Türk Atasözlerinde Yer Alan Pedagojik Anlamlar ve Çağdaş Yansımaları

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 459 - 475, 27.04.2023

Bilal Yıldırım , Nur Hilal Yıldırım

https://doi.org/10.33206/mjss.1180598

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türk atasözlerinde yer alan pedagojik ifade ve anlamların belirlenmesi ve çağdaş pedagoji kuramlarıyla karşılaştırılarak kültür temelli bir yaklaşım önerisinin geliştirilebilmesidir. Atasözleri, geçmiş nesillerden diğer bir deyişle atalardan olduğu kabul edilen, anonim olan, toplumların asırlar boyunca edindiği tecrübeler ve gözlemleri belirten kısa, kalıplaşmış, özlü sözlerdir. Zamanın ve tecrübenin süzgecinden geçmiş durumların kısa cümlelerle ifadesi olan atasözleri göründüğünden daha geniş ve daha derin anlamlar taşımaktadır. Genel olarak pedagoji bilimi yönetimden programa, iletişimden tutuma insanın öğrenmesini, öğrenmeye dayalı düşünme ve davranışlarını konu edinmektedir. Üzerinde ayrıca zihinsel çaba sarf etmeye gerek kalmaksızın doğrudan sözel, duygusal ya da psiko-motor düzeyde ortaya çıkabilen davranışların kaynaklarından birisi de aile ortamında ve diğer çevresel etkileşimle atasözlerinden öğrenilenler, davranışlarımızın temel referanslarındandır. Dokuman incelemesi ve içerik analizi tekniğiyle analiz edilen atasözlerinde yer alan pedagojik ifade ve anlamlar belirlenmiş, bu ifade ve anlamlar Eğitim-Öğretim, Eğitim Psikolojisi, İletişim, Planlama ve Yönetim başlıklarında beş kategoride gruplandırılarak pedagojik açıdan yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlara dayalı Bilim Temelli Kültürel Milli Pedagoji Araştırması önerisi geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atasözleri, Türk Atasözleri, Pedagojik Anlamlar, Kuramlar, Uygulamalar

Destekleyen Kurum

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

Proje Numarası

İZU-BAP-1000-39

Teşekkür

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesine proje desteği için teşekkür ederiz

Pedagogical Meanings in Turkish Proverbs and Their Contemporary Reflections

Öz

The aim of this research is to determine the pedagogical expressions and meanings in Turkish proverbs and to compare them with contemporary pedagogy theories. It is to be able to criticize a culture-based approach proposal by comparing them. Proverbs are short, stereotyped, concise words that are considered to be from past generations, in other words from ancestors, that are anonymous, that indicate the experiences and observations of societies over the centuries. Proverbs, which are expressions of situations that have passed the filter of time and experience in short sentences, have broader and deeper meanings than they seem. In general, pedagogical science deals with human learning, thinking and behaviors based on learning, from management to curriculum, from communication to attitude. One of the sources of behaviors that can occur directly at the verbal, emotional or psycho-motor level without the need for additional mental effort is the basic references of our behaviors, which are learned from proverbs in the family environment and other environmental interactions. The pedagogical expressions and meanings in the proverbs, which were analyzed with the document analysis and content analysis technique, were determined, and these expressions and meanings were grouped in five categories under the headings of Education-Instruction, Educational Psychology, Communication, Planning and Management and interpreted pedagogically. Based on the results obtained, a Science Based Cultural National Pedagogy Research proposal was developed.

