Okul Dışı Öğrenme Üzerine Eğitim Araştırmalarının Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 940 - 955, 08.07.2024

Şule Fırat Durdukoca

https://doi.org/10.33206/mjss.1288622

Öz

Okul çağındaki öğrenciler günlük yaşamlarının yaklaşık üçte ikisini formal eğitim dışında geçirmektedirler. 21. yüzyılda değişen bilgi paradigmasına bağlı olarak öğrenenlerin öğrenme ortamları, öğretim programlarının faaliyet alanları formal eğitimin ötesine çıkmakta; öğrencilerin okul dışındaki deneyimleri, bilgi edinme süreçleri, tutumları, inançları ve bu değişkenlerin davranışları üzerindeki etkileri okuldaki öğrenme süreçleri kadar önemsenmekte ve eğitim araştırmalarına konu olmaktadır. Bu araştırmada Web of Science (WoS) veri tabanında eğitim araştırmaları kategorisinde yer alan okul dışı öğrenme konusunda yayınlanmış makalelerin bibliyometrik değerlendirmesi yapılarak bu alandaki eğilimlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada bibliyometrik analiz yöntemi kullanılmış, veriler 14.04.2023 tarihinde WoS veri tabanından alınmıştır. Veri tabanında okul dışı öğrenme konusunda 1267 adet çalışmaya ulaşılmış, Eğitim/Eğitim Araştırmaları kategorisindeki 812 makaleye ait veri, araştırmanın veri setini oluşturmuştur. Araştırma sonucunda; okul dışı öğrenme konusu ilk makalenin 1971 yılında, en fazla sayıda makalenin ise 2018 yılında yayınlandığı, 2006 yılından itibaren yayınlanan makalelere yapılan atıfların sayısında ciddi artışlar olduğu belirlenmiştir. En fazla sayıda atıf alan makale Computers & Education dergisinde yayınlanmıştır. Konu alanıyla ilgili literatüre katkı sağlayan 54 farklı ülkeden 1434 yazara ulaşılmıştır. İncelenen makalelerde 377 ortak anahtar kelime olduğu, sıklıkla ortak atıf alan yazarların birbirlerine yakın yayın sayılarıyla konu alanı ile ilgili literatüre en fazla katkı sağlayan yazarlar olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Dışı Öğrenme, Okul Dışı Eğitim, Bibliyometri, Web of Science

Etik Beyan

“Okul Dışı Öğrenme Üzerine Eğitim Araştırmalarının Bibliyometrik Analizi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Bu araştırma doküman incelemesine dayalı olarak yapıldığından etik kurul kararı zorunluluğu bulunmamaktadır.

Bibliometric Analysis of Educational Research on Outdoor Learning

Öz

School-age students spend approximately two-thirds of their daily lives outside of formal education. Depending on the changing information paradigm in the 21st century, students' outdoor experiences, their processes of acquiring information, their attitudes, beliefs and the effects of these variables on their behavior are considered as important as their learning processes at school and are the subject of educational research. In this research, it is aimed to reveal the trends by examining the articles published on outdoor learning in the educational research category in the Web of Science database. The bibliometric analysis method was used in the research, 812 articles were included in the analysis. It has been determined that the first article was published in 1971,the highest number of articles was published in 2018, there has been a significant increase in the number of citations to articles published since 2006. The article with the highest number of citations was published in Computers & Education. 1434 authors from 54 different countries who contributed to the literature on outdoor learning were reached. There were 377 common keywords in the articles, and the authors who were frequently cited together were the authors who contribute the most to the literature with similar publication numbers.

