Sosyolojide Eleştirel Düşünme: Sosyoloji Öğrencilerinin Eleştirel Sosyolojik Düşünme Beceri Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 1353 - 1368, 19.04.2021

Mahmut Gürsoy

https://doi.org/10.33206/mjss.748449

Cited By: 1

Öz

Üniversitelerdeki sosyoloji bölümlerinin en önemli ve müşterek öğretim hedeflerinden biri öğrencilerin sosyal olgulara ilişkin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmektir. Buna rağmen, eğitimle ilgili böylesi bir kazanımı değerlendirmek üzere tasarlanmış ampirik araştırma yok denecek kadar azdır. Bu çalışma, sosyolojideki lisans öğrencilerinin toplumsal konularla ilgili eleştirel sosyolojik düşünme becerilerini ölçmeyi ve bölümün olağan müfredatı içerisinde eğitim aşamaları ilerledikçe bu becerilerin bir gelişim gösterip göstermediğini ya da ne düzeyde geliştiğini test etmeyi amaçlamıştır. Betimsel araştırma modeline göre gerçekleştirilen çalışmanın katılımcıları 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında Adıyaman Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nde öğrenim gören öğrencilerdir. Öğrencilerden, eleştirel sosyolojik düşünme beceri düzeylerini tespit etmek için tasarlanmış bir konuda kompozisyon yazmaları istenmiş ve çalışmanın verileri bu kompozisyonlardan elde edilmiştir. Verilerin analizinde ise “Eleştirel Sosyolojik Düşünme Ölçeği” kullanılmıştır. Eleştirel sosyolojik düşünme becerilerini 11 boyutta değerlendiren çalışmanın bulguları, öğrencilerin beceri düzeylerinin bölümün olağan müfredatı içerisinde eğitim aşamaları ilerledikçe hem boyutların her birinde hem de genel açıdan sürekli bir artış gösterdiğini ortaya koymuştur. Ancak nihai olarak öğrencilerin eleştirel sosyolojik düşünme becerilerinin istenen düzeye ulaştığını söylemek güçtür. Uygulanan öğretim programının öğrencilere disipline özgü eleştirel düşünme becerisi kazandırmada yeterince etkili olmadığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel Düşünme, Sosyolojik Düşünme, Sosyolojik tahayyül

Critical Thinking in Sociology: An Evaluation on Sociology Students’ Critical Sociological Thinking Skill Levels

Öz

One of the most important and common teaching goals of sociology departments in universities is to develop students' critical thinking skills about social facts. Nevertheless, empirical research designed to assess such an educational outcome is scarcely absent. This study aimed to measure the critical sociological thinking skills of undergraduate students in sociology related to social issues and to test whether these skills have improved as the education stages progressed within the department's regular curriculum. The participants of the study was chosen according to the descriptive research model; students studying in the Department of Sociology at the Faculty of Arts and Sciences in Adıyaman University in the spring semester of the 2018/2019 academic year. Students were asked to write a composition on a subject designed to determine their critical sociological thinking skill levels and the data of the study were obtained from these compositions. In the analysis of the data, "Critical Sociological Thinking Scale" was used. The findings of the study evaluating the critical sociological thinking skills in 11 dimensions revealed that the skill levels of the students increased both in each dimension and in general as the education stages progressed within the regular curriculum of the department. However, it is difficult to say that students' critical sociological thinking skills have finally reached the desired level. It is understood that the applied curriculum is not effective enough to provide students with critical thinking skills for specific to discipline.

