Sosyal Politika Kapsamında Türkiye’de Yaşlanmaya İlişkin Ulusal Düzeydeki Düzenlemeler

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 1889 - 1909, 30.07.2021

Arzu Yıldırım

https://doi.org/10.33206/mjss.806799

Öz

Yaşlanma, yaşam boyu gelişim sürecinin en son aşamasını oluşturmaktadır. Gerek teknolojik gelişmeler, gerek sağlık teknolojisinde yaşanan gelişimle birlikte yaşlı nüfusta daha önceki çağlara göre bir artış yaşanmaktadır. Yaşlı nüfusunun artması, ülkelerin yaşlılara yönelik politika uygulamalarında daha fazla sorumluluk yüklemektedir. Yaşlıların fiziksel özelliklerinde yaşanan değişimler, hastalıkların artmasına dolayısıyla daha fazla bakıma ihtiyaç duymasına neden olmaktadır. Bir yandan teknolojinin gelişmesi diğer yandan toplum yapısının değişmesi sonucu geleneksel aile yapısı terk edilmeye başlanmıştır. Yaşlı bireylere ailelerin bakım ve gözetimi günümüzde kimi zaman mümkün olmamaktadır. Hayat koşullarının zorluğu ve yaşam şartlarının değişmesi yaşlıların bakımı konusunda başka alternatifler geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu noktada yaşlıların bakım hizmetlerini üstlenen huzur evleri, bakım evleri, yaşam merkezleri oluşturulma yoluna gidilmiştir. Türkiye’de de yaşlı nüfus oranında bir artış söz konusudur. Sanayileşme, toplumsal yapının değişmesi, teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesi ve yayılması yaşlı bireylerin sorunlarını artırmıştır. Türkiye’de yaşlı bireylerin hayatlarını sağlıklı, mutlu ve huzurlu bir şekilde devam ettirebilmeleri için, uzun vadeli politikaların hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu yüzden yaşlılara yönelik uygulanan sosyal hizmetler konusu önem taşımaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, yaşlılara yönelik uygulanan düzenlemelerden yola çıkarak, yaşlıların yaşamış oldukları sorunları ortaya koymak ve bu konuda öneriler getirmektir. Bu amaçla çalışmada, yaşlılara yönelik uygulanan sosyal hizmet uygulamaları kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca dünyada bazı ülkelerde yaşlılara yönelik uygulanan sosyal politika uygulamalarına da yer verilmiştir. Son olarak Türkiye’de yaşlılara yönelik düzenlenebilecek uygulamalar konusunda öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hizmet, Yaşlılık, Sosyal Politika, Yaşlı Bakımı, Huzurevi

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı uygulama programı.https://www.tatd.org.tr/uploads/tbl_calisma_grubu_belgeleri/5bdc0c422b9e3_tbl_calisma_grubu_belgeleri2018113514.pdf. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2019). I. Yaşlılık şurası sonuç bildirgesi. Ankara.
• Altan, Ö. Z. ve Yener, Ş. (2003). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar. Kamu-İş; 7(2), 2-36.
• Aydın, D. (2005). Avrupa’da yaşlı bakımı. Ankara: Sağlık ve Eğitim Yayınları.
• Bengtsson, T. ve Kirk, S. (2010). The ageing population. İçinde T Bengtsson (Edt.). Population ageing - A threat to the welfare state? The case of sweden (pp. 7-22). Berlin: Springer.
• Bilge, U., Elçioğlu, Ö., Ünalacak, M. ve Ünlüoğlu, İ. (2014). Türkiye’de yaşlı evde bakım hizmetleri. Euras J Fam Med, 3(1), 1-8.
• Bucher, S. (2014). Selected indicators of population ageing in the world: Trends, impacts and consequences. Geographica Pannonica, 18(2), 26-33.
• Cengiz, İ. (2018). Türk sosyal güvenlik sistemi içerisinde yaşlılara yönelik sosyal yardım ve sosyal hizmetler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 23-40.
• Çağlar, T. (2014). Yaşlılık ve sosyal hizmet: yaşam destek merkezi örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(2), 145-162.
• Çayır, K. (2012). Yaşçılık/yaşa dayalı ayrımcılık. İçinde K. Çayır ve M. Ayan Ceyhan (Derleyenler). Ayrımcılık çok boyutlu yaklaşımlar (ss. 163-174). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çohaz, A. (2010). Türkiye’de yaşlı ve yaşlılara sunulan bakım hizmetleri. Akademik Geriatri,
• Çolak, M. ve Özer, Y. E. (2015). Sosyal politika anlamında aktif yaşlanma politikalarının ulusal ve yerel düzeydeki analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 122-126.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2007). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. Ankara: DPT Yayını.
• Dobriansky, P. J., Suzman, R. M. ve Hodes, R. J. (2007). Why population aging matters: A global perspective. USA: National Institute on Aging National Instıtutes of Health.
• Dönümcü, Ş. (2006). Yaşlı ve sosyal hizmetler. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 52(1), 42-46.
• Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni (2020). Engelli ve yaşlı hizmetleri genel müdürlüğü. www.ailevecalisma.gov.tr.
• Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve uygulama Merkezi-GEBAM (2002). Yaşlanma 2002 uluslararası eylem planı.
• İnalhan, G. (2020). İnsan, zaman, mekan, yerinde yaşlanma ve sağlık, herkes için yaşanılabilir kent. Cogito, 98, 153-164.
• Kalkınma Bakanlığı (2019). Yaşlanma özel ihtisas komisyonu raporu. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Ankara.
• Karacan, E. (2017). Sosyal politika kapsamında Türkiye’de yaşlı nüfus: sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 637-644.
• Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2013). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı uygulama programı. Ankara.
• Narin, B. (2019). Türkiye’de yaşlı politikaları ve yaşlı ihmal ve istismarına yönelik uygulamalar (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ökten, M. (2015). Yaşlı bakım ve hizmetleri yönetimi konusunda bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taşcı, F. (2010). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya örnekleri. Çalışma ve Toplum, 24, 175-202.
• Tuncel, G. ve Uzun, H. (2019). Türkiye’de yaşlılara yönelik sosyal politikalar üzerine bir inceleme. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 309-334.
• Şeker, A. ve Kurt, G. (2018). Bir sosyal politika alanı olarak yaşlılık ve sosyal hizmet uygulamaları. Nüfus Bilim Dergisi, 40, 7-30.
• Umutlu, S. ve Tekin-Epik, M. (2019). Türkiye’de yaşlı nüfus ve sosyal politika uygulamaları. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 11(1), 29-43 .
• Vepachedu, S. (2019). Aging population. www.researchgate.net/publication/331072071_AGING_POPULATION, (17.05.2020).
• Yerli, G. (2017). Yaşlılık dönemi özellikleri ve yaşlılara yönelik sosyal hizmetler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 1278-1287. http://www.tuik.gov.tr, (17.05.2020).