Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantılarının Yaratıcı Kişilik Özellikleri ve Aleksitimi İle İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 3187 - 3213, 15.10.2019

Ayça Büyükcebeci

https://doi.org/10.33206/mjss.547022

Cited By: 11

Öz

Çocukluk
çağı örselenme yaşantıları, gelişimsel olarak bireysel ve toplumsal düzeyde çocuğun
yaşamının devamında, yoğun ya da hafif düzeyde olumsuz sonuçları olan bir
durumdur. Yapılan araştırmanın amacı, çocukluk dönemi örselenme yaşantılarının
genç yetişkinlik dönemindeki bireylerin yaratıcılık ve aleksitimi özellikleri
üzerindeki etkisini saptamaktır. İlişkisel tarama yönteminin kullanıldığı
araştırma; 18-35 yaş aralığında bulunan 804 kişi üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Verilerin toplanmasında; Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ), Yaratıcı
Kişilik Özellikleri Ölçeği ve Toronto Aleksimi Ölçeği (TAÖ) kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda; örselenme yaşantılarına ait tüm alt boyutlar ile yaratıcı
kişilik özellikleri arasında negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Örselenme
yaşantıları arttıkça, yaratıcı kişilik özelliklerinin azaldığı görülmüştür.
Örselenme yaşantıları ile yaratıcı kişilik özellikleri arasında en yüksek
korelasyon, “duygusal ihmal ve istismar” boyutunda gözlenmiştir. Bununla
birlikte, çocukluk dönemi örselenme yaşantılarına ait üç alt boyut ile genel
aleksitimi arasında; pozitif yönde ve anlamlı ilişkinin olduğu, aleksitimi ile en
yüksek ilişkinin ise “cinsel istismar” boyutunda gözlendiği görülmüştür.
Gerçekleştirilen bu araştırma ile çocukluk dönemi örselenme yaşantılarının, bireylerin
yaratıcılıkları ve duygularını sağlıklı tanıma ve ifade etme üzerindeki zedeleyici
etkisi ortaya konmuş olup araştırma
bulgularının, bireylerin çocukluk dönemlerinde örselenme yaşantılarına maruz
kalma durumlarının değerlendirilmesi ve önlenmesine ilişkin uygulamalara ve bu
konuda yapılacak yeni araştırmalara katkı sağlayacağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları, yaratıcı kişilik özellikleri, aleksitimi

The Relationship Between Childhood Traumatic Experıences Of Personal Characteristics And Alexithymia

Öz

Childhood traumatic experiences have severe or mild negative effects in the continuation of child's life at individual and social level. The study aims to determine the effects of childhood traumatic experiences on the creativity and alexithymia characteristics of individuals in young adulthood. The study used relational screening method and included 804 individuals aged between 18 and 35. The Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Creative Personality Characteristics Scale and Toronto Alexiasian Scale (TAS) were used to collect data. As a result of the study, a negative significant relationship was found between all subscales of traumatic experiences and creative personality characteristics. As traumatic experiences increased the personality characteristics decreased. The highest correlation was observed between traumatic experiences and creative personality characteristics in "emotional negligence and abuse" scale. However, a positive significant relationship was found between three subscales of childhood traumatic experiences and general alexithymia and the highest correlation with alexithymia was in "sexual abuse" scale. This study revealed the damaging impact of childhood traumatic experiences on healthy recognition and expression of individuals' creativity and emotions. The study findings are expected to contribute to the evaluation and prevention of individuals' exposure to traumatic experiences in childhood and to future studies on this matter.

