Yönetici Desteğinin İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde Psikolojik Sahiplenmenin Aracı Rolü

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 4, 2364 - 2375, 13.10.2020

Ergün Kara , Attila Kaya

https://doi.org/10.33206/mjss.730578

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı yönetici desteğinin işe adanmışlık üzerindeki etkisinde psikolojik sahiplenmenin aracılık rolünün araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda Balıkesir ve Çanakkale illerindeki seyahat acentelerinde çalışan toplam 245 katılımcıdan anket aracılığıyla veri toplanmıştır. Çalışmada öncelikle değişkenler arasındaki ilişkiyi ele alan araştırmalar incelenmiş ve bu doğrultuda hipotezler oluşturulmuştur. Elde edilen veriler ışığında, SPSS ve AMOS programları kullanılarak araştırma hipotezleri sınanmıştır. Ölçek geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılarak, değişkenler arası ilişkiler tespit edilmiş ve yapısal eşitlik modeli (YEM) ile modelin uyum iyiliği testleri ve regresyon analizi yapılmıştır. Aracılık rolünü test edebilmek için ise dolaylı etkilerin anlamlılığına bakılmış ve bunun için boostrap yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizlerde, yönetici desteğinin işe adanmışlık ve psikolojik sahiplenme değişkenlerini pozitif yönde anlamlı olarak etkilediği tespit edilmiştir. Aracılık analizi neticesinde ise psikolojik sahiplenmenin yönetici desteği ile işe adanmışlık arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın alan yazınına teorik ve pratik olarak katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda çalışmanın gelecekte yapılacak olan çalışmalara ve uygulayıcılara ışık tutması yönünde çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yönetici Desteği, İşe Adanmışlık, Psikolojik Sahiplenme

