Uluslararası Kalkınma Politikaları ve Kadınların Güçlendirilmesi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 679 - 695, 26.01.2021

Fatma Yıldırım Hasan Gül

https://doi.org/10.33206/mjss.760005

Cited By: 2

Öz

Gücün farklı tanımları olduğu gibi görünür ve görünmez birçok biçiminden de söz etmek mümkündür. Bunun sebebi gücün; bireyler tarafından farklı şekillerde tanımlanmış ve zaman içinde toplumsal düzene de yansımış olmasıdır. Bu bağlamda dünya düzeni açısından ‘güç’; öncelikle ekonomik veya siyasi büyüme algısı ile özdeş kılınmış gerek ulusal gerekse uluslararası boyutta tüm politika ve uygulamalar bu mevcut algı üzerinden düzenlenmiştir. Küreselleşmeyle beraber yaygın olarak kullanılmaya başlayan ‘kalkınma’ kavramının da başta ekonomik ilerleme olmak üzere, batılılaşma, modernleşme gibi ifadelerle aynı manada kullanılması; güç kavramı ile özdeş tutulmasına zemin hazırlamış, ekonomik olarak bağımsız olan tarafın güçlü olduğu görüşü de çoğunlukla kabul görmüştür. Bütün bunlarla beraber var olan patriarkal ideolojinin de etkisiyle gerek uluslararası gerek Türkiye’de yapılan ‘kadın ve kalkınma’ konulu çalışmalarda, düzenlemelerde ve uygulamalarda kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına ve önündeki engellerin kaldırılmasına öncelik verilse de bu düzen içinde kadınlar, iktisadi bir aktör olarak değil büyük ölçüde siyasi ve sosyo-politik sorunlarının çözülmesinde bir unsur olarak görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kalkınmada Kadınlar, Toplumsal Cinsiyet, Kadınların Güçlendirilmesi

