Cittaslow (Sakin Şehir) Yaklaşımının Sürdürülebilir Yerel Kalkınmaya Etkisi: Şavşat Örneği

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 187 - 208, 25.01.2023

Atakan Öztürk , Fatma İpek , Bekir Kayacan

https://doi.org/10.33206/mjss.1143649

Öz

Araştırma ile Cittaslow üyeliğinin sürdürülebilir yerel kalkınma üzerindeki etkisinin Şavşat örneğinde sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlar dikkate alınarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla iki bileşenli bir araştırma modeli tasarlanmıştır. Araştırmanın ilk bileşeninde yerel halk anketleri kullanılırken, ikinci bileşeninde sakin şehir üyelik kriterlerinin karşılanma düzeyindeki zamansal değişimin izlenmesine imkân sağlayan kriter bazlı bir puanlandırma sistemi geliştirilmiştir. Anket sonuçlarına göre sakin şehir hareketinin Şavşat’ın sürdürülebilir yerel kalkınmasını sosyal, ekonomik ve çevresel açılardan olumlu yönde etkilediği, ancak bu etkinin henüz orta düzeyde olduğu görülmüştür. Puanlandırma sistemi sonuçlarına göre 2015-2019 döneminde sakin şehir üyelik kriterlerinin genel karşılanma düzeyinde yaklaşık %19 oranında bir artış söz konusu iken, artış sürdürülebilirlik boyutları içinde en fazla sosyal boyutta gerçekleşmiştir. Sakin şehir yaklaşımının Şavşat’ın sürdürülebilir yerel kalkınmasına yönelik olumlu etkilerinin çeşit ve etki düzeyi olarak artırılabilmesi için; sakin şehir ölçütleri doğrultusunda ve katılımcı bir anlayışla ilçe geneline yönelik planlamaların yapılması ve uygulanması, unvanın halkın tamamı tarafından yeterince sahiplenilmesi için çalışmalar yapılması ve unvanın alınması sürecinde sergilenen kurumlar arası iş birliğinin ve çalışmaların devam ettirilmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cittaslow (Sakin Şehir), Şavşat, Sürdürülebilir Yerel Kalkınma, Anket

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

120K011

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK tarafından 1002-Hızlı Destek Programı kapsamında desteklenen “Cittaslow (Sakin Şehir) Yaklaşımının Sürdürülebilir Yerel Kalkınmaya Etkisi: Şavşat İlçesi Örneği” başlıklı projeden hazırlanmıştır. Yazarlar desteklerinden dolayı TÜBİTAK'a teşekkür eder.

Impact of the Cittaslow Approach on Sustainable Local Development: The Case of Şavşat

Öz

The aim of the study was to determine the impact of membership in Cittaslow on sustainable local development in the social, economic, and environmental fields, using Şavşat as an example. A two-component research model was designed for the research. In the first component of the research, questionnaires were used for the opinions of the local people. In the second component of the research, a criteria-based scoring system was developed that allows the monitoring of the temporal change in the level of meeting the Cittaslow membership criteria. According to the questionnaire results, it was seen that the Cittaslow movement had a positive effect on the sustainable local development of Şavşat in social, economic, and environmental terms, but this effect was still at a moderate level. According to the results of the criteria-based scoring system, while there was an increase of approximately 19% in the overall level of fulfillment of Cittaslow membership criteria in the 2015-2019 period, this increase was mostly related to the social dimension among the sustainability dimensions. To increase the positive effects of the Cittaslow approach on the sustainable local development of Şavşat in terms of variety and level of impact; it is important to make and implement plans for the entire district in line with the Cittaslow criteria and with a participatory understanding, to make an effort to ensure that the title is sufficiently owned by the all public and to continue the inter-institutional cooperation and works exhibited in the process of obtaining the title.

