THE ROLE OF CHILD REARING ATTITUDES OF MATERNAL ON THE SOCIALIZATION AS AN ENVIRONMENT CONSCIOUS CONSUMER OF CHILDREN

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 173 - 196, 01.04.2018

Sezen Bozyiğit Canan Madran

Öz

People also increase the production and consumption level to raise their welfare and further development at the risk of deterioration of the ecological balance by using the natural resources inattentively. That’s why; to bring up children who are aware of the environment when consuming is more important than before. This study has been designed to reveal the relations between the maternal child- rearing attitudes and the socialization of the children as consumers. The purpose of the practice is to find out how the mothers with different child-rearing attitudes influence the consumption behaviors of children. The study is applied to the mothers whose 4-6 year-old children that go to preschool in Adana. According to the results, there were significant differences among the child-rearing attitudes of the mothers in tree and flower planting, not using environmentally hazardous products, paper separation, conscious consumption, the specifications to be considered for the products to be purchased, being aware of her/his rights as a consumer, asking for the opinion of the child when purchasing a product

Anahtar Kelimeler

The Consumer Socialization, Preschool Education, Child-Rearing Attitudes, PARI, Environment-Friendly Consumption

Çocukların Çevre Bilinçli Tüketici Olarak Sosyalleşmesinde Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Rolü

Öz

Günümüzde insanlar refah düzeyini yükseltmek, daha fazla gelişebilmek uğruna doğal kaynakları kayıtsızca kullanarak, üretim ve tüketim düzeyini .evre dengesinin bozulması pahasına da olsa arttırmaktadır. Bu nedenle, çevreyi düşünerek tüketim yapan çocuklar yetiştirmek eskisinden daha fazla önem kazanmıştır. Bu araştırma, annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile çocukların çevre bilinçli tüketici olarak sosyalleşmesi arasındaki ilişkiyi ortaya koymak üzere tasarlanmıştır. Araştırmanın amacı, farklı çocuk yetiştirme tutumlarına sahip annelerin, çocuklarının tüketim davranışını nasıl şekillendirdiğini ortaya çıkartmaktır. Araştırma, Adana ilinde ikamet eden, çocuğu 4-6 yaşında olan ve okul öncesi kurumlara devam eden anneler ve bu annelerin çocukları üzerinde yapılmıştır. Araştırma sonucunda, ağaç dikimi ve çiçek ekimi, çevreye zararlı ürün kullanmama, kâğıtları ayırma, bilinçli tüketim, alınacak ürünlerde dikkat edilen özellikler, tüketici olarak hakkını bilme, ürün alırken çocuğun fikrini sorma gibi konularda annelerin çocuk yetiştirme tutumları arasında anlamlı farklar olduğu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Tüketici Sosyalleşmesi, Okul Öncesi Eğitim, Çocuk Yetiştirme Tutumu PARI, Çevreci Tüketim.