Kaynakça

• Acar, F. (2010). Türkiye’de toplumsal cinsiyet tartışmaları: eşitsizlikler mücadeleler kazanımlar. İçinde H. Durudoğan, F. Göksen, B. E. Oder ve D. Yükseker (edt.), Kadınların insan haklarında ulusalüstü standartlar ve denetim: Cedaw örneği bağlamında bazı gözlemler(ss. 197-206). İstanbul:Koç Üniversitesi Yayınları.
• Allahdadi, F. (2011). Towards rural women’s empowerment and poverty reduction in Iran. Life Science Journal, 8(2), 213-216.
• Erişim adresi: http://www.lifesciencesite.com/lsj/life0802/26_4742life0802_213_216.pdf
• Balkız, Ö. I., ve Öztürk, E. (2013). Neo-liberal gelişme anlayışı ve kadın: Mikro finans uygulamaları kadınları güçlendiriyor mu?
• Mediterranean Journal of Humanities, 3(2), 1-21. doi: 10.13114/mjh/201322451
• Connelly, J. L. & Barriteau, P. (2000). Theoretical Perspectives on Gender and Development Feminism and Development: In . M. P., T. M. Li, M. Mcdonald, J. L. (Eds), Theoretical perspectives (pp. 51-59). Ottova: IDRC Books.
• Çelik, Ö. (2011). Kadınların insan hakları hareketi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1)1, 149-170. Erişim adresi:http://static.dergipark.org.tr/article-download/4495/88c3/c0f2/imp-JA39CE49JT- 0.pdf?
• Demir, S. (2006). Birleşmiş Milletler kalkınma programı insani gelişme endeksi ve Türkiye açısından değerlendirme, Ankara: Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: http://file.setav.org/Files/Pdf/bm-kalkinma-programi---turkiye-degerlendirmesi.pdf
• Dulupçu, M. A. (1999). Kalkınma iktisadı üzerine bazı düşünceler: İdeolojik-pratik-teorik bir sorgulama. Yönetim ve Ekonomi-Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, 5, 149-170.Erişim adresi:http://static.dergipark.org.tr/article-download/0d76/6b1d/1e30/imp-JA94VJ52SK-0.pdf?
• Erdut, T. (2011). Toplumsal cinsiyet bakımından evde çalışma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2, 55-82. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423873968.pdf
• Ertürk, Y. (1996). Alternatif kalkınma stratejileri: Toplumsal cinsiyet, kadın ve eşitlik, ODTÜ Gelişme Dergisi, 23 (3), 341-356.
• Gökkaya, V. B. (2018). Toplumsal cinsiyet algısına ekonomik ve sosyolojik bir bakış. İçinde Y. Kubar ve H. Karakaya (Edt), Kalkınmanın önündeki engel toplumsal cinsiyet, kadın ve ekonomi(ss. 219-270). Ankara: İlksan Matbaası.
• Gül, H.,& Beyşenova, A. (2018). Kadınların kariyer engelleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiler: Kırgızistan’daki hizmet sektörü üzerine bir araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (4).
• Gürses, D. (2009). İnsani gelişme ve Türkiye. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 12(21). 339-350.
• Güzel, S. (2001). Kadın yoksulluğu ile mücadelede Dünya Bankası ve mikro kredi uygulaması: Türkiye açısından bir değerlendirme, Gender İqtisadiyyati, 8 , 79-96.
• Harris, J. M. (2000). Basic principles of sustainable development: Global Development and Environment Institute Tufts University, 00-04.
• Hoşgör, A. (2011). Kalkınma ve Kırsal Kadının Değişen Toplumsal Konumu: Birkaç Arpa Boyu…21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de feminist çalışmalar. İçinde Sancar. S. (Edt), Kalkınma ve kırsal kadının değişen toplumsal konumu: Türkiye deneyimi üzerinden karadeniz bölgesindeki iki vakanın analizi, (cilt 1, ss. 219-224). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• ILO Katılımcı Toplumsal Cinsiyet Denetimi, Uluslararası Çalışma Örgütü. Erişim adresi: http://www.ilo.org/ankara/publications/WCMS_701388/lang--tr/index.htm.
• İşler, R., ve Şentürk, C. (2019). Tarihsel açıdan uluslararası kurum/kuruluşlarda “ekonomik kalkınma” ve “kadın” ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 375-388. doi: 10.20875/makusobed.369435
• Kabeer, N. (1994). Reversed realities: Gender hierarchies in development thought. London: Verso, 40-69.
• Kabeer, N. (2003). Gender mainstreaming in poverty eradication and millennium development goals: A handbook for policy-makersand other stakeholders. Canada: International Development Research Centre.
• Kadın Komitesi Hak- İş. (2017). Eğitim Modülü Cinsiyet Eşitliği: Fıtratta Farklılık Haklarda Eşitlik, Ankara: Uçan Matbaa.
• Kalaycı, E. (2019). Sosyal hizmet bakış açısıyla toplumsal cinsiyet eşitliği ve sürdürülebilir kalkınmanın değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 12(66).
• Karaçay, H., , Zülfikar, B., Ş., ve Aydın, D. G. (2014). Pos- neoliberal kalkınma paradigmasında kalkınmada kadın ve güçlenme algısı: Dünya Bankası örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 15-31.
• Koray, M. (2011). Avrupa Birliği ve Türkiye’de “cinsiyet” eşitliği politikaları: Sol-Feminist Bir Eleştiri. Çalışma ve Toplum Dergisi, 29, 13-53. Erişim adresi: http://calismatoplum.org/sayi29/koray.pdf