Anahtar Kelimeler

chilhood

Kaynakça

• Abraham, A., Thybusch, K., Pieritz, K., & Hermann, C. (2014). Gender differences in creative thinking: behavioral and fMRI findings. Brain İmaging and Behavior, 8(1), 39-51.
• Abramowitz, J. S., Talin, D. F., Street, G. P., (2001). Paradoxical effects of thought supression: a meta-analysis of controlled studies. Clin Psychol Rev, 21, 683-703. Akbaba, S., ve Aktaş, A. (2005). İçsel motivasyonun bazı değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(21), 19-42.
• Aktepe, E. (2009). Çocukluk çağı cinsel istismarı. Psikiyatride Güncel Yaklașımlar-Current Approaches In Psychıatry, 1(2), 95-119.Amabile, T. M. (1983). The social psychology of creativity: A componential conceptualization. Journal of Personality and Social Psychology, 45(2), 357−376. Doi: 10.1037/0022–3514.45.2.357
• Arman, A.(2007). Çocuk psikiyatrisi bakış açısından çocuk istismarı ve ihmali. P. Oğuz (Edt.),Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı: Önleme ve rehabilitasyon içinde (s.139-150). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aslan, E. (2001). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 16(2), 15-22.
• Aslan, E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testinin Türkçe versiyonu. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 19-40.
• Aslan, S. H., ve Alparslan, Z. N. (1999). Çocukluk örselenme yaşantıları ölçeğinin bir üniversite öğrencisi örnekleminde geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 275-285.
• Bagby, R. M., Taylor, G. J., and Parker, J. D. A. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale: II. Convergent, discriminant, and concurrent validity. J Psychosom Res, 38, 33-40.
• Bakır, E., ve Kapucu, S. (2017). Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: Bir literatür incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 13-24.
• Bal, S., Van Oost, P., De Bourdeaudhuij, I., & Crombez, G. (2003). Avoidant coping as a mediator between self-reported sexual abuse and stress-related symptoms in adolescents. Child Abuse and Neglect, 27(8), 883-897.
• Balık Okutan, S., Arı, E., ve Cin, F. M. (2017). Riskli davranış gösteren ergenlerde, çocukluk çağı travmaları ile ruhsal durum arasındaki ilişki. İstanbul Ticaret Üniversitesi dergisi,31(1), 81-93.
• Beck, R., & Perkins, T. S. (2001). Cognitive content-specificity for anxiety and depression: A meta-analysis. Cognitive Therapy and Research, 25(6), 651-663.
• Bennett, M. R., Reynolds, S. C., Morse, S. A., & Budka, M. (2016). Laetoli’s lost tracks: 3D generated mean shape and missing footprints. Scientific Reports, 6 (21916), 1-8.
• Bermond, B., Moormann, P. P., Albach, F. ve Van Dijke, A. (2008). Impact of severe childhood sexual abuse on the development of alexithymia in adulthood. Psychother Psychosom, 77, 260–262.
• Bilginer, Ç., Hesapçioglu, S. T., ve Kandil, S. (2013). Çocukluk çağı cinsel istismarı: Mağdur ve sanık açısından çok yönlü bakış. Düşünen Adam, 26(1), 55-64.
• Bottiroli, S., Galli, F., Viana, M., Sances, G., & Tassorelli, C. (2018). Traumatic experiences, stressful events, and alexithymia in chronic migraine with medication overuse. Frontiers in Psychology, 9(704) doi: 10.3389/fpsyg.2018.00704
• Brayden, R. M., Deitrich-MacLean, G., Dietrich, M. S., Sherrod, K. B., & Altemeier, W. A. (1995). Evidence for specific effects of childhood sexual abuse on mental well-being and physical self-esteem. Child Abuse and Neglect, 19(10), 1255-1262.
• Claussen, A.H. & Crittenden, P.M. (1991) Physical and psychological maltreatment: Relations among types of maltreatment. ChildAbuse and Neglect,15, 5–18.