Anahtar Kelimeler

Proverbs, Turkish Proverbs, Pedagogical Meanings, Theories, Practices

Proje Numarası

İZU-BAP-1000-39

Kaynakça

• Abdurahmanova, G. (2016). Modern gençlerin etnopedikojik temellerde eğitimi, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 1-6.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri ve deyimler sözlüğü (2 Cilt). İstanbul: İnkılâp Yay.
• Alkaya, E. (2006). Dil ve söz bağlamında kırım Karay Türklerinin atasözleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(20), 89-99.
• Arısoy, Ş. (2016). Türkçe ve Farsçada ortak kullanılan atasözleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 127-138.
• Bakırtaş, T. (2020). Modern psikoloji tarihi. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 88-92.
• Başgöz, İ. ve Toçoğlu, N. T. (2006). Atasözleri hakkında atasözleri ya da atasözlerinin toplumsal anlamı. Millî Folklor, 9(70), 85-91.
• Bayram, E. (2013). Kültürlerarası iletişim bağlamında atasözlerinin evrenselliği üzerine bir inceleme. Atatürk İletişim Dergisi, (5), 11-24.
• Boulton, H. ve Smith, K. (2016). Using proverbs to enhance problem-solving skills in the mathematics classroom. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 47(7), 1059-1071.
• Bulut, M. (2013). International periodical for the languages, literature and history of turkish or turkic, Turkish Studies, 8(13), 559-575.
• Casement, A. (Ed.). (2001). Carl Gustav Jung. London: SAGE Publication.
• Champion, S. G. (1938). Racial proverbs: a selection of the world's proverbs arranged linguistically, by selwyn gurney champion... with authoritative ıntroductions [By Robert R. Marett, Har Gibb, Lionel Giles, Osker Loorits, Aino Tuomikoski, Etc.] To The Proverbs of 27 Countries ABD Races. G. Routledge And Sons.
• Clifford, R. J. (1999). Proverbs: A commentary. Westminster John Knox Press.
• Çavuş, R., Topsakal, Ü. U. ve Kaplan, A. Ö. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına iliskin öğretmen görüsleri: Kocaeli bilgievleri örneği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26.
• Çüçen, K. (2013). Batı aydınlanmasının düşünsel kökenleri ve eleştirisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25-34.
• Douvan, E. (1997). Erik Erikson: Critical times, critical theory. Child Psychiatry And Human Development, 28(1), 15-21.
• Elçin, Ş. (1992). Atalar sözü. Türk Dünyası El Kitabı, 3, 343-354.
• Erenoğlu, D. (2007). Güvâhî'den günümüze atasözleri ve deyimler. Electronic Turkish Studies, 2(4).
• Ergin, M. (1972). Türk atasözleri ve deyimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Freud, S. (2020). Sigmund Freud. In los pioneros del psicoanálisis De Niños (Pp. 1-37). Routledge.
• Gerekten, H., ve Gülmez, M. (2019). An ınvestigation of proverbs in the 5th grade turkish course book in terms of values education, International Journal of Languages’ Education and Teaching 7(4) 182-194.
• Girmen, P. (2013). Türkçe eğitiminde atasözleri ve değer eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 117-142.
• Gorham, D. R. (1956). A proverbs test for clinical and experimental use. Psychological Reports, 2(1), 1–12. https://doi.org/10.2466/PR0.2..1-12.
• Gürçağlar, T. (1978). Türk deyimleri ve atasözleri sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Holmes, G. ve Abington-Cooper, M. (2000). Pedagogy vs. andragogy: A false dichotomy? Pedagogy, 26(2).
• James, W. (1997). The Cambridge companion to William James. Cambridge University Press.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaufman, S. B., Deyoung, C. G., Gray, J. R., Jiménez, L., Brown, J., ve Mackintosh, N. (2010). Implicit learning as an ability. Cognition, 116(3), 321-340.
• Korkmaz, A., Alabaş, Ö. F. ve Akkuzu, N. (2019). Türkçe öğretiminde atasözlerinin kullanımı ve öğrencilerin motivasyonu üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 677-689.
• Köprülü, M. F. (1934). Türk atasözleri ve deyimleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kurt, İ. (1991). Türk atasözlerine psikolojik bir yaklaşım. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, (Vol. 56).
• Kyiileyang, M., Debrah, M. A. ve Williams, R. (2017). An analysis of images of contention and violence in Dagara and Akan proverbial expressions. Advances in Language and Literary Studies, 8(2), 222-236.
• Livingstone, D. W. (1999). Exploring the ıcebergs of adult learning: Findings of the first canadian survey of ınformal learning practices. Annual Meeting of the American Educational Research Association (Montreal, Quebec, Canada, April 19-23, 1999).
• Makal, M. (1983). Türk atasözleri antolojisi. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Nizamaddinovna, S. A. (2021). Linguocultural analysis of the concept «love» ın the english proverbs. Eurasian Research Bulletin, 1(1), 66-68.
• Özcan, R. (2016). Atasözlerinin dil eğitiminde kullanımı. Türkçe Öğretimi Dergisi, 6(2), 175-187.
• Özkan, B., ve Gündoğdu, A. E. (2011). Toplumsal cinsiyet bağlamında türkçede atasözleri ve deyimler. Electronic Turkish Studies, 6(3).
• Ramírez, J. P., Urdaneta, A. ve Hernández, L. (2016). The communicative power of proverbs. International Journal of English Linguistics, 6(6), 124-135.
• Rasul, S. (2015). Gender and power relationships in the language of proverbs: Image of a woman. Fwu Journal of Social Sciences, 9(2), 53-62.
• Reber, A. S. (1989). Implicit learning and tacit knowledge. Journal of Experimental Psychology: General, 118(3), 219.
• Roodenrys, S. ve Arkın, N. (2010). Teaching proverbs improves memory performance and interpersonal communication. Memory & Cognition, 38(3), 348-357.
• Saban, A. (2014). Türk atasözlerinin bakış açısıyla eğitim. Milli Eğitim Dergisi, 44(203), 37-54.
• Sağlam, M. Y. (2001). Atasözleri ve deyimlerde imgelem. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18(1).
• Simon, H. A. (2018). The proverbs of administration. In democracy, bureaucracy, and the study of administration (Pp. 38-59). Routledge.
• Skinner, B. F. (1967). B. F. Skinner. In E. G. Boring ve G. Lindzey (Eds.), A history of psychology in autobiography, Vol. 5, Pp. 385–413). Appleton-Century-Crofts. https://doi.org/10.1037/11579-014.
• Taşdelen, V. (2000). Türk atasözlerinde eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1), 121- 135.
• Taşkın, M. (2017). Atasözleri ve deyimlerin eğitim açısından önemi. International Journal of Humanities and Social Science Research, 4(3), 49-58.
• TDK, (2010). Türkçe sözlük. (No. 1556) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Titchener, E. B. (1921). Wilhelm Wundt. The American Journal of Psychology, 32(2), 161-178.
• Topçu, N. (1986). Türk atasözleri ve deyimleri ansiklopedik sözlük. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Vardar, B. (1982). Dilbilimin temel kavram ve ilkeleri (No. 492). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Watson, J. B. (1931). Behaviorism. The Journal of Nervous And Mental Disease, 74(2), 255.
• Yavuz, K. (2000). Türk atasözleri. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2015). Atasözleri ve Deyimlerin Eğitimde Kullanımı. Journal of Language and Linguistic Studies, 11(1), 100-115.