Classroom Teachers’ Investigation of the Relationship Between Social Acceptance Regarding Students with Special Needs and Job Motivation Levels

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 913 - 926, 17.07.2023

Ayşe Ürün , Rüştü Yeşil

https://doi.org/10.33206/mjss.1289502

Öz

The main purpose of the study is to examine the relationships between the social acceptance levels of the classroom teachers working in the inclusive classroom of students with special needs and their job motivation levels in this process. The research is a quantitative study conducted in the relational screening model. A total of 374 classroom teachers working in mainstreaming classes constitute the sample group of the research. The data were collected with the “Social Acceptance Scale” developed by the researchers and the “Job Motivation Scale” developed by Yılmaz (2009). Arithmetic mean, standard deviation, equivalent sample t-test, Pearson's correlation test, and regression test analyzes were performed on the data. The p<.05 level was found to be sufficient for significance in differences and relationships. At the end of the research, it was determined that the social acceptance levels of the classroom teachers working in the inclusive classrooms were very high and their job motivation levels were at a good level. The social acceptance levels of classroom teachers are significantly better than their job motivation levels. Additionally, there are significant relationships and predictive power between these two variables. These results were discussed in the light of the literature and suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Social Acceptance, Job Motivation, Inclusive Education, Classroom Teacher

Sınıf Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilere Yönelik Sosyal Kabul ve İş Motivasyonu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Araştırmanın temel amacı, özel gereksinimli öğrencilerle birlikte kaynaştırma sınıfında görev yapan sınıf öğretmenlerinin onlara yönelik sosyal kabul düzeyleri ve bu süreçteki iş motivasyonu düzeyleri arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüş nicel bir çalışmadır. Kaynaştırma sınıflarında görev yapan toplam 374 sınıf öğretmeni araştırmanın örneklem grubunu oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen “Sosyal Kabul Ölçeği” ve Yılmaz (2009) tarafından geliştirilen “İş Motivasyonu Ölçeği” ile toplanmıştır. Veriler üzerinde aritmetik ortalama, standart sapma, eşdeğer örneklem t testi, Pearson’s korleayon testi ve regresyon testi analizleri yapılmıştır. p<,05 düzeyi fark ve ilişkilerde anlamlılık için yeterli görülmüştür. Araştırma sonunda kaynaştırma eğitimi yapılan sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin sosyal kabul düzeylerinin çok yüksek, iş motivasyonu düzeylerinin ise iyi düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin sosyal kabul düzeyleri, iş motivasyonları düzeylerinden anlamlı bir farkla daha iyi durumdadır. Ayrıca bu iki değişken arasında anlamlı ilişkilerin ve birbirini yordama güçlerinin bulunduğu gözlenmiştir. Bu sonuçlar alanyazın eşliğinde tartışılarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Kabul, İş Motivasyonu, Kaynaştırma Eğitimi, Sınıf Öğretmeni