Kaynakça

• Akçin. K., (2018). Çalışanların örgütsel destek algısı ve psikolojik sahiplenmelerinin sessizlik davranışlarına ve görev performansına etkisi : Eğitim sektöründe bir araştırma, (Doktora Tezi) , Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD., Bursa.
• Alp, M., (2007). Örgütlerde psikolojik sahiplenme ve örgütsel vatandaşlık, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Anand, S., Vidyarthi P.R., Liden R.C., Rousseau, D.M. (2010). Good citizens in poorquality relationships: ıdiosyncratic deals as a substitute for relationship quality, The Academy of Management Journal (AMJ), 53(5), 970-988.
• Ardıç, K. ve Polatcı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: işle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 2146.
• Aslan, H., (2020). Hizmetkar liderliğin iş tatmini üzerindeki etkisinde psikolojik sahiplenmenin aracı rolü. Business and Management Studies: An International Journal, Vol 8, Issue:1, pp. 196-212.
• Babin, B.J. & Boles, J.S. (1996). The effects of perceived co-worker involvement and supervisor support on service provider role stress, performance and job satisfaction. Journal of Retailing, 72(1), 57-75.
• Baer M., G. Brown (2012). Blind in one eye: how psychological ownership of ıdeas affects the types of suggestions people adopt. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 118, 60–71.
• Bakker, A. B., ve Demerouti, E. (2008). Towards a model of work engagement. Career Development İnternational, 13(3), 209-223.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., & Taris, T. W. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & Stress, 22(3), 187-200.
• Baron, R.M. & Kenny, D., A., (1986). The moderator-nediator variable distinction in social psychology research: conceptual, strategic and statistical considerations. Journal Of Personallity And Social Psychology, Vol.51, No.6, 1173-1182.
• Bhanthumnavin, D, (2000). Importance of supervisory social support and its ımplications for hrd in thailand. Vol 12, Issue 2, 2000.
• Buchanan, B. (1974). Building organizational commitment: the socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly, 19(1), 533–546.
• Burke, M. J., Borucki, C. C., & Hurley, A. E., (1992). Reconceptualizing psychological climate in a retail service environment: A multiple stakeholder perspective. Journal of Applied Psychology, Cilt 77 (5):717-729.
• Chusmir, L. H. (1982). Job commitment and the organizational woman. Academy of Management Review, 7(4), 595-602.
• Çekmecelioğlu, H.G. (2007). Yönetim desteği, örgütsel vatandaşlık davranışı ve performans arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. 15. Ulusal Yönetim Organizasyon Kongresi Bildirileri, Sakarya Üniversitesi, s. 185-192.
• Çıkmaz, G. ve Yeşil S. ( 2020). Çalışanların algıladıkları örgütsel desteğin psikolojik sahiplenme üzerine etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, cilt 10, sayı 22, sayfa 1234.
• DeConinck, B. J. & J. T. Johnson. (2009). The effects of perceived supervisor support, perceived organizational support, and organizational justice on turnover among salespeople. Journal of Personal Selling  Sales Management. 29.4, 333-350.
• Demerouti, E., Bakker, A. B., De Jonge, J., Janssen, P. P., & Schaufeli, W. B. (2001). Burnout and engagement at work as function of demands and control. Scandinavian Journal of Work Environment and Health, 27 (4), 279-286.
• Demir, M., (2012). Örgütsel destek, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi ilişkisi: havalimanı yer hizmetleri işletmelerine yönelik bir araştırma. “İş, Güç’’ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, s. 14, ss. 47-64.
• Demirhan, Y., Kula, S., Karagöz, G. (2014). İş memnuniyeti ve yönetici desteğinin memurların performanslarına etkisi: Diyarbakır özel harekat polis birimi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 285-297.
• Derin , N. (2018). Kuruma duyulan psikolojik sahiplenme ile yenilikçi iş davranışı arasındaki ilişkide sanal kaytarmanın düzenleyici rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt 36, sayı 1, sayfa63-81.
• Eisenberg, R., Huntingto, R., Hutchison, S. & Sowa, D., (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology. 71(3), ss. 500-607.
• Gagnon, M.A. & Michael, J.H. (2004). Outcomes of perceived supervisor support for wood production employees. Forest Products Journal, 54(12): 172-7.
• Goh, Z, Ilies, R, & Wilson, KS (2015). Supportive supervisors ımprove employees' daily lives:the role supervisors play in the ımpact of daily workload on life satisfaction via work– family conflict’, Journal of Vocational Behavior, 89, 65-73.
• Göktepe, E.A., (2017. Algılanan yönetici desteği ölçeği: geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenirliliği. İstanbul University, Journal of the School of Business. 46, ss. 31-48.
• Güğerçin, U., ve Ay, Ü. (2016). Etik konumun örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: etik konum kuramı çerçevesinde bir analiz, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (32), 34-46.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe, yöntem, analiz (3. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İnce, R., A. (2016). Algılanan örgütsel desteğin işe adanmışlık üzerindeki etkisinde yönetici desteğinin aracılık rolü, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, Cilt:15, Sayı:57 (649-660).
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of management journal, 33(4), 692-724.
• Karagöz, A. (2008). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan etik liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Ankara: Sim Matbaası.
• Kim, H. J., Hur, W. M., Moon, T. W., & Jun, J. K. (2017). Is all support equal? The moderating effects of supervisor, coworker, and organizational support on the link between emotional labor and job performance. BRQ Business Research Quarterly, 20(2), 124-136.
• Mayhew, M. G.,Ashkanasy, N. M., Bramble, T., Gardner, J. (2007). A study of the antecedents and consequences of psychological ownership in organizational settings. The Journal Of Social Psychology, 147(5), 477-500.
• Meydan, C. H., ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları. (2.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Nunnally, J. (1978), Psychometric methods (2nd Ed.). New York. McGraw-Hill.
• Ötken, A. B. (2015). Algılanan örgütsel destek ve psikolojik sahiplenme arasındaki ilişki ve bu ilişkide örgütsel adaletin rolü, Hacettepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 113140.
• Özkalp, E., Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker tarafindan geliştirilmiş olan işe angaje olma ölçeğinin türkçe’de güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi”, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(3), 1-19.
• Pierce J., L., Tatiana K., & Kurt T. D., (2001). Toward a theory of psychological ownership: in Organization. Academy of Management Rewiev, 26 (2), 2001, ss. 298-310.
• Pierce, J.L., T. Kostova, K. Dirks (2003). The state of psychological ownership: ıntegrating and extending a century of research. Review of General Psychology, 7, 84–107.
• Powell, T.C. (2011). Behaviour Strategy. Journal of Strategic Management, 32(13): 1369-1366.
• Sağsan, M., ve Fırtına, B. (2015). Bilgi mesleğine bağlılık ve adanmışlık: platonik bir ilişkinin gelgitleri ve profesyonellikle imtihanı. Bilgi Dünyası Dergisi, 16 (1), 1-22.
• Schaufeli W., Arnold B. (2003). UWES Utrecht work engagement scale. http://www.beanmanaged.com/doc/pdf/arnoldbakker/articles/articles_arnold_bakker_87.p df, Erişim Tarihi: 13. 02.2020.
• Schaufeli, W. B. ve Bakker A. B. (2004). Job demands, job resources and their relationship with burnout and engagement: a multi-sample study. Journal of Organizational Behavior, 25 (3), 293-315.
• Schaufeli, W. B., Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: a multi-sample study, Journal of Organizational Behavior, 25(3), 293–315.
• Sonnentag, S. (2003). Recovery, work engagement and proactive behavior: A new look at the interface between nonwork and work. Journal of Applied Psychology, 88 (3), 518-528.
• Thomas, J. L., Bliese, P. D., & Jex, S. M. 2005. Interpersonal conflict and organizational commitment: Examining two levels of supervisory support as multilevel moderators. Journal of Applied Social Psychology, 35, 2375-2398.
• Turhan, M., Demirli, C., ve Nazik, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık düzeyine etki eden faktörler: Elazığ örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 179-192.
• Uçar , Z. (2018). Algılanan özerklik ve etki ile psikolojik sahiplenme arasındaki ilişkide kontrol algısının aracılık etkisi: Banka çalışanları üzerinde bir araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 18 · Sayı 1 · Ocak, ss. 1 / 14.
• Van Dyne, L., & Pierce, J. L. (2004). Psychological ownership and feelings of possession: three field studies predicting employee attitudes and organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 25(4), 439-459.
• Vandewalle, D., Van Dyne, L., Kostova, T. (1995). Psychological ownership: Aan empirical examination of ıts consequences. Group & Organization Management, 20(2), 210-226.
• Yoon, J. & Lim, J. C. (1999). Organizational support in the workplace: The case of Korean hospital employees. Human Relations, 52: 923-945.
• Zhao, X, Lynch, J.G. & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis, Journal Of Consumer Research Inc., Vol. 37, No. 2, 197-206.