Anahtar Kelimeler

Cittaslow, Sustainable Local Development, Questionnaire

Proje Numarası

120K011

Kaynakça

• Akpınar, O. (2018). Yavaş Şehirler (Cittaslow) ve kentsel yaşam kalitesi üzerindeki etkileri: Seferihisar halkının algısı üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yildirim, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (4. Basım). Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
• Andarabi, F. F. (2012). Cittaslow Markasına sahip şehirlerde yerel halkın turizme yaklaşımı üzerine bir analiz: Seferihisar örneği (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, İ. Z. (2010). Ekoturizmin Türkiye orman köyleri kalkınmaları üzerindeki sosyo-ekonomik etkilerinin ölçümü ( Artvin- Camili Biyosfer Rezerv Alanı örneği ) (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Bahçeci, H. I. ve Görmez, K. (2019). Sürdürülebilir kalkınma vs. ekolojik düşünce. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 2299-2323.
• Balcı, E. (2019). Yavaş Şehir akımına yönelik yerel halkın algısının belirlenmesi: Perşembe örneği (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baş, T. (2001). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Batyk, I. ve Woźniak, M. (2019). Benefits of belonging to the Cittaslow Network in the opinion of residents of member cities. Economic and Regional Studies/Studia Ekonomiczne i Regionalne, 12(1), 56-67.
• Berber, M., Genç, M. C. ve Baday Yıldız, E. (2015). TR90 Düzey 2 bölgesindeki ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması ve sınıflandırılması. Trabzon: Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı.
• Berkün, S. (2018). Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Yavaş Şehirler. İçinde Kodaman, T. ve Işıklı İ. I. (Edt.), Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimlerde Akademik Araştirmalar-III. (ss. 203-221). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Cittaslow Türkiye. (t.y.a). Cittaslow nedir?. Erişim adresi: https://cittaslowturkiye.org/tr/sss/
• Cittaslow Türkiye. (t.y.b). Üyelik süreci ve kriterler?. Erişim adresi: https://cittaslowturkiye.org/tr/uyelik-sureci-ve-kriterler/
• Cittaslow. (t.y.). Download Cittaslow List. Erişim adresi: https://www.cittaslow.org/sites/default/files/content/page/files/246/cittaslow_list_june_2022.pdf
• Çakıcı, A. C., Yenipınar, U. ve Benli, S. (2014). Yavaş şehir hareketi: Seferihisar halkının tutum ve algıları ile yaşam doyumları. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3), 26-41.
• Çınar, O. (2010). Okul müdürlerinin iletişim sürecindeki etkililiği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (26), 267-276.
• Çiçek, D. (2017). Bir kalkınma modeli olarak Sakin Şehirlerde yerel halkın turizm desteği: Ege-Marmara Bölgesi örneği (Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çolak, E. C. (2018). Sürdürülebilir kentleşme kapsamında sakin şehir uygulaması: Yalvaç örneği (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Donat, O. ve Yavuzçehre, P. S. (2016). Sakin kent hareketinin Türkiye'deki gelişimi üzerine bir değerlendirme. Journal of International Social Research, 9(42), 1480-1488.
• Ekincek, S. (2014). Sakin şehir (cittaslow) yöneticilerinin sakin şehir hareketine ve sürdürülebilirliğe yönelik değerlendirmeleri (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Ergüven, M. H. (2011). Cittaslow–yaşamaya değer şehirlerin uluslararası birliği: Vize örneği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 201-210.
• Eroğlu, A. (2009). Faktör Analizi. İçinde Kalaycı Ş. (Edt.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik uygulamaları (ss. 319-331). Ankara: Asil Yayınevi.
• Harita Genel Müdürlüğü, (t.y.) HGM Atlas Web Sitesi, Erişim adresi: https://atlas.harita.gov.tr/#5.96/40.702/43.673
• Hatipoğlu, B. (2015). Cittaslow: Qualiy of life and visitor experiences. Tourism Planning & Development, 12(1), 20-36.
• Hekimci, F. (2015). Sürdürülebilir yerel kalkınma ve Yavaş Şehirler. Verimlilik Dergisi, (4), 77-112.
• Kartal, G. (2019). Sürdürülebilir kalkınma anlayışına farklı bir bakış: Cittáslow “Yavaş Şehir” hareketi ve sürdürülebilir kalkınma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(36), 9-18.
• Kayış, A. (2009). Güvenilirlik Analizi. İçinde Kalaycı Ş. (Edt.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik uygulamaları (ss. 401-419). Ankara: Asil Yayınevi.
• Kutluay-Tutar, F. ve Uğur, F. (2019). Yerel Kalkınma Modeli Olarak Cittaslow: Türkiye Uygulaması. International Social Sciences Studies Journal, 5(37), 3132-3141.
• Mayer, H. ve Knox, P. L. (2006). Slow Cities: sustainable places in a fast World. Journal of Urban Affairs, 28 (4), 321-334.