Anahtar Kelimeler

Outdoor Learning, Outdoor Education, Bibliometri, Web of Science

Kaynakça

• Akyüz, E. (2021). Extra scholastic applications in teaching Turkish: An Example of educational attainment. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 9(1), 33-41. doı: 10.29228/ijlet.50043
• Al, U. (2008). Türkiye’nin bilimsel yayın politikası: atıf dizinlerine dayalı bibliyometrik bir yaklaşım (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Alvesson, M. (2009). (Post-)Positivism, social constructionism, critical realism: Three reference points in the philosophy of science. In M. Alvesson & K. Sköldberg (Eds.), Reflexive methodology: New vistas for qualitative research (pp 15-52). London: SAGE Publications.
• Anderson, D., Bethan, L. ve Mayer-Smith, J. (2006). Investigating the impact of practicum experience in an aquarium on pre-service teachers. Teaching Education, 17, 341–353.
• Arabacı, S. ve Akgül, G. D. (2020). Okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik fen bilgisi öğretmenlerinin görüşleri. International Journal of Scholars in Education, 3(2), 276-291. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub /ueader/issue /59308/735367
• Armağan, B. (2015). İlkokul dördüncü sınıf fen öğretiminde okul dişi öğrenme ortamları: Bir eylem araştırması (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Avcı, G. ve Gümüş, N. (2020). The Effect of outdoor education on the achievement and recall levels of primary school students in social studies course. Review of International Geographical Education (RIGEO), 10(1), Special Issue, 171-206. doı: 10.33403rigeo.638453
• Bakioğlu, B. ve Karamustafaoğlu, O. (2020). Okul dışı öğrenme ortamlarının öğretim sürecinde kullanımına yönelik öğrenci görüşleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(1), 80-94. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jrinen/issue/56091/680495
• Bakioğlu, B., Karamustafaoğlu, O., Karamustafaoğlu, S. ve Yapıcı, Ş. (2018). The effects of out-of school learning settings science activities on 5th graders’ academic achievement. European Journal of Educational Research, 7(3), 451-464. doı: 10.12973/eu-jer.7.3.451
• Bamberger, Y. ve Tal, T. (2008). The Long term effect of a class visit to a science center. Visitors Studies, 11, 198–212.
• Batman, D. (2020). Fizik öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(1), 59-79. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jrinen/issue/56091 /649957
• Baybars, M. G. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının okul dışı öğrenme hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Researcher, 5(2), 218-229.
• Behrendt, M. ve Franklin, T. (2014). A Review of research on school field trips and their value in education. International Journal of Environmental and Science Education, 9(3), 235-245.
• Bilek, M., Rusek, M. ve Milanoviç, V.(2022). Okul dışı öğrenme nedir? İçinde İ. A. Şen (Edt), Öğretmen yetiştirme programları için okul dışı öğrenme modülleri (ss 3-10). Ankara: Sonçağ Yayıncılık.
• Binbaşıoğlu, C. (2000). Okulda ders dışı etkinlikler. İstanbul:Milli Eğitim Bakanlığı Yayını.
• Braund, M. ve Reiss, M. (2006). Towards a more authentic science curriculum: The contribution of out‐of‐ school learning. International Journal of Science Education, 28(12), 1373-1388.
• Brooks, G. ve Books M.G. (1993). The Case for constructivist classrooms. Virginia: ASCD Alexandria.
• Can, N. S. (2019). Geri dönüşüm ve çevreye etkileri konusunda okul dışı öğrenme ortamları etkinliklerinin ilkokul öğrencilerinde farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Cobo, M. J., López‐Herrera, A. G., Herrera‐Viedma, E. ve Herrera, F. (2012). SciMAT: A new science mapping analysis software tool. Journal of the American Society for information Science and Technology, 63(8), 1609- 1630.
• Cunningham, D., Duffy, T. M. ve Knuth, R. (1993) Textbook of the future. In C. McKnight, A. Dillon & J. Richardson (Eds.), Hypertext: A psychological perspective (pp. 19-49). England: Ellis Horwood.
• Çağlayan, E. (2020). Görsel sanatlar eğitiminde okul dışı öğrenme ortamları: Safranbolu örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3802-3834.doı: 10.15869/itobiad.790602
• Çebi, H. ve Arslan, M. (2019). Okul dışı öğrenme ortamlarının öğrencilerin fen bilimleri dersine karşı ilgi ve tutumlarına etkisi. YILDIZ Journal of Educational Research, 4(2), 1-35. doi: 10.51280/yjer.2019.007
• Çiçek, Ö. ve Saraç, E. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarındaki yaşantıları ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 504-522.
• Demir, A. ve Bozdoğan, A. E. (2021). Okul dışı öğretim ortamlarından hayvanat bahçesi ve akvaryum konusunda yayınlanan eğitim araştırmalarına yönelik bibliyometrik bir analiz. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 313-333. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gebd/issue/65986/962881
• Demir, E. ve Çetin, F. (2022). Öğretmenlerin okul dışı öğrenme faaliyetlerine yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(2), 1443-1461. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/ 72357/1053412