Kaynakça

• Ainscow, M. ve Sandill, A. (2010). Developing inclusive education systems: the role of organisational cultures and leadership, International Journal of Inclusive Education, 14:4, 401-416.
• Aktan, E. (2018). Assessment of social media addiction levels of university students by numerous variables. Journal of Erciyes Communication. 5(4), 405-421.
• Aktan, O, Budak, Y. ve Botabekovna, A. (2019). Determination of social acceptance levels of primary school students towards ınclusive students: A mixed method study. Elementary Education Online, 18 (4): s.1520-1538.
• Aktaş, C. (2001). İlköğretim öğrencilerinin fiziksel özürlü yaşıtlarına yönelik sosyal kabul düzeylerinin geliştirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Allen, K. E. ve Cowdery, G. E. (2012). The exceptional child: inclusion in early childhood education Belmont, CA: Wadworth..
• Alptekin, S. (2010). Akranların sosyal becerilere model olduğu doğrudan öğretimin zihinsel engelli öğrencinin sosyal becerileri kazanması, sürdürmesi, genellemesi ve sosyal kabulüne etkisi.. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Apaydın, R. ve Barış, İ. (2021). Toplumda engelli bireylere yönelik tutumun sağlık çalışanları bağlamında değerlendirilmesi. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21 (1), 22-39. Batu, S., ve Kırcaali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma [Inclusion]. Ankara: Kök Yayınevi
• Aral, N. (2011). Okul öncesi eğitimde kaynaştırma. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Aslan, Z. (2014). Akademisyenlerin iş stresi ile iş motivasyonu ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Ataman, A. (2011). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş, Gündüz Eğitim Yayınevi.
• Avşar, F. (2014). İnsan kaynakları bakış açısıyla sınıf öğretmenlerinin iş motivasyonunu etkileyen etmenlere ilişkin görüşleri: Çankaya ilçesinde bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ayral, M., Özcan, Ş., Can, R., Ünlü, A., Bedel, H., Şengün, G., Demirhan, Ş. ve Çağlar, K. (2012). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal kabul düzeyleri [International Conference On Special Education (ELMIS 2013, 20-22 Haziran 2012), Necmettin Erbakan University, Konya.
• Bakkaloğlu, H., Sucuoğlu, B. ve Özbek, A. (2019). Okul öncesinde özel gereksinimli olan ve normal gelişen çocukların sosyal kabul düzeylerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 18(2): s. 521-538
• Baydık, B. ve Bakkaloğlu, H. (2009), alt sosyoekonomik düzeydeki özel gereksinimli olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin sosyometrik statülerini yordayan değişkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi. 9(2), 441-447.
• Bektaş, A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin sosyal iletişim becerileri ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Blazar, D. ve Kraft, M. A. (2017). Teacher and teaching effects on students’ attitudes and behaviors. Educational Evaluation and Policy Analysis, 39(1), 146-170.
• Bolat, E.Y. ve Ata, N. (2017). Kaynaştırma eğitimi uygulamaları hakkında okul yöneticilerinin görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi. 7(14), 165-185.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Publishing.
• Ceylan, R. ve Aral, N. (2009). Kaynaştırma eğitimi. Y. Fazlıoğlu (Ed.). Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi içinde (s. 437-462). İstanbul: Kriter Yayınları.
• Civelek, A.H. (1990). Eğitilebilir zihinsel özürlü çocukların sosyal kabul görmelerinde normal çocukların bilgilendirilmelerinin ve iki grubun resim-iş ile beden eğitimi derslerinde bütünleştirilmelerinin etkileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çalbayram N.Ç., Aker, M.N, Akkuş, B., Durmuş, F.K. ve Tutar, S. (2018). Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutumları, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7, (1), 30-40.
• Çiçek, A. (2002). İlköğretim okulu yöneticilerinin sınıf öğretmenlerini güdülemede kullandıkları yöntemlere ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and application. California: Sage Publications.
• Eguavoen, E.O. ve Eniola, M.S. (2016). Influence of self-concept and social acceptance on academic achievement of students with visual ımpairment in Oyo State, Nigeria. IJAH, 5(3), 213-230.
• Ergen, Y. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderlik davranışlarının öğretmenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Ergin, B. (2012). 5-6 Yaş çocuklarının dil gelişim düzeyleri ile sosyal kabul durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ergün, M. (2007). Sınıfta motivasyon. E. Karip (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (s. 131-147). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Eroğlu, A. (2008). Faktör analizi. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ş. Kalaycı (Ed). (pp. 321- 331). Ankara: Asil Yayınevi
• Ertürk, R. (2016). Öğretmelerin iş motivasyonu. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
• Fırat, T. ve Koyuncu, İ. (2019). Lise öğrencilerinin özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeyler. GEFAD, 39(1): 503-525.
• Fırat, Y. B. (2012). Öğretim elemanlarının mesleki yabancılaşma algılarının örgütsel bağlılık ve iş motivasyonu faktörleri ile modellenmesi (Yüksek Kisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Florian, L. ve Rouse, M. (2009). The inclusive practice project in Scotland: Teacher education for inclusive education. Teaching and Teacher Education, 25 (4), 594-601.
• Forlin, C., Loreman, T., Sharma, U. ve Earle, C. (2009). Demographic differences in changing pre-service teachers’ attitudes, sentiments and concerns about inclusive education. International Journal of Inclusive Education, 13(2), 195–209. https://doi.org/10.1080/13603110701365356 Friend, M., ve Bursuck, W. D. (2014). Including students with special needs: A practical guide for classroom teachers. New Jersey: Pearson.
• Gibson, S. (2015) When rights are not enough: What is? Moving towards new pedagogy for inclusive education within UK universities, International Journal of Inclusive Education, 19(8), 875-886, Doi: 10.1080/13603116.2015.1015177