• Orhan, F. (2015). Şavşat’ın beşeri ve ekonomik coğrafyası. Ankara: Şavşat Belediyesi.
• Orhan, F. ve Doğanay, H. (2017). Türkiye’nin sakin şehirlerinden biri olan Şavşat’ın turizm potansiyelinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 303-326.
• Ökten, S. S. Ö. (2015). Bir yerel kalkınma modeli olarak Sakin Şehir (Cittaslow) kavramı: Seferihisar (İzmir) örneği (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Özdede, S. ve Hazar, D. (2020). Sakin şehir markalaşması ardından Şavşat’ta yaşanan sosyo-mekânsal değişimin analizi. İçinde Alptekin M. Y. (Edt.), Sosyal Bilimlerde 2020 Gündemi-Türkiye ve Doğu Karadeniz (ss. 229-2552). Trabzon: Serander Yayınları.
• Özer Tekin, N. B. (2018). Türkiye’de kapitalizmin işleyişi sürecinde sakin şehir hareketi ve sürdürülebilirlik: Seferihisar örneği (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, A. ve Kayacan, B. (2021). Cittaslow (sakin şehir) yaklaşımının sürdürülebilir yerel kalkınmaya etkisi: Şavşat ilçesi örneği (Proje No. SOBAG 120K011), TÜBİTAK, ARDEB Proje Takip Sisteminden erişilen adres: https://ardeb-pts.tubitak.gov.tr/pmProjectDetail.htm?id=B1F3jghsr4p25wQSpB5oD4LLtvYkQdKFBNfDtPx-2BJ1KgKyZtiRQFQbHlMQ6dxQo38K3FvsQYxrI5-0Avh4Sq3c7l9rHx8-2B-2B4Uvn- 2FBxx3JQ0ZpvW177R86OmLKgycNdcWheYx7rP-2FmCOmoU-3D#tabs-1
• Peker-Say, N., Türel, H. S., Güney, M. E., Baykan, M. N., Küçükerbaş, E. V., Yücel, M., Ökten, S. Ö. ve Aysu, A. (2015). İzmir-Seferihisar’da sakinşehir (cittaslow) kıstaslarına uygun alan kullanım önerilerinin geliştirilmesi ve bu kapsamda farklı ulaşım seçeneklerin değerlendirilmesi (Proje No. ÇAYDAG 112Y010). TÜBİTAK, Erişilen adres: https://app.trdizin.gov.tr/proje/TVRVeU16SXk/izmir-seferihisar-da- sakin-sehir-cittaslow-kistaslarina-uygun-alan-kullanim-onerilerinin-gelistirilmesi-ve-bu-kapsamda-farkli-ulasim-seceneklerinin-degerlendirilmesi
• Pink, S. (2008). Sense and sustainability: The case of the Slow City movement. Local Environment, 13(2), 95-106.
• Semmens, J. ve Freeman, C. (2012). The Value of cittaslow as an approach to local sustainable development: A new zealand perspective. International Planning Studies, 17(4), 353-375.
• Sırım, V. (2012). Çevreyle bütünleşmiş bir yerel yönetim örneği olarak sakin şehir hareketi ve Türkiye’nin potansiyeli. Journal of History Culture and Art Research, 1(4), 119-131.
• Şahin, İ. ve Kutlu, S. Z. (2014). Cittaslow: sürdürülebilir kalkınma ekseninde bir değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1), 55-63.
• Şahin, H. (2019). Yavaş Kent hareketi bağlamında kent pazarlama: Şavşat (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Şen, U. (2017). Çevre politikaları kapsamında Sakin Kentlerin çalışanların yaşam tatmini üzerindeki etkileri: Uzundere örneği (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Tabak, H. A. C. (2019). Sakin şehir uygulamasının yerel ekonomik kalkınma üzerine etkisi: Seferihisar örneği (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On birinci kalkınma planı (2019-2023). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf
• Toplu, H. İ. (2012). Yavaş Şehirler (Cittaslow/Slow Cities) ve halk sağlığı (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Türk, Z. ve Tokmak, M. (2017). Sürdürülebilir yerel kalkınma kapsamında Sakin Şehir (Cittaslow) hareketine yönelik Artvin-Şavşat yöneticileri üzerinde bir uygulama. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 9 (36), 97-103.
• TÜİK, (2019). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Türkiye İstatistik Kurumu web sitesi. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• United Nations General Assembly. (1987). Report of the world commission on environment and development: Our common future. Oslo, Norway: United Nations General Assembly, Development and International Co-operation: Environment
• Uzan, H. A. (2018). Yerel halkın Sakin Şehir (Cittaslow) bağlamında Erzurum/Uzundere'yi turizm, ekonomi, sosyo-kültürel ve çevresel açıdan değerlendirmesi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yalçın, A. ve Yalçın, S. (2013). Sürdürülebilir yerel kalkınma için Cittaslow Hareketi bir model olabilir mi?. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (1), 32-41.
• Yılmaz, F., Gültekin, L., Acar, S., Meydan, M. C., Işık, M., Kazancık, L. B. ve Özsan, M. E. (2019). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE-2017. Ankara: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü.
• Zawadzka, A. K. (2017). Making small towns visible in Europe: the case of Cittaslow Network–the strategy based on sustainable development. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 13(SI), 90-106.