Türkiye'de Kentsel Katı Atık Yönetimi: Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 0 - 0, 01.07.2018

S. Güleç Solak S. Pekküçükşen

Öz

Çevreyi oluşturan öğelerin giderek niteliğini değiştirmesi, çevre sorunlarının artması ve küresel bir nitelik kazanması toplumların çevre sorunlarına daha ciddi olarak eğilmelerine sebep olmuştur. Bunun yanı sıra kaynakların kıt olması ve hızlı bir şekilde tüketilmesi sürdürülebilirlik kavramını gündeme getirerek, gelişme ve çevre arasında dengenin sağlanması gerektiği düşüncesini yaygınlaştırmıştır. Bu kapsamda kaynakların yeniden ve daha dikkatli, rasyonel kullanımı söz konusu olmuştur. Bu bağlamda da hızlı nüfus artışı ve aşırı tüketim sonucu oluşan katı atıklar da değerlendirilmesi gereken önemli bir kaynak olarak kabul edilmiştir. Katı atıkların değerlendirilmesi sistematik bir yaklaşımla ele alınmış ve yönetilmesi gereken bir konu kabul edilerek katı atık yönetimi kavramı geliştirilmiştir. Katı atıkların toplanması, uzaklaştırılması ve bertaraf edilmesi yerel yönetimlerin sorumluluk alanına girmektedir. Bu hizmetlerin sunulması bütüncül yaklaşımı gerektirmekte : bu da katı atık yönetimiyle gerçekleşmektedir. Toplumların kalkınmışlık düzeylerine, siyasal ve toplumsal özelliklerine göre farklılık gösteren katı atık yönetimi, Türkiye’de yerel yönetimler kapsamında belediyeler tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmanın amacı kentsel katı atıkların Türkiye’de belediyeler tarafından nasıl yönetildiği, konuyla ilgili ne tür çalışmaların ve projelerin yapıldığı ve belediyelerin bu konuyla ilgili yaşadıkları sorunların belirlenmesi ve çözüm önerileri sunulmasıdır. Bir diğer amaç ise 2004 yılında Akdoğan ve Güleç tarafından benzer şekilde yapılmış olan çalışma sonuçları ile bir karşılaştırma yaparak aradan geçen on yılı aşkın sürede yaşanan gelişim ve değişimlerin ortaya konulmasıdır. Bu çerçevede, belediyelerin katı atık hizmetleri ile ilgili faaliyetlerden doğrudan sorumlu olan birim yöneticileri varsa öncelikli olarak bu kişilere ulaşmak hedeflenmiş, araştırmanın evreni Türkiye | deki büyükşehir belediyeleri, büyükşehir ilçe belediyeleri ve il belediyeleri olarak seçilmiş ve evrenin tamamına anket soru formu gönderilmiştir. Katı atık yönetimiyle ilgili birim yöneticileri tarafından doldurulması istenen anket soru formu ilgili birimlere e- posta, posta, telefon veya görüşme usulüyle ulaştırılmış, elde edilen anket verileri SPSS paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir.Elde edilen sonuçlar, 2004 yılında yapılan araştırma ile karşılaştırıldığında bazı konularda farklılaşmaların olduğunu göstermektedir. Ancak Türkiye | de kentsel katı atıklar hala sürdürülebilir kaynaklar olarak kabul edilmemekte ve katı atıklar değerlendirilmemektedir... Ayrıca elde edilen sonuçlar mevcut sorunların çözümü ile ilgili en önemli girişimin katı atık yönetimi için oluşturulan birlikler olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Katı Atık Yönetimi, Türkiye, Belediyeler, Karşılaştırmalı Analiz, Model