• Gök, M. (2020). Ortaokullarda yetenek yönetiminin uygulanma düzeyi ile iş motivasyonu ve örgütsel yabancılaşma düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kırgız-Türk Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Güleryüz, B. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Hartup, W. ve Glazer J. A. R. (2004). Peer reinforcement and social status. http://www.jstor.org/pss/1127099
• Hayward, A. (2006). Making inclusion happen: a practical guide. London: Paul Chapman Publishing.
• Holmes, S. B. (2011). Improving the social interactions between students with disabilities and their peers: a comparison of interventions. (Doctoral dissertation). Retrieved from https://shareok.org/bitstream/handle.
• Kabar, M. (2017). Lise öğretmenlerinin işe bağlılık düzeyleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisan Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi-Marmara Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Kargın T. (2004). Kaynaştırma: tanımı gelişimi ve ilkeleri. Özel Eğitim Dergisi 5, (2): 1-13.
• Kılıç E, (2018). Üniversite hastanesinde engelli bireylere yönelik uygulamalar ve sağlık personelinin engellilere yönelik tutumları. (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Korkmaz, Ö., Şahin, A. ve Yeşil, R. (2011). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırmalara yönelik tutumları. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1169-1194, (2011).
• Ladd, G. W. (2005). Children’s peer relations and social competence. New Haven, CT: Yale University Press.
• Madden, N. ve Slavin, R. (1983). Mainstreaming students with mild handicaps: Academic and social outcomes. Research, 53, 519-659.
• McLeskey, J., Waldron, N. ve Redd, L. (2014). A case study of a highly effective inclusive elementary school. The Journal of Special Education, 48 (1), 59–70.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Özel eğitim hizmetleri tanıtım el kitabı. http,//mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/21/15/967807/dosyalar/2013_03/151 05002_ozelegitimelkitabi.pdf adresinden 21.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Meijer, C. (2010). Inclusive education: a way to promote social cohesion. inclusive education: facts and trends. Paper presented at the International Conference Madrid.http://www.inclusive-education-in-action.org/ sayfasından erişilmiştir.
• Oran, F. Ç. (2012). Örgütsel bağlılık ve iş motivasyonu ilişkisi: kamu sektöründe bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Orhan, M. (2010). Okulöncesi kaynaştırma öğrencileriyle normal gelişim gösteren öğrencilerin sosyal beceri ve problem davranışlarının düzeyi ile öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Osborne Jr, A. G. ve Dimattia, P. (1994). The IDEA's least restrictive environment mandate: Legal implications. Exceptional Children, 61(1), 6-14.
• Özyürek, M. (2016). Tutumlar ve engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi. Ankara: Kök Yayınevi.
• Sabancı, A. (1994). Eğitim Yönetiminde çift yönlü iletişim, yönetilenleri motivasyon ve iş doyumu bakımından nasıl etkilemektedir? (Bilim uzmanlığı tezi). Erişim adresi: http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11616/1478/036482.pdf?sequence=1veisAllowed=y
• Sabrina-Sansrisna, N. (2017). Teachers beliefs in practicing ınclusive education case study of elementary schools in Banda Aceh (Master’s thesis). Retrieved from https://tampub.uta.fi/handle/10024/101758. (Erişim Tarihi: 23/01/2020)
• Sivrikaya, T. (2022). Determination of the levels of social acceptance and perception of social-emotional skills of fourth and fifth grade students. Journal Of Education Sciences, 8(2), 197-212.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2008). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. İstanbul: Morpa Kültür Yayınevi.
• Şahbaz, Ü. (1997). Öğretmenlerin özürlü çocukların kaynaştırılması konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya ilişkin tutumlarının değişmesindeki etkililiği. (Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu
• Şahin, İ. (1999). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin iş doyum düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tanrıverdi, S. (2007). Katılımcı okul kültürünün yabancı dil öğretmenlerinin iş motivasyonuyla ilişkisinin incelenmesine yönelik örnek bir çalışma. (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taş, M. A. (2004). Eğitimde toplam kalite yönetimi anlayışına göre hizmet içi eğitime katılan öğretmen ve yöneticilerin iş motivasyonuna ilişkin durum ve görüşlerinin araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Tekin, E. (1994). The Effects of Exposure to Information Techniques on Fourth Grade Children’s Social Acceptance Level of Exceptionality. (Unpublished master thesis). Middle East Technical University, Intitute of Social Sciences, Ankara.
• URL-1. mebbis.meb.gov.tr/EOzluk/PER00001.aspx.(Retrived 05.01.2021).
• Ürün, A. ve Yeşil, R. (2022). Sosyal Kabul Düzeyi Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik İncelemesi. I. Uluslararası “Manas” Eğitim Araştırmaları Kongresi. s. 234-249.
• Vatansever-Bayraktar, H. (2015). Sınıf yönetiminde öğrenci motivasyonu ve motivasyonu etkileyen etmenler. Turkish Studies, 10(3), 1079- 1100.
• Vuran, S. (2005). The sociometric status of student with disabilities in elementary level integration classes in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 18, 217-235.
• Yaşaran, Ö. (2009). Normal gelişim gösteren öğrencilerin özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yaşaran, Ö. Ö., Batu, S.ve Özen, A. (2014). Özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada normal gelişim gösteren öğrencilere sunulan kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 167-180.
• Yavuz, C., ve Bahtiyar-Karadeniz, C. (2009). Sınıf öğretmenlerinin motivasyonunun iş tatmini üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(40), 257-271.
• Yeşil, R. (2003). Sorumluluk bilincinin gelişmesine okul ve ailenin etkisi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10, 175-183.
• Yılmaz, E. ve Günay, O. (2016, Kasım). Öğretmenlerin iş motivasyonlarının okul iklimi ve bazı değişkenler acısından incelenmesi. I. International Academic Research Congress’inde sunulmuş bildiri. Antalya.
• Yılmaz, F. (2009). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürünün öğretmenlerin iş motivasyonu üzerindeki etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.