Anahtar Kelimeler

Critical sociological thinking, Sociological imagination

Kaynakça

• Aron, R. (2017). Sosyolojik düşüncenin evreleri. (Çev: K. Alemdar). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Baker, P. J. (1981). Learning sociology and assessing critical thinking. Teaching Sociology, 8 (3), 325-363.
• Bauman, Z. (2018). Sosyolojik düşünmek. (Çev: A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bengston, W. F., & Hazzard, J. W. (1990). The assimilation of sociology into common sense: Some implications for teaching. Teaching Sociology, 18 (1), 39-45.
• Berger, P. L. (2018). Sosyolojiye çağrı: Hümanist bir perspektif. (Çev: A. E. Koca). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bidwell, L. D. M. (1995). Helping students develop a sociological imagination through innovative writing assignments. Teaching Sociology, 23 (4), 401-406.
• Brookfield, S. D. (1997). Assessing critical thinking. New Directions for Adult and Continuing Education, 75, 17-29.
• Browne, M. N., & Litwin, L. L. (1987). Critical thinking in the sociology classroom: Facilitating movement from vague objective to explicit achievement. Teaching Sociology, 15 (4), 384-391.
• Ennis, R. H. (1989). Critical thinking and subject specificity: Clarification and needed research. Educational Researcher, 18 (3), 4-10.
• Ennis, R. H. (1993). Critical thinking assessment. Theory Into Practice, 32 (3), 179-186.
• Ethridge, D. E. (2004). Research methodology in applied economics. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Geertsen, H. R. (2003). Rethinking thinking about higher-level thinking. Teaching Sociology, 31 (1), 1-19.
• Giddens, A. (2013). Sosyoloji: Kısa fakat eleştirel bir giriş. (Çev: Ü. Y. Battal). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Grauerholz, L., & Bouma-Holtrop, S. (2003). Exploring critical sociological thinking. Teaching Sociology, 31 (4), 485-496.
• Gravetter, J. F., & Forzano, L. B. (2012). Research methods for the behavioral sciences. Belmont, CA: Wadsworth.
• Green, C. S., & Klug, H. G. (1990). Teaching critical thinking and writing through debates: An experimental evaluation. Teaching Sociology, 18 (4), 462-471.
• Kunkun, L. (2015). Validity considerations in designing a writing test. Studies in Literature and Language, 10 (5), 19-21.
• Leming, J. S. (1998). Some critical thoughts about the teaching of critical thinking. The Social Studies, 89, 61-66.
• Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge: Cambridge University Press.
• Logan, C. H. (1976). Do sociologists teach students to think more critically? Teaching Sociology, 4 (1), 29-48.
• Massengill, R. P. (2011). Sociological writing as higher-level thinking: Assignments that cultivate the sociological imagination. Teaching Sociology, 39 (4), 371-381.
• McPeck, J. E. (1990). Teaching critical thinking: Dialoque and dialectic. New York: Routledge.
• Mills, C. W. (2016). Sosyolojik tahayyül. (Çev: Ö. Küçük). İstanbul: Hil Yayın.
• Montgomery, K. (2002). Authentic tasks and rubrics: Go beyond traditional assessments in college teaching. College Teaching, 50, 34-39.
• Nosich, M. N. (2016). Eleştirel düşünme ve disiplinler arası eleştirel düşünme rehberi. (Çev: B. Aybek). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Paul, R. W. (1992). Critical thinking. Santa Rosa, CA: Foundation for Critical Thinking.
• Paul, R. W. (2012). Critical thinking: What every person needs to survive in a rapidly changing world, edited by J. Willsen and A. J. A. Binker. Santa Rosa, CA: Foundation for Critical Thinking.
• Ruminski, H. J., & Hanks, W. E. (1995). Critical thinking lacks definition and uniform evaluation criteria. Journalism and Mass Communication Educator, 50, 4-11.
• Shepelak, N. J., Curry-Jackson, A., & Moore, V. L. (1992). Critical thinking in introductory sociology classes: A program of implementation and evaluation. Teaching Sociology, 20 (1), 18-27.
• Turgut, M. F. ve Baykal, Y. (1992). Ölçme teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Wade, C., & Tavris, C. (1993). Critical and creative thinking: The case of love and war. New York: HarperCollins.