• Demirel, R. ve Özcan, H. (2020). Ortaokul öğrencileri ile bir okul dışı öğrenme ortamına alan gezisi: Tropikal kelebek bahçesi örneği. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(2), 120-144. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jrinen/issue/58397/710991
• Dierking, L. D., Falk, J. H., Rennie, L., Anderson, D. ve Ellenbogen, K. (2003). Policy statement of the “informal science education” ad hoc committee. Journal of Research in Science Teaching, 40(2), 108-111.
• Donaldson, G. W. ve Goering, O. H. (1970). Outdoor education: A Synthesis. Retrieved form: https://eric.ed.gov/?id=ED037286
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. ve Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133(20), 285-296.
• Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue /3373/46558
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171-190. doı: http://dx.doi.org/10.1007/s10956- 006-9027-1
• Falk, J. H. ve Dierking, L. D. (2000). Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning. Walnut Creek, CA: AltaMira Press.
• Fidan, N. (2012) Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gill T. (2014).The benefits of children’s engagement with nature: A systematic literature review. Child Youth And Environments, 24(2), 10-34. doi: 10.7721/chilyoutenvi.24.2.0010
• Güngör, A. (2022). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenme ortamları konusundaki görüşleri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27(2), 175-197.
• Harris, F. (2018). Outdoor learning spaces: The case of forest school. Area, 50(2), 222-231.
• Harvey, D. (2012). What is outdoor learning? Horizons, 57, 12-15.
• Henriksson, A. C. (2018). Primary School Teachers' Perceptions of Out of School Learning within Science Education. LUMAT: International Journal on Math, Science and Technology Education, 6(2), 9-26. doı: 10.31129/LUMAT.6.2.313
• Higgins, P. ve Loynes, C. (1997). On the nature of outdoor education. In P. Higgins, C. Loynes, & N. Crowther, (Eds.), A guide for outdoor educators in Scotland (pp. 6-9). Penrith: Scottish Natural Heritage.
• Holland, W. H., Powell, R. B., Thomsen, J. M. ve Monz, C. A. (2018). A systematic review of the psychological, social, and educational outcomes associated with participation in wildland recreational activities. Journal of Outdoor Recreation, Education, and Leadership, 10(3), 197–225. doi: 10.18666/JOREL-2018-V10-I3-8382
• Humberstone, B. ve Stan, I. (2012). Outdoor learning: Pupils’ experiences and teachers’ interaction in one outdoor residential centre. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 39(5), 529-540.
• Kahraman, M. (2022). Web of Science veri tabanına göre Türkiye’de kent çalışmaları. Planlama, 32(3),510–518. doi: 10.14744/planlama.2022.91328
• Karagöz, B. ve Ardıç, İ. K. (2019). Ana Dili Eğitimi Dergisinde yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 419-435. doı: 10.16916/aded.482628
• Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2019). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 781-799. doı: 10.16916/aded.581630
• Katz, P., McGinnis, R., Hestness, E., Riedinger, K., Marbach, G., Dai, A. ve Pease, R. (2011). Professional identity development of teacher candidates participating in an informal science education internship: A focus on drawings as evidence. International Journal of Science Education, 33(9), 1169-1197.
• Kır, H., Kalfaoğlu, M. ve Aksu, H. H. (2021). Matematik öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarının kullanımına yönelik görüşleri. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 8(1), 59-76. doı: 10.17278/ijesim.839925
• Koyle, K. (2019). Outdoor play-based number sense and numeration experiences for primary levelled students. Retrieved from: https://core.ac.uk/download/pdf/201859833.pdf
• Kubat, U. (2018). Okul dişi öğrenme ortamları hakkında fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 111-135. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue /39596 /429575
• Kutlu-Abu, N. (2019). Üstün yetenekli çocuklara yönelik okul dışı öğretim uygulamaları hakkında öğretmen algıları. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 4(2), 144-165.
• Küçük, A. ve Yıldırım, N. (2020). The effect of out-of-school learning activities on 5th grade students’ science, technology, society and environment views. Turkish Journal of Teacher Education, 9(1), 37-63.
• Laçin-Şimşek, C. (Edt.) (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Laird, A., Grootenboer, P. ve Larkin, K. (2021). Engagement and Outdoor Learning in Mathematics. In Y. H. Leong, B. Kaur, B. H. Choy, J. B. W. Yeo & S. L. Chin (Eds.), Excellence in Mathematics Education: Foundations and Pathways (Proceedings of the 43 rd annual conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia) (pp. 265-272). Singapore: MERGA.
• Li, K., Rollins, J. ve Yan, E. (2018) Web of Science use in published research and review papers 1997– 2017: A selective, dynamic, cross-domain, content-based analysis. Scientometrics, 115(1), 1-20.
