Türkiye’de Güvenlik Faaliyetleri Kapsamında Kişisel Verilerin İşlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1291 - 1305, 26.07.2022

Ömer Özkaya , İbrahim Toprak

https://doi.org/10.33206/mjss.1098009

Cited By: 1

Öz

Teknolojik gelişmeler, kişisel verilerin toplanması ve çeşitli yöntemlerle analiz edilmesine önemli ölçüde kolaylık sağlamaktadır. Bu durum kişinin özel hayatının gizliliğini ihlal eden bir etki yaratabilmektedir. Dolayısıyla kişisel verilerin korunması, her geçen gün daha çok önem kazanan bir insan hakkı meselesine dönüşmüştür. Tartışma alanı kişisel verilerin güvenlik faaliyetleri kapsamında işlenmesi olarak belirlenen bu çalışmanın amacı, kişisel verilerin güvenlik faaliyetleri kapsamında hangi yöntemlerle işlendiğini ortaya koyarak, bu yöntemlerin hak ihlaline yol açıp açmadığını mahkeme kararları ve ilgili mevzuat ekseninde analiz etmektir. Çalışmada öncelikle kişisel veri ve güvenlik kavramları açıklanarak kavramlar arasındaki ilişkiye değinilmiş, sonrasında ise kişisel verilerin başta ulusal güvenlik faaliyetleri olmak üzere hangi yöntemlerle işlendiği ele alınmıştır. Son olarak, açıklanan veri işleme yöntemlerinin meşru amaçlara dayanmaması halinde kişisel verilerin korunması hakkının ihlal edileceği tespit edilmiş, yasa koyucu tarafından kişisel verilerin güvenlik faaliyetleri kapsamında işlenmesini düzenleyen müstakil bir kanunun hazırlanması ve kullanılan her yöntemin muhakkak bir hukuki dayanağının bulunmasının hak ihlallerinin önüne geçebileceği önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kişisel verilerin işlenmesi, Temel haklar ve özgürlükler, Güvenlik faaliyetleri.

