Otel Çalışanlarında Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Bişkek’te Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 1423 - 1435, 19.04.2021

Zhyldyz Temirkanova , Lütfi Atay

https://doi.org/10.33206/mjss.825893

Cited By: 1

Öz

Tükenmişlik sendromu yaşamın her alanında görülebilecek bir durumdur. Özellikle müşteri ilişkisi yoğun, üretim ile tüketimin eş zamanlı olduğu turizm sektörü için tükenmişlik önemli bir etkiye sahiptir. Turizm sektöründe önemli payı olan ve işgücü devir hızı yüksek olan konaklama işletmelerin başarısında önemli rol oynayan etkenlerden birisi de işten ayrılma niyetidir. Bu nedenle otel yöneticilerinin işletmenin başarısı için çalışanların tükenmişlik sendromunu tespit etmesi, önlemesi ve işten ayrılma niyetlerinin önüne geçmesi gerekmektedir. Kırgızistan'ın Bişkek şehrindeki otellerde çalışanların tükenmişlik düzeylerini tespit etmek ve işten ayrılma niyetine etkisini incelemek amacıyla bu çalışma tasarlanmıştır. Bişkek’te faaliyet gösteren otellerde çalışan toplam 277 çalışandan anket formu aracılığı ile toplanan veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada otel çalışanlarının genel tükenmişlik düzeyleriyle işten ayrılma niyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışanların duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma düzeyleri ile işten ayrılma niyetleri arasında pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik Sendromu, İşten Ayrılma, Bişkek Otelleri

Hotel Employee Burnout and the Influence on the Intention for Voluntary Resignation: A Survey in Bishkek

Öz

The burnout syndrome is a condition that can be observed in any area of life. Burnout has an important effect especially for the tourism sector where customer relationship is intense and production & consumption are simultaneously. One of factors that plays an important role in the success of the accommodation enterprises, which have an important share in the tourism sector and have a high turnover rate, is the intention for voluntary resignation. This prompts the hotel management teams to detect and prevent the burnout syndrome among employees, eliminating the reasons for voluntary resignation. The main purpose of this study is to investigate the effect of the burnout syndrome and the tendency for voluntary resignation at hotels in Bishkek, Kyrgyzstan. Data has been obtained from 277 hotel employees at three, four and five star hotels via survey form tool. The data obtained from the survey has been studied and analyzed though SPSS package program. In the study, a statistically significant relationship was found between the intentions to quit the general burnout levels of the employees. A positive correlation was determined between emotional burnout & depersonalization levels of employees and their intention to quit.

Anahtar Kelimeler

Burnout Syndrome, Voluntary Resignation, Bishkek Hotels

Kaynakça

• Adoum, S. Y. (2017). Süleyman Demirel Üniversitesi’nde Okuyan Yerli ve Yabancı Öğrencilerin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Altunışık, R. Coşkun, R. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, SPSSuygulamalı.Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Ardıç, K., ve Polatçı S. (2008). Tükenmişlik Sendromu: Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10(2), 69-96.
• Aslan, Z. (2014). İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: İstanbul’daki Seyahat Acentalarında Bir Araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 19-40.
• Aslan, Z ve Etyemez, S.(2015). İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Hatay’daki Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 482-507.
• Birdir, K. ve Tepeci, M., (2003). Otel Genel Müdürlerinde Tükenmişlik Sendromu ve Tükenmişliğin Genel Müdürlerin İşlerini Değiştirme Eğilimlerine Etkisi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 14/2, 93-106.
• Büyükuysal, M.Ç. ve Öz, İ.İ.(2016). Çoklu Doğrusal Bağıntı Varlığında En Küçük Karelere Alternatif Yaklaşım: Ridge Regrasyon, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 110- 114.
• Cemaloğlu, N. Ve Kayabaşı Y. (2007). Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyi ile Sınıf Yönetiminde Kullandıkları Disiplin Modelleri Arasındaki İlişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 123-155.
• Ceyhan, E. Ve Namlu, A.G. (2000). Bilgisayar Kaygı Ölçeği (BKÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 77-93.
• Çalışkan, A. Ve Pekkan, N.U. (2019). Sağlık Sektörü Çalışanlarında Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rölü. Business And Economics Research Journal, 10(2), 469-481.
• Çam, O. (1995). Tükenmişlik. İzmir: Saray Medikal Yayıncılık.
• Elangovan, A. R. (2001). Causal ordering of stress, satisfaction and commitment, and intention to quit: a structural equations analysis. Leadership and Organizational Development Journal, 22 (4), 159-165.
• Etyemez, S.(2013). İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Hatay’daki Otel İşletmelerine Bir Araştırma. Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Gökdemir, S.(2017). Turist Rehberlerinde İş Doyumu ve Tükenmişlik İlişkisi: Bir Alan Araştırması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Lisans Tezi, Balıkesir.
• Izgar, H.(2003). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik Nedenleri, Sonuçları ve Başa Çıkma Yolları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1), 29-32.
• Kaya, Ş.O.(2010). Ankara İlinde Çalışan Polislerin Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Kervancı, F.(2013). Tükenmişlik Sendromunun Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• Maslach, C. Ve Jackson S.E.(1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, 12, 99-113.
• Ok, S.(2002). Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu, Rol Çatışması, Rol Belirsizliği ve Bazı Bireysel Özelliklere Göre İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(21), 57-67.
• Onay, M. ve Kılcı, S. (2011). İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar ve Aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372.
• Osmanoğlu Taştan, N. (2015). Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısı, Tükenmişlik Sendromu ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Öztürk Çiftçi, D., Meriç, E., Meriç, A.(2015). Örgütsel Sessizlik, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Ordu İli Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 996-1007.
• Price, J.L. and Mueller, C.W. (1986) Absenteeism and Turnover Among Hospital Employees. JAI Press, Greenwich.
• Sağlam Arı, G., Çına Bal E. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi (Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.) 15(1), 131-148.
• Sağlam Arı, G., Bal, H., Çına Bal, E. (2010). İşe Bağlılığın Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisindeki Aracılık Etkisi: Yatırım Uzmanlar Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 143-166.
• Sürgevil Dalkılıç, O.(2014). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2. Baskı.
• Ulutaş, Özlem (2015). Otel İşletmelerinde Etik İklim Algılamalarının ve Duygusal Emeğin Tükenmişlik Üzerine Etkileri: Nevşehir Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir.
• Üngüren, E., Doğan, H., Özmen, M., Tekin, Ö.A.(2010). Otel Çalışanlarının Tükenmişlik ve İş Tatmin Düzeyleri İlişkisi. Journal of Yasar University, 17(5), 2922-2937.
• Veloutsou, C. & Lewis, J. W. & Paton, R. A. (2004). University Selection: Information Requirements and Importance. The International Journal of Educational Management, 18(3), 160–171.
• Weisberg, J.(1994). Measuring Workers Burnout And İntention to Leave. International Lournal Of Manpower, 15(1), 4-14.
• Yemez, İ.(2016). Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Sosyal Medya Reklamlarına Yönelik Tutum Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi: Cumhuriyet Üniversitesi İİBF’de Bir Uygulama. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 97-118.
• Yıldırım, M. H., Erul, E.E., Kelebek, P.(2014). Tükenmişlik ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Banka Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 34-44.
• Yılmaz, E.(2014). Duygusal Emeğin Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Biçimlendirici Rolü, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Yücel, İ., Koçak D.(2018). İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Tükenmişliğin Aracılık Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Çalışma. Manas Sosyal Araştıra Dergisi, 7(2), 297-321.