Kırgızistan’daki Engelli Çocuğu Olan Ebeveynlerin Karşılaştıkları Sorunların İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 445 - 458, 27.04.2023

Aynazım Mayrambeg Kızı , Mehmet Arif Özerbaş

https://doi.org/10.33206/mjss.1215755

Öz

Bu araştırmanın amacı, engelli çocuğu olan ebeveynlerin karşılaştığı sorunlarını belirlemektir. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan durum calışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kırgızistan’da yaşayan engelli çocuk sahibi olan 30 ebeveynden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Form içeriğinde engelli çocuğu olan ebeveynlerin karşılaştıkları sorunları belirlemeye yönelik toplam 13 açık uçlu soru yer almıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu aracılığı ile her biri ortalama 20-25’er dakika süren yüz yüze görüşmelerle toplanmıştır. Yapılan görüşmelerin ses kayıtları alınmış ve yazılı metne dökümü yapılmıştır. Araştırma nitel veri analizi türlerinden betimsel ve içerik analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre engelli çocuğu olan ebeveynlerin aile içinde çocuğu kabullenememe, şoka girme, eşini suçlama, kendini suçlama, boşanma, gelecek kaygısı, çevresinden utanma, psikoloji bozukluğu, diğer çocuklarına zaman ayıramama gibi etkilerin olduğu görülmüştür. Bir diğer bulgulara göre engelli çocuğu olan ebeveynlerin çevre içinde akraba, arkadaş, komşularından uzaklaşma, çocuğunun yanlış hareket yapmasından utanıp ziyaretlere gitmeme gibi etkilerin olduğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin eğitim ve ekonomik boyuttaki bulgulara göre, Kırgızistan’da rehabilitasyon merkezleri ve özel eğitim veren kurumların uygun şartlara sahip olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca köylerdeki özel eğitim veren kurumlarda yeterli sayıda alan uzmanlarının olmadığı görülmüştür. Araştırmadaki bulgular ve sonuçlar dikkate alınarak; engeli çocukların eğitim, tedavi ve bakımlarınn yapılabileceği kurumların çoğalması ve uygun şartların geliştirilmesi, ebeveynlerin erken dönemlerde çocuklarının engellerine göre uygun kurumlara yönlendirilmesi, sosyal destek gruplarının oluşturulması, toplumun engelli çocuk ve aileleri konusunda bilinçlendirilmesi, ebeveynlere umutsuzluk düzeylerini azaltacak, olumsuz duygu ve sorunları ile başa çıkabilmelerini sağlayacak şekilde psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin verilmesi, engelli çocuk sahibi olan ebeveynleri uzmanlar tarafından özel eğitim konusunda eğitilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Engellilik, Aile, Ebeveynlik, Problem, Özel Eğitim

Teşekkür

Sayın editör emekleriniz için teşekkür ederiz. İyi çalışmalar dileriz.

Investigation Of Problems Encountered By Parents With Disabled Children İn Kyrgyzstan

Öz

The purpose of this research is to determine the problems faced by parents with disabled children. In the study, the case study, which is one of the qualitative research designs, was used. The study group of the research consisted of 30 parents with disabled children living in Kyrgyzstan in the 2021-2022 academic year. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. A total of 13 open-ended questions were included in the form to determine the problems faced by parents with disabled children. The data of the research were collected through face-to-face interviews, each of which lasted 20-25 minutes on average, through the interview form developed by the researcher. Audio recordings of the interviews were made and transcribed into the written text. The research was analyzed using descriptive and content analysis techniques, which are types of qualitative data analysis. According to the findings obtained from the research, it has been observed that parents with disabled children have effects such as not accepting the child in the family, entering the street, blaming their spouse, self-blaming, divorce, anxiety about the future, embarrassment from their environment, psychological disorder, and not being able to spare time for their other children. According to other findings, it has been determined that parents with disabled children have effects such as being away from relatives, friends, neighbors, and not going to visits because they are ashamed of their child's misbehavior. According to the educational and economic findings of the parents, it was determined that rehabilitation centers and institutions providing special education in Kyrgyzstan do not have suitable conditions. In addition, it has been observed that there are not enough field experts in the private education institutions in the villages. Considering the findings and results of the research; Increasing the number of institutions that can provide education, treatment and care for children with disabilities and developing appropriate conditions, directing parents to appropriate institutions according to their children's disabilities in the early stages, creating social support groups, raising awareness of the society about disabled children and their families, helping parents to cope with negative emotions and problems, which will reduce their level of hopelessness. It is recommended to provide psychological counseling and guidance services in a way that will ensure.