• Demirkapı, E. Ş. (2014). Çocukluk çağı travmalarının duygu düzenleme ve kimlik gelişimine etkisi ve bunların psikopatolojiler ile ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Dereboy I. F. (1990). Aleksitimi: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatr Dergisi, 1(3),157-165.
• Evren, C., Evren, B., Dalbudak, E., Özcelik, B., & Öncu, F. (2009). Childhood abuse and neglect as a risk factor for alexithymia in adult male substance dependent inpatients. Journal of Psychoactive Drugs, 41(1), 85-92.
• Feist, G. J. (1999). Personality in scientific and artistic creativity. In R. J. Sternberg (Ed.). Handbook of human creativity, (pp. 273–296), Cambridge: Cambridge University Press.
• Fisch, R. Z. (1989). Alexithymia, masked depression and loss in a Holocaust survivor. The British Journal of Psychiatry, 154(5), 708-710. Erişim: https://doi.org/10.1192/bjp.154.5.708
• Franz, M., Popp, K., Schaefer, R., Sitte, W., Schneider, C., Hardt, J., ... & Braehler, E. (2008). Alexithymia in the German general population. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 43(1), 54-62.
• Frewen, P. A., Dozois, D. J., Neufeld, R. W., & Lanius, R. A. (2012). Disturbances of emotional awareness and expression in posttraumatic stress disorder: Meta-mood, emotion regulation, mindfulness, and interference of emotional expressiveness. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 4(2), 152-161.
• Furnham, A. & Bachtiar, V. (2008). Personality and intelligence as predictors of creativity. Personality and Individual Differences, 45, 613–617.
• Furnham, A. Batey, M., Anand, K. & Manfield, J. (2008). Personality, hypomania, intelligence and creativity. Personality and Individual Differences, 44, 1060–1069. Doi: 10.1016/j.paid.2007.10.035
• Güleç, H., Köse, S., Güleç, M. Y., Çitak, S., Evren, C., Borckardt, J. ve Sayar, K. (2009). Reliability and factorial validity of the Turkish version of the 20-item Toronto alexithymia scale (TAS-20). Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 19(3), 214-220.
• Hardt, J., Sidor,A. & Kappis, B. (2008). Childhood adversities and suicide attempts: Aresrospective study. Journal of Family Violence, 23(8), 713-718.
• Herman, J. (2007). Travma ve iyileşme. Şiddetin sonuçları ev içi istismardan siyasi teröre. (T. Tosun, Çev.). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Herrenkohl, T. I., Hong, S., Klika, J. B., Herrenkohl, R. C., & Russo, M. J. (2013). Developmental impacts of child abuse and neglect related to adult mental health, substance use, and physical health. Journal of family violence, 28(2), 191-199.
• Horwitz, A. V., Widom, C. S., McLaughlin, J., & White, H. R. (2001). The impact of childhood abuse and neglect on adult mental health: A prospective study. Journal of health and social behavior, 184-201.
• İNSANMER (2018), Dünyanın çocuk karnesi. Erişim:https://www.ihh.org.tr/public/publish/0/121/ihh-2018-dunyanin-cocuk-karnesi.pdf
• Kara, B., Biçer, Ü., ve Gökalp, A. S. (2004). Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47(2), 140-51.
• Karaş, H., Yıldırım, E. A., Küçükgöncü, S., ve Yakut, U. (2017). Kadın fibromiyalji hastalarında çocukluk çağı travmaları, disosiyatif yaşantılar ve depresyonun ağrı ile ilişkisi: Kesitsel bir çalışma. Düşünen Adam, 30(2), 86-94.
• Keyes, K. M., Eaton, N. R., Krueger, R. F., McLaughlin, K. A., Wall, M. M., Grant, B. F. ve Hasin, D. S. (2012). Childhood maltreatment and the structure of common psychiatric disorders. The British Journal of Psychiatry, 200(2), 107–115.
• Kim, K., Mennen, F. E., & Trickett, P. K. (2017). Patterns and correlates of co‐occurrence among multiple types of child maltreatment. Child and family social work, 22(1), 492-502.
• Knutson, F. John (1995). Psychological characteristics of maltreated children: putative risk factors and consequences. Annual Review Psychology, 46, 401–431.