• Makal, A. (2001). Türkiye’de 1950-1965 döneminde ücretli kadın emeğine ilişkin gelişmeler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56, 117-155.
• MClean, M. (2000). Alternative approaches to women and development: theoretical perspectives on gender and development. Ottawa: IDRC Books.
• Onaran, Ö. (2000). Türkiye’de yapısal uyum sürecinde emek piyasasının esnekliği. Toplum ve Bilim, 86, 94-21.
• Örümcü, A. N. (2015). Girişimci Kadınların Başarı ve Güçlenme Öykülerinin Toplumsal Cinsiyet Analizi: Batı Akdeniz Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Özar, Ş. (2012). Geçmişten günümüze Türkiye'de kadın emeği. İçinde A. Makal ve G. Toksöz (Edt.), Türkiye’de 1980 sonrası dönemde kadın emeği ve istihdamı politkaları: Kadın hareketi, sendikalar, devlet ve işveren kuruluşları (ss.223-255). Ankara: İmge Yayınevi.
• Özyol, A. İ. (2013). Sürdürülebilir yeşil kalkınma ve kadın. Fe Dergi, 5 (2), 134-138. Erişim adresi: https://cins.ankara.edu.tr/10_15.pdf
• Parpart, J. L. (2014). Exploring the transformative potential of gender mainstreaming in international development institutions. Journal of international Development, 26(3), 382-395.
• Rowlands, J. (1997). Questioning empowerment:working with women in Honduras.UK : Oxfam Print Unit.
• Rathgeber, E., M. (1989). WID, WAD, GAD: Trends in research and practice. International Development Research Centre Ottowa, 5.
• Sachs, W. (Eds.) (2010). The development dictionary (2. Edition). London & New York: Zed Books. Erişim adresi:https://shifter-magazine.com/wp-content/uploads/2015/09/wolfgang-sachs-the-development-dictionary-n-a-guide-to-knowledge-as-power-2nd-ed-2010-1.pdf
• Sancar, S. (2018). Siyasal kararlara katılımda toplumsal cinsiyet eşitliği.Ankara: Ceid Yayınları.
• Şenses, F. (2004). Neoliberal küreselleşme kalkınma için bir fırsat mı, engel mi? Kalkınma ve Küreselleşme, 1-27. Erişim adresi:http://erc.metu.edu.tr/en/system/files/menu/series04/0409.pdf
• Stromquist, N. P. (1995). Women, education and empowerment: Pathways towards autonomy, C. M. Afionuev (Eds.), The Theoretical and Practical Bases for Empowerment. Hamburg: UNESCO Institute for Education, 13-27.
• The World Bank. (1995). The world bank participation sourcebook. Washington: World Bank Environment Department Papers.
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü. (2000). Kadın istihdamı için yeni perspektifler ve kadın işgücüne muhtemel talep. Ankara: Cem Web Ofset.
• Tolay, E., Sürgevil, O. Ve Topoyan, M. (2012). Akademik çalışma ortamında yapısal ve psikolojik güçlendirmenin duygusal bağlılık ve iş doyumu üzerindeki etkileri. Ege Akademik Bakış, 12 (4 ). 449-465.
• Taş, U., ve Yenilmez, F. (2008). Türkiye’de eğitimin kalkınma üzerindeki rolü ve eğitim yatırımlarının geri dönüş oranı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 155-186.
• Toksöz, G. (2011). Kalkınmada kadın emeği. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Uluslararası Kadın Sağlık Örgütü. (2001). Pekin+ 5: Birleşmiş Milletler’de kadının insan hakları ve Türkiye'nin taahhütleri. Ankara: Kadının İnsan Hakları Projesi (KİHP) - Yeni Çözümler Vakfı İrtibat Bürosu. Erişim adresi: http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/219_1.pdf
• Urungu, A. (2010). Sürdürülebilir kalkınma: Uygulamalı antropolojinin eylem alanı. A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1(24).
• UN Women, The Women’s Empowerment Principles. Erişim adresi: https://www.unglobalcompact.org/take-action/action/womens-principles.
• Walby, S. (2005). Gender mainstreaming: Productive tensions in theory and practice. Oxford Unv. Press 12(3), 1-25. Doi: 10.93/sp/jxi018
• World Bank. (2000). Attacking Poverty: World Development Report 2000/01. Erişim adresi: http://documents.worldbank.org/curated/en/230351468332946759/World-development-report-2000-2001-attacking-poverty
• Yavuz, G. ve Serdaroğlu, U. (2010). Kalkınma ve kadın (veya toplumsal cinsiyet) ilişkilendirilişinin değişimindeki kavşaklar. Ekonomik Yaklaşım, 19, 121-164. doi: 10.5455/ey.10651
• Yıldız, N. (2005). G-20 Küresel sorunları çözecek bir aktör müdür? Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(9).
• Yücel, Y. (2016). Toplumsal cinsiyet tartışmaları. İçinde Saygılıgil, F. (Edt), Ekonomik kalkınma ve toplumsal cinsiyet, (ss 86-102). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Zihnioğlu, Ö. (2013). Kadının güçlendirilmesi ve eğitim. T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Küresel Eğilimler Serisi Çalışma Kâğıdı, 1(1). Erişim adresi: https://www.files.ethz.ch/isn/159593/KE-1_2013_Zihnioglu.pdf