• Lv, P.H., Wang, G. F., Wan, Y., Liu, J., Liu, Q. ve Ma, F. C. (2011). Bibliometric trend analysis on global graphene research. Scientometrics, 88(2), 399-419.
• Mann, J., Gray, T., Truong, S., Brymer, E., Passy, R., Ho, S., Sahlberg, P., … Cowper, R. (2022) Getting out of the classroom and into nature: A Systematic review of nature-specific outdoor learning on school children’s learning and development. Frontiers in Public Health, 10, 1-12. Erişim adresi: https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.877058
• MEB (2019). Okul dışı öğrenme ortamları kılavuzu. Erişim adresi:https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/118732 /mod_resource/content/0/13.hafta%20%28mebkilavuz%29.pdf
• Okur-Berberoğlu, E. ve Uygun, S. (2013). Sınıf dışı eğitimin dünyadaki ve Türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(9), 32-42.
• Özerin, F. (2009). Canlı bir eğitim konserinin ilköğretim öğrencilerinin okul müzik eğitimine katkısının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Perkins, D.N. (1999). The Many faces of constructivism. Educational Leadership, 57(3), 6-11.
• Randler, C., Kummer, B. ve Wilhelm, C. (2012). Adolescent learning in the zoo: Embedding a non-formal learning environment to teach formal aspects of vertebrate biology. Journal of Science Education and Technology, 21(3), 384-391.
• Rennie, L. J. ve McClafferty, T. P. (1995). Using visits to interactive science and technology centers, museums, aquaria, and zoos to promote learning in science. Journal of Science Teacher Education, 6, 175–185.
• Rickinson, M., Dillon, J., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D. ve Benefield, P. (2004). A Review of research on outdoor learning National Foundation for Educational Research. London: Shrewsbury and King’s College.
• Salmi, H. S. (1993). Science centre education: Motivation and learning in informal education. (Doctoral Dissertation). University of Helsinki Department of Techer Education, Helsinki.
• Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: İçerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
• Smith, E. F., Steel, G. ve Gidlow, B. (2010). The temporary community: Student experiences of school-based outdoor education programs. Journal of Experiential Education, 33(2), 136-150.
• Sontay, G., Tutar, M. ve Karamustafaoğlu, O. (2016). Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi hakkında öğrenci görüşleri: Planetaryum gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Sözer, Y. ve Oral, B. (2016). Supplementary active outdoor learning process for classroom learning: A meta- synthesis study. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(22), 278- 310.
• Su, C. H. ve Cheng, C. H. (2015). A mobile gamification learning system for improving the learning motivation and achievements. Journal of Computer Assisted Learning, 31(3), 268-286.
• Sung, Y. T., Chang, K. E. ve Liu, T. C. (2016). The effects of integrating mobile devices with teaching and learning on students' learning performance: A meta-analysis and research synthesis. Computers & Education, 94, 252-275.
• Tal, T. (2012). Out-of-school: Learning experiences, teaching and students’ learning. Second International Handbook of Science Education, 1109-1122. doı: 10.1007/978-1-4020-9041-7_73
• Tillmann, S., Tobin, D., Avison, W. ve Gilliland, J. (2018). Mental health benefits of interactions with nature in children and teenagers: A systematic review. J Epidemiol Community Health, 72(10), 958-966. doi: 10.1136/jech-2018-210436
• Turan-Güntepe, E., Durukan, G.Ü. ve Dönmez-Usta, N. (2021, Ekim). Öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme faaliyetleri kapsamında mobil öğrenmeyi benimseme durumlarının incelenmesi: Actionbound örneği. 14.Uluslararası Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumda sunulan sözlü bildiri, Rize.
• Türkmen, H. (2010). İnformal (sınıf-dışı) fen bilgisi eğitimine tarihsel bakış ve eğitimimize entegrasyonu. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), 46-59.
• UNICEF (2020). Innocenti report card no 16. Worlds of influence: Understanding what shapes child well-being in rich countries. Retrieved from:https://www.unicef.org/reports/worlds-influence-what-shapes-child-well- being-rich-countries-2020
• Van Eck, N. ve Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
• Wang, Y., Lai, N., Zuo, J., Chen, G. ve Du, H. (2016). Characteristics and trends of research on waste-to-energy incineration: A Bibliometric analysis, 1999–2015. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 66, 95–104.
• Widodo, W. ve Nusantara, W. (2020). Analysis of non-formal education (NFE) needs in schools. Journal of Nonformal Education, 6(1), 69-76.
• Yeşiltaş, E. ve Şeker, G. (2021). Sosyal medya ile ilgili yapılan eğitim araştırmalarının bibliyometrik analizi. Journal of World of Turks, 13(2), 169-189. doı: 10.46291/ZfWT/130209
• Yıldırım, H. I. (2018). The effect of science fairs on the 6th grade students’ problem solving skills. Trakya Journal of Education, 8(2), 390-409. Erişim adresi: https://doi.org/10.24315/trkefd.364050