Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Mesleki Profesyonelliği Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 2107 - 2122, 20.10.2021

Ahmet Şakir Yazıcı

https://doi.org/10.33206/mjss.908249

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin kişilik özellikleri ile mesleki profesyonellikleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmanın örneklemini, Muğla il merkezindeki okullarda görev yapan 429 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler, Öğretmenlerin Mesleki Profesyonelliği Ölçeği ve Beş Faktör Kişilik Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t-testi, ANOVA ve regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre öğretmenlerin mesleki profesyonellik düzeyleri yüksektir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin, başat kişilik özellikleri sırasıyla; sorumluluk, uyumluluk, zeka/hayal gücü, duygusal denge ve dışa dönüklük özellikleridir. Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile mesleki profesyonelliği arasında pozitif ve orta düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçlarına göre kişilik özellikleri boyutlarından zeka/hayal gücü ve sorumluluk öğretmenlerin mesleki profesyonelliğinin önemli yordayıcılarıdır. Kişilik özelliklerinin tüm boyutları birlikte, öğretmenlerin profesyonelliklerinin %31’ini açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki profesyonellik, Kişilik özellikleri, Öğretmen

The Relationship between Teachers’ Personality Traits and Occupational Professionalism

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between teachers’ personality traits and occupational professionalism. The study was designed in the survey model and the population of the study consisted of 429 teachers working at schools in the center of Mugla. The Teachers’ Occupational Professionalism and Five-Factor Personality scales were used as data collection tools. Descriptive statistics, t-test, ANOVA, and regression analysis were used to analyze the data. According to the results obtained, teachers have high level of professionalism. The dominant personality traits of the participants are conscientiousness, agreeableness, and openness to experience, neuroticism, and extraversion respectively. There are moderate level of positive relationships between teachers’ professionalism and personality traits. According to the results of the regression analysis, openness to experience and conscientiousness factors of personality traits are significant predictors of teachers’ occupational professionalism. The dimensions of personality traits explain 31% of teachers’ professionalism.