• Koçak R (2002) Aleksitimi: Kuramsal çerçeve tedavi yaklaşımları ve ilgili araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 83-212.
• Krystal, H. (1979) Alexithymia and psychotherapy. American Journal of Psychotherapy, 33, 17-31.Erişim: https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy.1979.33.1.17
• Küçük, S. (2016). Analyses of child sex abuse cases in Turkey: a provincial case. Journal of Child Sexual Abuse, 25(3), 262-275.
• Lampe, A., Doering, S., Rumpold, G., Sölder, E., Krismer, M., Kantner- Rumplmair, W., et al. (2003). Chronic pain syndromes and their relation to childhood abuse and stressful life events. J.Psychosom. Res. 54, 361–367. doi: 10.1016/S0022-3999(02)00399-9
• Lipton, R. B. (2009). Tracing transformation chronic migraine classification, progression, and epidemiology. Neurology, 72( 1), 3–7. doi: 10.1212/WNL.0b013e3181974b19
• Mattila, A. K., Kronholm, E., Jula, A., Salminen, J. K., Koivisto, A. M., Mielonen, R. L., & Joukamaa, M. (2008). Alexithymia and somatization in general population. Psychosomatic medicine, 70(6), 716-722.
• McGee, R.A., Wolfe, D.A., Yuen, S.A., Wilson, S.K. & Carnochan,J. (1995) The measurement of maltreatment: A comparison of ap-proaches. Child Abuse and Neglect,19(2), 233–249.
• O'Hagan, K. P. (1995). Emotional and psychological abuse: Problems of definition. Child Abuse and Neglect, 19(4), 449-461.
• Onat, G., Dinç, H., Günaydın, S. ve Uğurlu, F. (2016).Çocukluk döneminde yaşanan ihmal veya istismarın benlik saygısına etkisinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 3(1), 9-15.
• Örsel S, Karadağ H, Karaoğlan-Kahiloğulları A ve Akgün-Aktaş E.(2011) Psikiyatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi,12, 130-136.
• Pelendecioğlu, B., ve Bulut, S. (2009).Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(1), 49-62. Polat, O.(2007).Çocuk istismarı araştırmaları. P. Oğuz (Edt.),Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı: Önleme ve rehabilitasyon içinde (s.208-222). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Polat, O.(2007). Sosyal hizmetler ve koruma kararı. P. Oğuz (Edt.),Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı: Önleme ve rehabilitasyon içinde (s.184-206). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Polusny, M. A., Rosenthal, M. Z. & Follette, V. M.. (2004). Experiential avoidance as a mediator of the effects of adolescent sexual victimization on adult psychological distress. Violence Vict 19(1), 109-120.
• Rawlinson, J. G. (1995). Yaratıcı düşünme ve beyin fırtınası. İstanbul: Rota Yayınları
• Read, J., Agar, K., Argyle, N. & Aderhold, V. (2003). Sexual and physical abuse during childhood and adulthood as predictors of hallucinations, delusions and thought disorder. psychology and psychotherapy. Theory, Research and Practice,76(1), 1-22.
• Rothman, E,F., Edwards, E,M. ,Heeren, T. & Hingson, R,W., (2008). Adverse childhood experiences predict earlier age of drinking onset: results from a representative us sample of current or former drinkers. Pediatrics,122(2), 298-304.
• Rudy, D., & Grusec, J. E. (2006). Authoritarian parenting in individualist and collectivist groups: Associations with maternal emotion and cognition and children's self-esteem. Journal of Family Psychology, 20(1), 68-78.
• Sak, U. (2016). Yaratıcılık, gelişimi ve eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Sanchez – Ruiz, M. J., Hernandez – Torrano D., Perez – Gonzalez, J. C., Batey, M. & Petrides, K. V. (2011). The relationship between trait emotional intelligence and creativity across subject domains. Motivation and Emotion, 35(4), 461–473. Doi: 10.1007/s11031–011–9227–8
• Sayar, K., Guleç, H., ve Topbaş, M. (2004). Alexithymia and anger in patients with fibromyalgia. Clin. Rheumatol. 23, 441–448. doi: 10.1007/s10067-004-0918-3
