Okul Müdürlerinin Baş Etmekte Zorlandıkları Öğretmen, Öğrenci ve Veli Kaynaklı Sorunlar

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 31 - 51, 09.01.2024

Ender Kazak , Gizem Evirgen

https://doi.org/10.33206/mjss.1228813

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul müdürlerinin öğretmen, öğrenci, veli kaynaklı karşılaştıkları sorunları belirlemek, deneyimlerini ve çözüm önerilerini incelemektir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma, 2022 yılının Temmuz-Ağustos aylarında, Düzce ilinde bulunan yedi ilkokul, beş ortaokul, üç ilkokul-ortaokul müdürü olmak üzere toplam 15 okul müdürü ile yürütülmüştür. Çalışma grubunun seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan maksimum çeşitlilik örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada nitel veri toplama yöntemi olarak yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Görüşmeler sonucu ile elde edilen veriler nitel veri analizi türlerinden olan içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonunda, okul müdürlerinin baş etmekte zorlandıkları öğretmen tutum ve davranışları temasında, iletişim sorunları ve iş etiği alt temaları; veli tutum ve davranışları temasında, iletişim sorunları, güven sorgulamaları ve ilgisiz veli tutumları alt temaları; öğrenci tutum ve davranışları temasında, iletişim sorunları, davranış sorunları, disipline edilemeyen öğrenciler ve ilgisiz öğrenciler alt temalarına ulaşılmıştır. Genel olarak tüm sorunların çözümü için, öncelikle okul müdürü, problemi doğru tespit edebilmeli, problemleri çözmeye niyeti olmalı ve çözüm odaklı bir yaklaşım sergileyebilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Okul Müdürü, Öğretmen, Veli, Öğrenci, Başetme

Etik Beyan

“Okul Müdürlerinin Baş Etmekte Zorlandıkları Öğretmen, Öğrenci ve Veli Kaynaklı Sorunlar” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Bu araştırma, Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu 21.07.2022 tarihli ve 2022/349 sayılı kararı ile alınan izinle yürütülmüştür.

Problems Originated from Teachers, Students and Parents that School Principals Have Difficulty Dealing With

Öz

The aim of this study is to determine principals’ problems resulting from teachers, students, and parents, and to investigate their experiences and solutions. The case study, which is one of the qualitative research designs, is the design of this research. It is conducted with a total of 15 principals, including seven primary, five secondary, and three primary-secondary school principals in Düzce in July-August in 2022 year. The study group is selected by using maximum variation sampling method, one of the purposeful sampling methods. Semi-structured interview questions are used for data collection. Interview data are analyzed with content analysis. The findings are cumulated under some themes and subthemes. The subthemes of communication problems and ethics are under the theme of parent attitudes and behaviors principals have difficulty in dealing with. The subthemes of communication problems, mistrust, and unconcerned parent attitudes are under the theme of parent attitudes and behaviors. The subthemes of communication problems, behavioral problems, undisciplined students, and uninterested students are under the theme of student attitudes and behaviors. For the solution of all problems, firstly, the principals should detect the problem accurately, she/he should have a motive to solve the problems, and she/he should display a solution-oriented approach.