Anahtar Kelimeler

Occupational professionalism, Personality traits, Teacher

Kaynakça

• Adıgüzel, O., Tanrıverdi, H. ve Sönmez-Özkan, D. (2011). Mesleki profesyonellik ve bir meslek mensupları olarak hemşireler örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 237-259.
• Altinkurt, Y. ve Ekinci, C. E. (2016). Examining the relationships between occupational professionalism and organizational cynicism of teachers. Educational Process: International Journal, 5(3), 236-253.
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2014). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ile iş doyumları arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 4(2), 57-71.
• Anderson, M. (2012). The struggle for collective leadership: Thinking and practice in a multi-campus school setting. Educational Management Administration & Leadership, 40(3), 328-342.
• Aşkar, N. (2017). Anakara ili kamu temel eğitim okulları müdürlerinin sergiledikleri, özgeci davranışlar ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Basım, H. N. ve Beğenirbaş, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 77-90.
• Bayhan, G. (2011). Öğretmenlerin profesyonelliğinin incelenmesi (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Birimoğlu, B. (2015). Sınıf öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Boyt, T. E., Lusch, R. F. ve Naylor, G. (2001). The role of professionalism in determining job satisfaction in Professional services: A study of marketing researchers. Journal of Service Research, 3(4), 321-330.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Cansoy, R. ve Parlar, H. (2017). Okul gelişiminin bir yordayıcısı olarak öğretmen profesyonelizmi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 269-289
• Carlgren, I. (1999). Professionalism and teachers as designers. Journal of curriculum studies, 31(1), 43-56.
• Cerit, Y. (2012). Okulun bürokratik yapısı ile sınıf öğretmenlerinin profesyonel davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 497-521.
• Çelik, M. ve Yılmaz, K. (2015). The relationship between teachers' occupational professionalism and burnout. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 93-122.
• Connor, C. M., Son, S. H., Hindman, A. H. ve Morrison, F. J. (2005). Teacher qualifications, classroom practices, family characteristics, and preschool experience: Complex effects on first graders' vocabulary and early reading outcomes. Journal of School Psychology, 43(4), 343-375.
• Demirci, S. (2003). Öğretmenlerde beş faktör kişilik özellikleri ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Diefendorff, J. M., Croyle, M. H. ve Gosserand, R. H. (2005). The dimensionality and antecedents of emotion allabor strategies. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 339-357.
• Ercan, G. (2014). İlk ve ortaokul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile karar verme becerileri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Evans, L. (2008). Professionalism, professionality and the development of education professionals. British Journal of Educational Studies, 56(1), 20-38.
• Evetts, J. (2011, October). Professionalism as an occupational value: The theoretical challenges in the sociology of professions. In Louvain Workshop Presentation, Louvain, Belgium.
• Evetts, J. (2011). A new professionalism? Challenges and opportunities. Current Sociology, 59(4), 406-422. doi: 10.1177/0011392111402585
• Geist, J. (2003). Predictors of faculty trust in elementary schools: enabling bureaucracy, teacher professionalism, and academic press (Doctorate Thesis). Ohio StateUniversity.
• Geist, J. ve Hoy, W. K. (2004). Cultivating a culture of trust: Enabling school structure, teacher professionalism and academic press. Leading & Managing, 10(1), 1-17
• Girgin, B. (2007). Beş faktör kişilik modelinin işyerinde duygusal tacize (mobbing) etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Goldberg, L.R. (1990). An alternative description of personality”: The big-five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59(6), 1216-1229.
• Göksal, M. (2017). Sınıf öğretmenlerinin beş faktör kişilik özellikleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Göl, L. ve Yıldırım, A. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Hargreaves, D. H. (1994). The new professionalism: The synthesis of professional and institutional development. Teaching and teacher education, 10(4), 423-438.
• Hogan, R. (2009). Kişilik ve kurumların kaderi (Çev: S. Y. Kölay). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hoque, K. E., Alam, G. M. ve Abdullah, A. G. K. (2011). Impact of teachers’ Professional development on school improvement-an analysis at Bangladesh standpoint. Asia Pacific Education Review, 12(3), 337-348.
• Hoy, W. K., Hannum, J. ve Tschannen-Moran, M. (1998). Organizational climate and student achievement: A parsimonious and longitudinal view. Journal of School Leadership, 8(4), 336-359.
• Hoy, W.K. & Sabo, D.J. (1998). Quality middle schools: Open and healthy. Thousand Oaks, CA: Corwin Pres.
• Isenbarger, L. ve Zembylas, M. (2006). The emotional labour of caring in teaching. Teaching and Teacher Education, 22(1), 120-134.
• Kalafat, S. (2012). Lise öğretmenleri kişilik özelliklerinin öğretmen yeterliliklerine etkisi. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 2(3), 193-200
• Kalaycı, Y. (2016). Öğretmen adaylarının kişilik özellikleri ile çatışma yönetim yaklaşımları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Kardaş, S. (2018). Beş faktör kişilik özelliklerinin iş tatmini üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Kılınç, A. Ç. (2014). Öğretmen profesyonelizminin bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 39(174), 105-118.
• Koca, E. (2016). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile mesleki doyum düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Larson, M. S. (1977). The rise of professionalism: A sociological analysis. California: University of California Press.
• McMahon, E. and Hoy, W. K. (2009). Professionalism in teaching: Toward a structural theory of professionalism. In W. K. Hoy and M. Di Paola (Eds.). Studies in school improvement. Greenwich, CN: Information Age, 205-230.
• Murphy, G. A. ve Calway, B. A. (2008). Professional development for professionals: beyond sufficiency learning. Australian Journal of Adult Learning, 48(3), 424-444.
• Ones, D.S., Viswesvaran, C. ve Dilchert, S. (2005). Personality at work: raising awareness and correcting misconceptions, Human Performance, 18(4), 389-404.
• Pearson, L. C. ve Moomaw, W. (2005). The relationship between teacher autonomy and stress, work satisfaction, empowerment, and professionalism. Educational Research Quarterly, 29(1), 38-54.
• Phelps, P. H. (2003). Teacher professionalism. Kappa Delta Pi Record, 40(1), 7-11.
• Sargın, A. (2016). Öğretmenlerin kişilik özellikleri, örgütsel sinizm, iş doyumu arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Ünivesitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Saygılı, G. (2010). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile okul iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul İli Sancaktepe İlçesi örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Somer, O. ve Goldberg, L. R. (1999). Personality processes and individual differences. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 431-450.
• Şenel, H. G., Demir, İ., Sertelin, Ç., Kılıçaslan, A. ve Köksal, A. (2004). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 15(4), 99-109.
• Tatar, A. (2017). Büyük beş kişilik testinin Türkçe’ye çevirisi ve beş faktör kişilik envanteri kısa formu ile karşılaştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1), 51-61.
• Toh, K. A., Diong, C. H., Boo, H. K. ve Chia, S. K. (1996). Determinants of teacher professionalism. British Journal of in-Service Education, 22(2), 231-244.
• Tschannen-Moran, M., Parish, J. ve Dipaola, M. (2006). School climate: The inter play between inter personal relationships and student achievement. Journal of School Leadership, 16(4), 386-415.
• Tschannen-Moran, M. (2009). Fostering teacher professionalism in schools: The role of leadership orientation and trust. Educational Administration Quarterly, 45(2), 217-247.
• Tukonic, S., ve Harwood, D. (2015). The glass ceiling effect: Mediating influences on early years educators’ sense of professionalism. Journal of the Canadian Association for Young Children, 40(1), 36-54.
• TÜSİAD. (2018). İletişimde toplumsal cinsiyet eşitsizliği rehberi. İstanbul: Sis Matbacılık.
• Yazıcı, A. Ş. (2020). Okul müdürlerinin mesleki profesyonellikleri ile yaşam boyu öğrenme eğilimleri: Bir karma yöntem çalışması (Muğla ili örneği) (Doktora Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 942-973.
• Yilmaz, K. (2014). The relationship between the teachers’ personality characteristics and burnout levels. The Anthropologist, 18(3), 783-792.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2014). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 11(2), 332-345.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2015). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleri ile iş-yaşam dengeleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 14(28), 105-128
• Yorulmaz, Y., Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2015). The relationship between teachers’ occupational professionalism and organizational alienation. Educational Process: International Journal, 4(1-2), 31-44.