavian Approach, Aggression and Violent Behavior, 5, 379-401.
• Einarsen, S. ve Skogstad, A. (1996) Bullying at Work: Epidemiological Findings in Public and Private Organizations, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 185-201.
• Einarsen, S. ve diğerleri (1994) Bullying and Harassment at Work and Their Relationships to Work Environment Quality: An Exploratory Study, European Journal of Work and Organizational Psychology, 4, 381-401.
• Ergun, T. (1975) Uluslararası Örgütlerde Bağlılık Kavramı. TODAİE Amme İdaresi Dergisi, 8, 97-106.
• Groeblinghoff, D. ve Becker, M. (1996) A Case Study of Mobbing and the Clinical Treatment of Mobbing Victims, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 277-294.
• Gürbüz, S. (2006), Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 48-75.
• Hersey, P., Blanchard, K. H. ve Johnson, D. E. (2001) Management of Organizational Behavior: Leading Human Resources, 8th Edition, New Jersey: Prentice Hall.
• Hoel, H. ve diğerleri (1999) Workplace Bullying, International Review of Industrial and Organizational Psychology, (Edt.Cooper, Cary L. ve Robertson, Ivan T.), New York: John Wiley & Sons Ltd., Vol. 14, 195-230.
• Kaya, Y. ve Özdevecioğlu M. (2008) Organizasyonlarda Algılanan Mağduriyetin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, X, 19- 37.
• Kundi. B.A.T ve Saleh, S. D. (1993) A Model of Organizational Commitment: Instrumental and Intrinsic Motivation and Beyond, Canadian Journal of Administrative Science, 10, 154-166.
• Leymann, H. (1996) The Contend and Development of Mobbing at Work, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 165-184.
• Leymann, H. (1990) Mobbing and Psychological Terror at Workplaces, Violence and Victims, 5(2), 119-126.
• McClurg, L.N. (1999) Organizational commitment in the temporary-help service industry, Journal of Applied Management Studies, 8, 5- 26.
• Meyer, J.P. ve Hersovitch, P. (2001) Commitment in the Workplace: Toward a General Model, Human Resource Management Review, 11, 299–326.
• Mikkelsen, E.G. ve Einarsen, S. (2002) Relationships Between Exposure To Bullying at Work and Psychological and Psychosomatic Health Complaints: The Role of State Negative Affectivity and Generalized Self-Efficacy, Scandinavian Journal of Psychology, 43, 397-405.
• Mowday, R.T. ve diğerleri (1982) Employee-Organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover, New York: Academic Press.
• Niedl, K. (1996) Mobbing and Wellbeing: Economic and Personnel Development Implications”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 239- 249.
• Obeng, K. ve Ugboro, I. (2003) Organizational Commitment Among Public Transit Employees: An Assessment Study, Journal of The Transportation Research Forum, 57, 83-98.
• Özen Çöl, S. (2008) İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Çalışma ve Toplum, 4, 107-134.
• Rowden, R.W. (2000) The Relationship Between Charismatic Leadership Behaviors and Organizational Commitment, Leadership Organizational Development Journal, 21, 30-35.
• Shepherd, J.L. ve Mathews, B.P. (2000) Employee Commitment Academic vs Practitioner Perspectives, Employee Relations, 22, 555-575
• Tengilimoğlu, D. ve Akdemir Mansur F. (2009) İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1, 69-84.
• Tınaz, P. (2006a) İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), Çalışma ve Toplum, 4, 13-28.
• Tınaz, P. (2006b) İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta Yayınları.
• Tınaz, P. (2006c), Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz, Çalışma ve Toplum, 10, 11-22.
• Tutar, H. (2004) İşyerlerinde Psikolojik Şiddet, Ankara: Platin Yayıncılık.
• Vandenberg, R.J. ve Scarpello, V. (1994) A Longitudinal Assessment of the Determinant Relationship Between Employee Commitments to the Occupation and the Organization, Journal of Organizational Behavior, 15, 535-547.
• Vandekerckhove, W. ve Commers, M. S. R. (2003) Downward Workplace Mobbing: A Sign of the Times? Journal of Business Ethics, 15, 41-50.
• Vartia, M. (1996) The Sources of Bullying-Psychological Work Environment and Organizational Climate, European Journal of Work and Organizational Psychology, 2, 203-214.
• Wiener, Y. (1982) Commitment in Organization A Normative View, Academy of Management Review, 7, 418-428.
• Yavuz, H. (2007) Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: SDÜ Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Zapf, D., Knorz, C. ve Kulla, M. (1996) On the Relationship between Mobbing Factors and Job Content, Social Work Environment and Health Outcomes, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 215-237.