Anahtar Kelimeler

School Principal, Teacher, Parent, Student, Dealing With

Kaynakça

• Akgün, S., ve Başar, M. (2019). Okul güvenliğine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 131-151.
• Aktuğ, A. (2014). Okul yöneticilerinin karşılaştığı sorunlar Şırnak ili Güçlükonak ilçesi örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
• Altun, S. A. (2009). İlköğretim öğrencilerinin akademik başarısızlıklarına ilişkin veli, öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 567-586.
• Aslanargun, E. (2007). Okul-aile birliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışma, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 119-135.
• Aslanargun, E., ve Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349-368.
• Aslan, G. (2021). İlkokul ve ortaokulların hayati sorunları ve çözüm önerileri: okul yöneticilerinin görüşlerine dayalı nitel bir analiz. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 25, 204- 242. doi: 10.14689/enad.25.9
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Barkahan, Y. (2015). Temel eğitim kurumlarında yöneticilerin karşılaştıkları öğrenci ve veliden kaynaklanan önetsel sorunlar: Uşak ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• Begley, P. T. (2003). In pursuit of authentic school leadership practices. International Journal of Leadership in Education, 4(4), 1-12.
• Bingöl, A. (2013). İlköğretim kurumları yöneticileri ile öğretmenler arasındaki iletişim sorunları (Diyarbakır ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Bolam, R., Dunning, G., ve Karstanje, P. (2000). New heads in the new europe. Munster: Waxmann.
• Briggs, A. R., Bush, T., ve Middlewood, D. (2006). From immersion to establishment. the challenges facing new school heads and the role of 'new visions'in resolving them. Cambridge Journal of Education, 36(2), 257-276.
• Çalışkan, N., ve Ayık, A. (2015). Okul-aile iş birliği ve velilerle iletişim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 69-82.
• Çankaya, İ., ve Çanakçı, H. (2011). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla başa çıkma yolları. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 307-316.
• Çetin, B. (2013). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışları ile ilgili sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 255-269.
• Chadbourne, R., ve Ingvarson, L. (1998). Self managing schools and professional community: The professional recognition program in victoria's schools of the future. Australian Educational Researcher, 25(2), 61-93.
• Çiftci, Ü. (2008). İlköğretim okulu öğretmenleri arasındaki iletişim sorunları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Çınkır, Ş., ve Kepenekçi, Y. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34(34), 236-253.
• Cowie, M., ve Crawford, M. (2008). 'Being' a new principal in scotland. Journal of Educational Administration, 46(6), 676-689.
• Dağ, N., Kahriman Pamuk, D., ve Özdemir, S. (2020). Okul müdürlerinin öğretmenleri, öğrencileri ve velileri ikna etmede zorlandıkları konular. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 277-299.
• Dağlı, A., ve Han, B. (2017a). Okul müdürlerinin görüşlerine göre Diyarbakır ili eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 892-904.
• Dağlı, A., ve Han, B. (2017b). Öğretmen görüşlerine göre diyarbakır ili eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(12), 108-124.
• Demir, F., ve Oral, Ş. (2016). Öğretmenlerin nöbet görevlerine ilişkin algıları. The Journal Of Academic Social Science Studies, 47, 477- 488.
• Demirtaş, H., Üstüner, M., ve Özer, N. (2007). Okul yönetiminde karşılaşılan sorunların öğrenci ve okul ile ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 51, 421-455.
• Dönmez, B. (2001). Okul güvenliği sorunu ve okul oöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(25), 63-74.
• Elçiçek, Z., ve Yaşar, M. (2016). Türkiye'de ve Dünyada öğretmenlerin gelişimi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9), 12-19.
• Eraslan, R. (2007). Bir ilköğretim okulu ikinci kademe öğrencilerinde okul kazası görülme sıklığının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Eroğlu, M. (2019). Öğretmenlerin mesleki gelişime katılımlarıyla, mesleki gelişime yönelik tutumları, kendi kendine öğrenmeye hazırbulunuşlukları ve destekleyici okul özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Glatter, R., ve Kydd, L. (2003). ‘Best Practice’ in educational leadership and management. Educational Leadership and Management. Educational Management & Administration, 31(3), 231-243.
• Gökyer, N., ve Doğan, B. (2016). İstenmeyen öğrenci davraışlarına ve nedenlerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 93-105.
• Günay, G., ve Özbilen, F. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin okul nöbet görevleri üzerine bir değerlendirme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 64-78.
• Güneş, F. (2016). Mesleki gelişim yaklaşımları ve öğretmen geliştirme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(24), 1006- 1041.
• Kapçı, E. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-13.