Kaynakça

• Acaray, D. (2020). “21. Yüzyılda İnsan Hakları ve Güvenlik”, Farklı Açılımlarla İnsan Hakları ve Güvenlik, (Ed. Ö. Özkaya). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Acaray, D. (2021). “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Türkiye’de İnsan Haklarının Korunmasında Polisin Rolü” Ombudsman Akademik, 7(14), 171-197.
• Akgül, A. (2014). Danıştay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Kişisel Verilerin Korunması, 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Akyılmaz, B., Sezginer M. & Kaya, C. (2021) Türk İdare Hukuku, Ankara: Savaş Yayınevi. Arıcı, H.Y. (2018). Adli Bilişim, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Arınmış Uzun, S. (2021). “Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması ve Vatandaş Algısının Ölçülmesi” Bilişim Teknolojileri Dergisi, 14(3), 207-221.
• Aşıkoğlu Şehriban, İ. (2018). Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması ve Büyük Veri, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Atlı, T. (2019). “Kişisel Verilerin Önleyici, Koruyucu ve İstihbarı Faaliyetler Amacıyla İşlenmesi”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1)
• Aydın, S.E. (2015). AİHM İçtihatları Bağlamında Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu, 1. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Bayırdır, Z. (2016). Özel Hayatın Korunması Çerçevesinde İstihbarat Faaliyetleri, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Bilir, F. (2020) “6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na İlişkin Değerlendirme ve İnternet Çağında Kişisel Verilerin Korunması”. Anayasa Yargısı Dergisi, 37(2), 305-342.
• Bostancı Bozbayındır, G. (2018). “Avrupa Birliği Ceza Hukuku’nda Polis ve Ceza Adaleti Otoritelerine Yönelik 2018/680 Sayılı Direktif: Kişisel Verilerin Ceza Adalet Mekanizmalarında Korunmasına Getirilen Standartlar ve Direktife Yönelik Eleştiriler”, GSÜHFD, 17(2)
• Can, N. (2021). Kolluk ve Adli Makamlar Tarafından İşlenen Kişisel Verilerin Korunması, 1. Basım, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık. Çam, A. R. (2015). Adli Kolluk ve Bilişim, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık. Çeçen, A. (2005). Türkiye’nin Güvenliği, Uluslararası Çatışma Alanları ve Türkiye’nin Güvenliği, İstanbul: Okumuş Adam Yayınları.
• Çınar, B. (1997). Devlet Güvenliği, İstihbarat ve Terör, Ankara: SAM Yayınları. Çiçek, İ. (2013). “GBT (Genel Bilgi Toplama) Kayıtlarının Silinmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, 8(88)
• Duman, Ö. (2020). “Kişisel Verilerin Korunmasını İsteme Hakkına İlişkin Anayasal Güvenceler ve İlkeler” Anayasa Yargısı Dergisi, 37(2), 357-401. Erdoğan, M. (2013). “Anayasal-Demokratik Bir Rejim De Özgürlük ve Güvenlik”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(24), 21-29.
• Ergil, D. (2001). “Güvenlik ve Özgürlükler: Siyaset Felsefesi Açısından”, İnsan Hakları ve Güvenlik, Türkiye Barolar Birliği.
• Gözler, K. & Kaplan, G. (2021). İdare Hukuku Dersleri, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım. Günday, M. (2013). İdare Hukuku, Ankara: İmaj Yayınevi. Henkoğlu, T. (2017). “Kişisel Verileriniz Ne Kadar Güvende? Bilgi Güvenliği Kapsamında Bir Değerlendirme” Arşiv Dünyası Dergisi, 17-18, 46-56.
• Hizarci, E. (2020). 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun AB Veri Koruma Hukuku Işığında Değerlendirilmesi, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Karabulut, R. (2014). “Kişisel Verilerin Korunması ve Kolluk Hizmetleri”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kartal, Ç. (2020). “Küreselleşmenin Güvenlik Parametrelerine Etkileri ve Bireye Yönelmiş Güvenlik: İnsan Güvenliği”, Farklı Açılımlarıyla İnsan Hakları ve Güvenlik, (Ed. Ö. Özkaya, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Kaya, C. (2011). "Avrupa Birliği Veri Koruma Direktifi Ekseninde Hassas (Kişisel) Veriler ve İşlenmesi", Journal of Istanbul University Law Faculty, 69(1-2).
• Kılınç, D. (2012). “Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(3), 1089-1169.
• Kızılırmak, B. (2019). “Kişisel Verilerin İşlenmesinde Adli ve Önleyici Amaçla Öngörülen İstisnaların Ulusal ve Uluslararası Hukuka Göre Değerlendirilmesi”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2)
• Köksal, T. D. (2021) “Bilgi Toplamaya Yönelik İstihbari Kolluk Faaliyetine İnsan Hakları Perspektifinden Bakış”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(2), 1745-1798.
• Kuloğlu, G. (2015). İç Güvenlik İstihbaratı ve Kolluk, İstanbul: Beta Yayınevi. Küzeci, E. (2020). Kişisel Verilerin Korunması, 4. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık. Oğuz, S. (2018). “Kişisel Verilerin Korunması Hukukunun Genel İlkeleri” BEYDER, 13(2), 121-138. Oğuzman, K. & Barlas, N. (2016). Medeni Hukuk, İstanbul: Vedat Kitapçılık. Oğuzman, K., Seliçi, Ö., & Oktay Özdemir, S. (2016). Kişiler Hukuku, Filiz Kitapevi, İstanbul.
• Öz Yıldız, S. (2019). “Yeni Güvenlik Paradigması Ekseninde İstihbarat ve Propaganda Savaşları”, Propaganda ve Algı Yönetimi, (Ed. M. Mıl), Ankara: Orion Kitabevi.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K. & Bacaksız, P. (2019). Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Özkaya, Ö. (2021). “Hukuk Devletinin Bir Gereği Olarak İdarenin Denetlenmesi: Yargı Denetimi”, Kamuda Denetim Türleri (Ed. R. Kızılboğa Özaslan,), 1. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, s. 107-158.
• Öztürk, B. & Erdem, M. R. (2008). Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12.Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Öztürk, B., Töngür, A. R. & Çetintürk, E. (2021). Ceza ve Muhakeme Hukukunun Temel Kavramları II, 1. Baskı, Ankara: Polis Akademisi Yayınları. Sajfert, J., Quintel, T. (2017). “Data Protection Directive (EU) 2016/680 For Police and Criminal Justice Authorities”, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3285873
• Sarı, Ö. K. (2021). İdare Hukuku Bağlamında E-Devlet Dönüşümü ve UYAP, Ankara: Adalet Yayınevi. Sözüer, A. (1997). “Türkiye'de Karşılaştırmalı Hukukta Telefon, Teleks, Faks ve Benzeri Araçlarla Yapılan Özel Haberleşmenin Bir Ceza Yargılaması Önlemi Olarak Denetlenmesi”, İÜHFM, 55(3).
• Şafak, A. (1992). Hukuk Terimleri Sözlüğü, 1. Baskı, Ankara: Rehber Yayıncılık. Şahin, C. (2007). "Telekomünikasyon Yoluyla İletişimin Denetlenmesi Yargıtay Kararları Çerçevesinde Bir Değerlendirme", Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1).
• Temizsoy Bayram, N. (2018). “Ceza Muhakemesi Hukukunda Moleküler Genetik İnceleme ve Elde Edilen Verilerin Delil Olarak Kullanılması”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Turan Başara, G. (2020) “Kişisel Veri İşleme Sözleşmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 8(16), 57-90. Turan, M. (2021). Bilişim Hukuku, 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türkoğlu Üstün, K. (2021). “Güvenlik Soruşturmalarında Kişisel Verilerin Korunması”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25(2), 787-837.
• Ünver, Y. & Hakeri, H. (2019). Ceza Muhakemesi Hukuku, C. 1, 15. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi. Van Belle, G. & Ruiter ,L. (2014). "Data and Law: Beyond the Sweat of the Brow: Who Owns Published Data? And What Is Data?", Journal of Significance, S.11. Walker, D. R. (2012). Biometric Technology in Law Enforcement, Neurosurgery, 71(2).
• Yenisey, F. (2015). Kolluk Hukuku, 2. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık. Yenisey, F. & Nuhoğlu, A. (2017). Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yokuş Sevük, H. (2006). “Kolluk Tarafından Suçun İşlenmesini Önlenmesine Yönelik Yapılan İletişimin Denetlenmesine İlişkin Değerlendirmeler”, TBB Dergisi, 67.
• ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI Fatih Saraman Başvurusu, BN. 2014/7256, KT. 27.02.2019. Turgut Duman Başvurusu, BN. 2014/15365, KT. 29.05.2019. Arif Ali Cangı Başvurusu: BN. 2016/4060, KT. 17.09/2020. Süleyman Akif Nazlıgül Başvurusu, BN. 2018/31982, KT. 15.06.2021.