• Schore, A. N. (2001). The effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health. Infant mental health journal, 22(1‐2), 201-269.
• Sofuoğlu, Z., Oral, R., Aydın, F., Cankardeş, S., Kandemirci, B., Koç, F., ... & Akşit, S. (2014). Türkiye’nin üç ilinde olumsuz çocukluk çağı deneyimleri epidemiyolojik çalışması. Türk Ped Arş, 49, 47-56.
• Sternberg, R. J. & Lubart, T. I. (1991). An investment theory of creativity and its development. Human Development, 34, 1−32.Stoltzfus, G., Nibbelink, B. L., Vredenburg, D., & Hyrum, E. (2011). Gender, gender role, and creativity. Social Behavior and Personality: an international journal, 39(3), 425-432.
• Şahina, F. ve Danışman, Ş. (2017). Yaratıcı kişilik özellikleri ölçeği: Güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 747-760.
• Şenkal, İ. ve Işıklı, S. (2015). Çocukluk çağı travmalarının ve bağlanma biçiminin depresyon belirtileri ile ilişkisi: Aleksitiminin aracı rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(4), 261-67.
• Şirin, E. (2009). Üniversite öğrencilerinde kendine zarar verme davranışının demografik değişkenler, travmatik yaşantılar ve benlik kapasitesi ile olan ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Taner, H. A., Çetin, F. H., Işık, Y., & İşeri, E. (2015). Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde psikopatoloji ve ilişkili risk etkenleri. Anatolian Journal of Psychiatry, 16, 294-300.
• Taycan, O., Özdemir, A., ve Taycan, S. E. (2017). Depresyon hastalarında aleksitimi ve bedenselleştirme: Belirtileri bedensel nedenlere bağlama biçiminin rolü. Noro-Psikyatri Arsivi, 54(2), 99-104.
• Taylor GJ (1984) Alexithymia concept, measurement and Implication for treatment. Am J Psychiatry, 141(6), 725-732.
• Taylor, G. J. (2000). Recent developments in alexithymia theory and research. The Canadian Journal of Psychiatry, 45(2), 134-142.
• Topbaş, M. (2004). İnsanlığın büyük bir ayıbı: Çocuk istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 3(4),76-80.
• TUİK(2016). Adalet İstatistikleri. Erişim: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=98&locale=tr
• Turhan, E., Sangün, Ö., ve İnandı, T. (2006). Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15(9), 153-157.
• UNİCEF (2010) Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması. Erişim: http://atud.org.tr/kutuphane/unisefrapor.pdf.
• Üstündağ, T. (2002). İlköğretim programlarında eleştirel düşünme becerileri ve yaratıcı drama. İlköğretimde drama ve tiyatro. Oluşum Tiyatrosu ve Drama Atölyesi Türkiye, 4, 29-40.
• Van der Kolk, B. A. (2017). This issue: child abuse & victimization. Psychiatric Annals, 35(5), 374-378.
• Wearden, A., Cook, L., & Vaughan-Jones, J. (2003). Adult attachment, alexithymia, symptom reporting, and health-related coping. Journal of psychosomatic research, 55(4), 341-347.
• Weiss, F. A. (1964). Dreaming- A creative process. The American Journal of Psychoanalysis, 24(1),17-26. https://search.proquest.com/openview/58d713935feade905f4e4688a4855823/1?pq origsite=gscholar&cbl=1818460 Yargıç, İ., Ersoy, E., ve Batmaz Oflaz, S. (2012). Çocukluk çağı travmalarının intihar girişimi ve kendine zarar verme davranışı ile ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(4), 277-284.
• Yöyen, E. G. (2017). Çocukluk çağı travması ve benlik saygısı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 267-282.Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Sar, V., Öztürk M., Kora, M. ve Alyanak, B. (2001). Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.
• Zou, Z., Huang, Y., Wang, J., He, Y., Min, W., Chen, X., ... & Zhou, B. (2016). Association of childhood trauma and panic symptom severity in panic disorder: Exploring the mediating role of alexithymia. Journal of Affective Disorders, 206, 133-139.