Birinci Dünya Savaşı’nda Alman Ulk Mizah Dergisi’nde Çanakkale Savaşı Propagandası

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 1336 - 1348, 15.10.2024

Caner Çakı , Abdülhakim Bahadır Darı

https://doi.org/10.33206/mjss.1478237

Öz

Alman İmparatorluğu’nda yayımlanan Ulk, Birinci Dünya Savaşı’nda imparatorluğun propaganda aracı olarak hizmet ederek savaş içerisindeki çeşitli mücadeleleri konu almıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun İtilaf Devletleri’ne karşı kazandığı Çanakkale Savaşı’nı da konu alan dergi, karikatürleri üzerinden savaşa yönelik çeşitli propaganda mesajları vermiştir. Çalışmada Ulk’un Çanakkale Savaşı’nı konu alan karikatürlerinde ne tür propaganda mesajlarının verildiğinin ve bu propaganda mesajları üzerinden Alman kamuoyunun ne yönde şekillendirilmeye çalışıldığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla William Labov’un Anlatı Çözümlemesi üzerinden göstergebilim yöntemi kullanılarak karikatürlerdeki görsel ve yazılı göstergelerle oluşturulan anlatıların çözümlenmesine çalışılmıştır. Çalışmada karikatürlerde Çanakkale Savaşı bağlamında Osmanlı İmparatorluğu’nun zaferine İtilaf Devletleri’nin ise çaresizliğine odaklanıldığına yönelik bulgular elde edilmiştir. Bu şekilde çalışmada Çanakkale Savaşı’na yönelik propaganda üzerinden Alman kamuoyunda Osmanlı İmparatorluğu’nun İtilaf Devletleri’ne karşı başarıyla mücadele edebileceğine ve savaşın İttifak Devletleri lehine kazanılacağına yönelik mesajların verildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Propaganda, Çanakkale Savaşı, Almanya, Karikatür, Mizah

Etik Beyan

“Birinci Dünya Savaşı’nda Alman Ulk Mizah Dergisi’nde Çanakkale Savaşı Propagandası” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

The Gallipoli Campaign Propaganda in the German National Humor Magazine in the First World War

Öz

Ulk, published in the German Empire, served as a propaganda tool for the empire in the First World War, covering various struggles during the war. The magazine, which also covered the Gallipoli War won by the Ottoman Empire against the Allied Powers, gave various propaganda messages about the war through its cartoons. The study aimed to determine what kind of propaganda messages were given in Ulk's cartoons about the Gallipoli Campaign and in what way the German public opinion was tried to be shaped through these propaganda messages. For this purpose, it was sought to analyze the narratives formed with visual and written signs in cartoons by using the semiotic method through William Labov's Narrative Analysis. In the study, findings were obtained that the cartoons focused on the victory of the Ottoman Empire and the helplessness of the Allied Powers in the context of the Gallipoli Campaign. In this way, it was concluded that through the propaganda regarding the Gallipoli Campaign, messages were given to the German public opinion that the Ottoman Empire could successfully fight against the Allied Powers and that the war would be won in favor of the Central Powers.