Kaynakça

• Arat, M. (2008). Çalışma yaşamında bireysel temel yetkinlikler ve kazanılmasında okul öncesi dönemde anne baba yetiştirmesinin önemi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Aslan, S.A. (2005). Ergenlerde ana- baba tutumu, sınav kaygısı, ders çalışma becerilerinin lise giriş sınavını yordama düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Ateşoğlu, İ. ve Türkkahraman, M. (2009). Çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 215-228.
• Ayyıldız, T. (2005). Zonguldak il merkezinde 0-6 yas çocuğu olan annelerin çocuk yetiştirme tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Belsky, J., Jaffee, S. R., Sligo, J., Woodward, L, & Silva, P. A. (2005). Intergenerational transmission of warm- sensitive-stimulating parenting: A prospective study of mothers and fathers of 3-year-olds. Child Development, 76 (2), 384-397
• Bozyiğit, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin tüketim sürecine etki eden sosyalleşme aracılarının öğrencilerin materyalist eğilimi ve marka bilinci üzerindeki etkisine yönelik bir pilot çalışma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 295-302.
• Brown, L.R. (2004). Dünyayı nasıl tükettik? (Çev: M. F. İmre). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Bulut, Z. A., Tekinbaş F. ve Babacan M. (2014). Okul öncesi yaş grubu çocuklarının pazarlama kavramları farkındalığı, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 27-49.
• Bülbül, K., Özipek, B.B ve Kalın, İ. (2008). Aşk ile nefret arasında Türkiye’de toplumun batı algısı. Ankara: Seta.
• Carlson, L. (1985). Parental style and consumer socialization of children. Unpublished doctoral dissertation, University of Nebreska, Lincoln.
• Carlson, L., Grossbart, S. & Walsh, A. (1990). Mothers' communication orientation and consumer-socialization tendencies. Journal of Advertising, 19(3), 27-38.
• Carlson, L., Laczniak, R. N. & Wertley, C. (2011). Parental style: The ımplications of what we know (and think we know), Journal of Advertising Research, 51(2), 427-435.
• Carruth, B, R. & Skinner, J.D. (2001). Consumer goals/skills that mothers want their children to leam, International Journal of Consumer Studies, 25(4), 290- 298.
• Chaplin, L. N. & John, D.R. (2007). Growing up in a material world: Age differences in materialism in children and adolescents, Journal of Consumer Research, 34(4), 480-493.
• Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne- baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. ve Çinko, M. (2006). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi . İstanbul: Beta.
• Dündar, Ş. (2017), Bilinçli tüketicilik ile ilgili anne-baba rol model davranışlarının, anne-baba iletişiminin ve sosyal bilgiler dersinin çocukların bilinçli tüketiciler olarak sosyalleşmelerindeki etkisi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2),726-743.
• Easterling, D., Miller, S. & Weinberger, N. (1995). Environmental consumerism: A process of children's socialization and families' resocialization, Psychology & Marketing, 12(6), 531-550.
• Ersoy, Ö. ve Şahin, F. (1999). 0-6 yaş döneminde anne-baba eğitiminin önemi. Mesleki Eğitim Dergisi, 2, 103- 108.
• Fan Y. ve Li, Y. (2010). Children’s buyıng behaviour in China. Marketing Intelligence & Planning, 28(2),170- 187.
• Ger, G. & Belk, R.W. (1996). Cross-cultural differences in materialism. Journal of Economic Psychology, 17(1), 55-77.
• Gronhoj, A. (2006). Communication about consumption: A family process perspective on ‘green’ consumer practices, Journal of Consumer Behaviour, 5, 491–503.
• Güven, S. (2010). Sürdürülebilir kalkınma açısından aile, tüketim ve çevre. Müberra Babaoğul ve Arzu Şener (Eds). Tüketici Yazıları II içinde (s.117-134). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Hayta, A.B. (2006). Tüketici haklarının tüketici eğitimindeki rolü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 239- 250.
• Hellman, L.T. (2009). Gençlerle iletişim. İstanbul: Ekinoks.
• Keleş, C. (2007). Yeşil pazarlama tüketicilerin yeşil ürünleri tüketme davranışları ve yeşil ürünlerin tüketiminde kültürün etkisi ile ilgili bir uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kırmızı, M. (2012). Tüketim kültüründe çocuk ve gençlik pazarı. www.toplumicinsehircilik.org adresinden 22 Ekim 2012 tarihinde edinilmiştir.
• Lueg, J.E. & Finney, R.Z. (2007). Interpersonal communıcatıon ın the consumer socıalızatıon process: Scale development and valıdatıon, Journal of Marketing Theory and Practice, 15(1), 25–39.
• Moore, E. S. & Bowman G. D. (2006). Of friends and family: How do peers affect the development of ıntergenerational ınfluences? Advances in Consumer Research, 33, 536-542.
• Nimsi, E. (2006). İlköğretım ikinci sınıf öğrencilerinin ana-baba tutumları ile okul başarıları ve sınıfiçi etkinlik düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Özbölük, T. (2010). Pazarlamada bilinçli tüketim ve tüketicilerin bilinçli tüketime ilişkin tutumlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (5. bs.). Eskişehir: Kaan.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan 5-6 yaş grubu çocuğa sahip anne babaların çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Rose, G. M. (1995). Consumer socialization, parental style and developmental timetables in the United States and Japan. Unpublished doctoral dissertation, University of Oregon, Eugene.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Atli, S., & Şahin, B. K. (2015). Okul öncesi dönem: Anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 972-991.
• Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sertelin, Ç. (2003). Ebeveyn tutumlarının sosyo-kültürel yapı ve aile fonksiyonları ile ilişkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Sharma, A. (2011). Role of family in consumer socialization of children. International Refereed Research Journal, 2(3), 161-167.
• Şanlı, D. (2007). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Tabak, N. (2007). İlköğretim 1.kademede davranış sorunları olan çocukların anne-baba tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Ünal,A. (2013). Sosyal değerlerin çocuğa aktarılmasında aile ve okul öncesi eğitimin yeri “Kırgızistan örneği”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(3),87-108
• Yalçın, F. ve Türnüklü, A. (2011). Algılanan ana-baba davranışları ile çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki, E-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6, (1), 717-735.
• Yan, R.N. & Xu, H. (2010). Understanding gren purchase behavior: College students and socialization agents. Journal of Family and Consumer Sciences, 102(2), 27- 32.
• Yang, Z., Kim, C., Laroche, M., ve Lee, H. (2014). Parental style and consumer socialization among adolescents: A cross-national investigation, Journal of Business Research, 67, 228-236.
• Yavuzer, H. (1993). Ana- baba ve çocuk (5. bs). İstanbul: Remzi.
• Yeter, S.T. (2010). 5-6 yaş grubu çocuklarda karşılaşılan davranış problemlerinin ve annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Yılmaz,H. ve Ülker, M. (2018), Kadınlarda çocukluk dönemi mutluluk anıları ile ebeveynlik rollerine ilişkin kendilik algısI, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi,7(1),47-57.
• Ward, S. (1974). Consumer Socialization. Journal of Consumer Research. 1, 1-16.
• Warren, S. L. (2002). Consumer materialism and human’s values orientations. Unpublished doctoral dissertation, The University of Tennessee, Knoxville
• Wisenblit,Z.J., Priluck,R. ve Pirog, S.F. (2013),The influence of parental styles on children's consumption, Journal of Consumer Marketing, 30(4), 320 – 327.