• Karadağ, E., ve Kılıç, B. (2019). Öğretmen görüşlerine göre öğrencilerdeki teknoloji bağımlılığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(1), 101-117.
• Katz, R. L. (1974, Eylül). Skills of an effective administrator. Harvard Business Review: 03.06.2022 tarihinde https://hbr.org/1974/09/skills-of-an-effective-administrator adresinden alınmıştır.
• Kazak, E. (1998). Okul-aile işbirliği ve sorunları Sakarya ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Keman, F. (2019). Göreve yeni başlayan okul yöneticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Korkmaz, N. H., Korkmaz, F., ve Özkaya, G. (2009). Elementary school physical education teachers’ strategies against discipline problems (Bursa Province Case). Elemantary Education Online, 8(1), 119-128.
• Köse, M. (2008). Yönetici adayı öğretmenlerin yöneticiliğe bakış açıları ve yöneticiliği tercih nedenleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziosnampaşa Üniversitesi, Tokat.
• Louden, W. (2000). Standards for standards: the development of australian professional standards for teaching. Australian Journal of Education, 44(2), 118-134.
• Martin, A. J., Linfoot, K., ve Stephenson, J. (1999). How teachers respond to concerns about misbehavior in their classroom. Psychology in the Schools, 36(4), 347-358.
• Medikoğlu, O., ve Dalaman, O. (2018). öğretmenlerin derste karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlara yönelik çözüm stratejileriyle ilgili öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Eğitim Kuram Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 20-32.
• Miles, M. B. ve Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition), Calif.: SAGE Publications.
• Öğülmüş, S., ve Özdemir, S. (1995). Sınıf ve okul büyüklüğünün öğrenciler üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 261-273.
• Özdemir, S. M. (2013). Exploring the Turkish teachers’ professional development experiences and their needs for professional development. Mevlana International Journal of Education, 3(4), 250-264.
• Özdemir, S. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 233-244.
• Özer, B., Bozkurt, N., ve Tuncay, A. (2014). İstenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin kullandıkları başa çıkma stratejileri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 152-189.
• Özgan, H., ve Aydın, Z. (2010). Okul-aile işbirliğine ilişkin yönetici, öğretmen ve veli görüşleri. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, (s. 802-811). Elazığ.
• Patrikakou, E. N., ve Weissberg, R. P. (2000). Parents’perceptions of teacher outreach and parent. Journal of Prevention and Intervention in the Community, 20(1-2), 103-119.
• Rivkin, S. G., Hanushek, E. A., ve Kain, J. F. (2005). Teachers, school and academic achievement. Econometrica, 73(2), 417-458.
• Sarıtaş, M. (2006). Öğretmen adaylarının değerlendirmelerine göre sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını değiştirmek ve düzeltmek amacıyla yararlanılan stratejiler. Eğitim Fakültesi Dergisi (http://kutuphane. uludag. edu. tr/Univder/uufader. htm), XIX(1), 167-187.
• Sayın, N. (2001). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışların nedenlerine ilişkin görüşleri ile istenmeyen davranışları önleme yöntemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Semerci, N., ve Çelik, V. (2002). İlköğretimde problemler ve çözüm yolları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30, 205-218.
• Shoho, A. R., ve Barnett, B. G. (2010). The realities of new principals: challenges, joys and sorrows. Journal of School Leadership, 20(5), 561-596.
• Şahin, A. E. (1996). Okul müdürlerinin eylemleri planlayıp uygulamada karşılaştıkları engeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(5), 129-138.
• Tagay, Ö., ve Çakar, F. S. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186.
• Turhan, M., ve Turan, M. (2012). Ortaöğretim kurumlarında güvenlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 121-142.
• Türnüklü, A., Şahin, İ., ve Öztürk, N. (2002). İlköğretim okullarında, öğrenci, öğretmen, okul yöneticisi ve velilerin çatışma çözüm stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 574-597.
• Ünal, A., Yıldırım, A., ve Çelik, M. (2010). İlköğretim okul müdür ve öğretmenlerin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 261-272.
• Wildy, H., Pepper, C., ve Guanzhong, L. (2011). Applying standards for leaders to the selection of secondary school principals. Journal of Educational Administration, 49(3), 276-291.
• Yaylacı, A. F. (2013). Öğretmenlerin kendilerini geliştirmelerine ilişkin yaklaşım sorunu. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 25-40.
• Yetim, G., ve Toprakçı, E. (2020). Göreve yeni başlayan okul yöneticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 13-32.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yumuşak, G., ve Balcı, Ö. (2018). Öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışları ile başa çıkma yöntemleri ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitiüsü Dergisi, 21(40), 223- 254.
• Yüksel, A. (2005). İlköğretim I. Kademe 1. 2. ve 3. Sınıflarda istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen gözlem ve görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.