Anahtar Kelimeler

Disability, Family, Parenthood, Problem, Special education

Kaynakça

• Akandere, M., Acar, M. ve Baştuğ, G. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 23-32.
• Akkök, F. (2003). Farklı özelliğe sahip çocuk aileleri ve ailelerle yapılan çalışmalar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 120-127.
• Aktürk, Ü. (2012). Engelli çocuğu olan anne-babaların kaygı düzeyi ve başa çıkma stratejilerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya
• Bakanlığı, M. E. (2018). Millî eğitim bakanlığı özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara. Milli Eğitim Basımevi.
• Baltaş, A., Baltaş, Z. (2002). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi. Erişim Tarihi: 07.01.2022
• Borazancı, P. S. (2000). AQ, Otistik Zeka ve Seviyeleri. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Erişim Tarihi: 06.01.2022
• Buyukozturk, S., Akgun, O. E., Demirel, F., Karadeniz, S. ve Cakmak, E. K. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, Ç. (2010). Toplum aile yapısı ve özellikleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 10(8).
• Çetin, S.(2019). 6-17 yaş arasındaki normal gelişim gösteren ve özel gereksinimli çocukların çocuk anababa ilişkilerinin incelenmesi (Yüksek lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sivas.
• Doğan, M. (2001). İşitme engelli çocuğa sahip ebeveynlerin çeşitli psikolojik değişkenler açısından değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Engelli Öğrenci Birimi: http://www.dogus.edu.tr Erişim Tarihi: 05.12.2021
• Genç, Y. (2017). Engelli çocuğa sahip ailelerin kaygı düzeylerinin incelenmesi. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies) (No. 3).
• Girgin, B. (2015). Fiziksel engelli çocuk ve ailesinin evde bakım gereksinimi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 305-317.
• Gökçearslan, E. 2002. Özürlü çocuğa sahip ailelerin güçlendirilmesi. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(2), 97-106.
• Gürhopur, F. (2017). Zihinsel yetersiz çocuğu olan ebeveynlerde aile yükü. Journal of Psychiatric Nursing/Psikiyatri Hemsireleri Dernegi, 8(1).
• Karataş, K. (2001). Engellilerin topluma kazandırılması. K. Karataş (Ed). Ufkun Ötesi Körler Federasyonu Yayını. 29, 10-19.
• Kaner, S. (2004). Engelli çocukları olan ana babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumları. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri.
• Kayhan, F. (1995). Kronik Hastalıklar ve Aile Dinamikleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 99-107.
• Kahriman, İ. (2008). Özürlü çocuğa sahip ebeveynlerin yaşadıkları güçlükler ve algıladıkları sosyal destek düzeyleri. Öz-Veri Dergisi, 5(1), 1175-1194.
• Kıdıralieva, K. (2015). Engelli çocuklar eğitim almaya hakkı var. Oş Canırıgı Dergisi.
• Korkmaz, E. (2019). Sınıfında özel gereksinimli çocuk bulunan okul öncesi öğretmenlerinin uyarlamalar ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi (Yüksek lisans Tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Koca, C. (2010). Engellsiz şehir planlaması bilgilendirme raporu. Ankara: Dünya Engelliler Vakfı.
• Özmen, D. (2012). Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadığı sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 28(3), 35-49.
• Özşenol, F. (2003). Özürlü çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
• Patton, M. Q. (2005). Nitel arastirma ve degerlendirme yontemleri (Ceviri Ed: Butun, M. & Demir, S.B.). 2. Baskı. Pegem Akademi.
• Sandalcı, F. (2002). Özürlü çocuğu olan aileler ve sosyal hizmet mesleği. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 1-8.
• Sarısoy, M. (2000). Otistik ve zihinsel engelli çocuğa sahip ebeveynlerin evlilik uyumları (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi.
• Seggie, F.N., Bayyurt, Y.(Eds),(2017). Nitel araştırma yöntem teknik analiz ve yaklaşımları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Topal, S. (2021). Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin etkilenmişlik düzeyinin tükenmi̇şlik, anksiyete ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Tümüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24, 543-559.
• Yavuzer, H. (2001). Çocuk Psikolojisi. Remzi Kitabevi, (21bs) Erişim Tarihi: 06.01.2022
• Yarımdağ, E. (2021). Engelli çocuğu olan ebeveynlerin sorunları ve kaygılarının toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 347-373.
• Yazar, F. B. (2021). Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin yaşadığı zorluklar hakkındaki görüşler. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanities.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yin, R. K. (2014). Case study research design and methods (5th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. 282 pages