Anahtar Kelimeler

Propaganda, Gallipoli Campaign, Germany, Cartoon, Humor

Kaynakça

• Bağcan, S. (2021). Savaş propagandasını anlamaya çalışmak: Çanakkale Savaşı'nda Anzaklar ve savaş posterleri. Akademik Hassasiyetler, 8(15), 233-268.
• Çetin, V. (2023). The New York Times gazetesi haberlerinde Trablusgarp Savaşı yansımaları.. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 726-758.
• Çiçek, M. (2018). Çanakkale cephesine düşman askeri nasıl geldi? Halkla ilişkiler, kamuoyu ve propaganda ekseninde savaş afişlerinin analizi.Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(1), 80-94.
• Ediz, İ. (2016). İtalya'nın Oniki Ada'yı işgali ve Güney Arnavutluk sorunu (1912-1918). Akademik İncelemeler Dergisi, 11(1), 35-59.
• Görgün, H. (2022). Balkan Savaşları döneminde Hindistan Müslümanlarının faaliyetleri. Şarkiyat Mecmuası, (41), 181-196.
• Gündüz, M. (2020). Çanakkale Savaşlarının Amerikan basınındaki yansımaları. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 6(11), 151-169.
• Gündüz, M. (2023). İspanyol basınında Çanakkale Savaşları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, (43), 43-78.
• Heidelberg (1915). Ulk'un Çanakkale Savaşı konulu karikatürleri. 29 Nisan 2024 tarihindehttps://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915, adresinden alındı
• Kaşıyuğun, A., & Çolak, M. (2014). avaş ve propaganda: Birinci Dünya Savaşı'nda Alman propagandası. History Studies International Journal of History,6(5), 157-176.
• Müjdeci, M. (2015Karagöz Gazetesi ve Punch Dergisindeki karikatürlerde Çanakkale muharebeleri.TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi,14(14), 201-234.
• Oran Arslan, N., & Fidan, F. (2012). Balkan Savaşları sonrasında Yunanistan'da kalan Türk esirler meselesi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12(2), 249-264.
• Öğün, T. (2015). Karagöz gazetesi örneğinde Osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları.Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(18), 563-592.
• Öksüz, H., & Köksal, A. (2020). Birinci Dünya Savaşı'nda Alman propaganda albümlerine bir örnek: "Album De La Grande Guerre".History Studies International Journal of History, 12(6), 3183-3198.
• Özkaya, Y. (1992). Türk ve dünya basınında Çanakkale Savaşları.Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 12(34), 295- 313.
• Özlü, H. (2012). Arşiv belgeleri ışığında Balkan Savaşları'nda Ege Adaları'nın işgali süreci. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12(25), 9-32.
• Pehlivanlı, H. (1991). Çanakkale Muharebeleri sırasında müttefiklerin propagandası ve karşı propaganda. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 7(21), 535-552.
• Saral, E. (2022). Avusturyalı sinemacı Kont Alexander Kolowrat ve Çanakkale cephesi'nde çektiği propaganda filmi: "Die Letzten Tage Der Entente auf Gallipoli (İtilaf'ın Gelibolu'daki Son Günleri)".Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 4(7), 239-260.
• Sarıkoyuncu, A., & Sarıkoyuncu Değerli, E. (2009). Avustralya basınında Çanakkale muharebeleri.Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 25(73), 39-62.
• Sarıtaş, İ. (2019). Alman İmparatorluğu'nun Türk dünyasına yönelik propaganda faaliyetleri: Arkeolog Max Freiherr von Oppenheim ve Doğu Haber Ajansı. Bilig, (91), 113-135.
• Serbestoğlu, İ. (2013). Balkan savaşları ve tabiiyet sorunu.Tarih İncelemeleri Dergisi, 28(2), 471-486.
• Tok, A., & Ayaz, H. (2016). Çanakkale Kara Muharebelerinin İngiliz "The Times" Gazetesi'ne yansımaları.Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16(32), 189-204.
• Türkmen, İ. (2015). Çanakkale Muharebeleri sırasında basına yönelik sansür uygulamalarına dair bir değerlendirme.21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(10), 71-90.
• Ulk (1915a). “Birinci Karikatür”, 29 Nisan 2024 tarihinde https://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915/0083/image,info, Erişim Tarihi: 29.04.2024.
• Ulk (1915b). “İkinci Karikatür”, https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/ulk1915/0089/image,info, Erişim Tarihi: 29.04.2024.
• Ulk (1915c). “Üçüncü Karikatür”, 29 Nisan 2024 tarihindehttps://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915/0139/image,info#col_thumbs, adresinden alındı
• Ulk (1915d). “Dördüncü Karikatür”, 29 Nisan 2024 tarihindehttps://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915/0219/image,info#col_thumbs, adresinden alındı
• Ulk (1915e). “Beşinci Karikatür”, 29 Nisan 2024 tarihindehttps://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915/0285/image,info#col_thumbs, adresinden alındı
• Ulk (1915f). “Altıncı Karikatür”, 29 Nisan 2024 tarihindehttps://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915/0347/image,info#col_thumbs, adresinden alındı
• Ulk (1915g). “Yedinci Karikatür”, 29 Nisan 2024 tarihindehttps://digi.ub.uni- heidelberg.de/diglit/ulk1915/0419/image,info#col_thumbs, adresinden alındı
• Ulu, C. (2012). Çanakkale Muharebeleri sırasında basının propaganda aracı olarak kullanılması: Harp Mecmuası örneği.Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 10(12), 61-83.