Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 21, 15.01.2025
https://doi.org/10.33206/mjss.1442691

Öz

Eleştirel düşünme, bireylerin bilgileri analiz etme, mantıklı ve sistemli bir biçimde düşünme ve bilgileri değerlendirme yetkinliklerini kapsayan temel bir beceridir. Eleştirel düşünme becerileri, özellikle eğitim süreçlerinde kazanılan ve geliştirilen temel yetkinlikler arasında yer alır. Öğretmen adaylarının bu becerilere sahip olması, öğrencilerine etkili öğretim sağlamalarında kritik bir role sahiptir. Bu bağlamda, İlahiyat Fakültesi gibi öğretmen adayı yetiştiren kurumlar, öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini geliştirme konusunda önemli bir sorumluluğa sahiptir. İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin düzeyi ve bu becerileri etkileyen faktörler üzerine yapılan bu araştırma, lisans eğitim sürecinin ve fakülte dışı kaynakların eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelininin kullanıldığı araştırma, Türkiye genelinde 669 İlahiyat Fakültesi öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, lisans eğitiminin eleştirel düşünme becerilerinin gelişiminde önemli bir rol oynadığı; özellikle son sınıf öğrencilerinin ve akademik kariyere yönelik hedefleri olan bireylerin daha yüksek eleştirel düşünme becerilerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Fazla sosyal medya kullanımının eleştirel düşünme becerileri üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu; buna karşılık, kitap okuma alışkanlığının ise bu becerilerin gelişimini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Bu bulgular, lisans eğitim süreçlerinin, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılması gerektiğini vurgulamakta, öğrencilere farklı perspektifler sunacak ve okuma alışkanlıklarını teşvik edecek pedagojik stratejilerin benimsenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Etik Beyan

“İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Yalova Üniversitesi Etik Kurullar Koordinatörlüğü’nün 15.11.2023 tarih ve 2023/142 sayılı toplantısında alınmıştır.

Teşekkür

Makalenin veri toplama sürecinde değerli katkılar sunan ve araştırmayı öğrencilerine ulaştıran kıymetli meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum.

Kaynakça

  • Alkın-Şahin, S., Tunca, N., & Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492. https://doi.org/10.17051/io.2014.56482.
  • Ankara İlahiyat (2023). Vizyon ve misyon. http://www.divinity.ankara.edu.tr/vizyon-ve-misyon/ adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Aslan, S., & Aybek, B. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(2), 373-385. https://doi.org/10.21547/jss.281737.
  • Âşık Ev, H. (2014). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adayları ve eleştirel düşünme (Celal Bayar Üniversitesi ilahiyat fakültesi birinci sınıf öğrencileri örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 425-456. Erişim adresi: https://isamveri.org/pdfdrg/D03416/2014_32/2014_32_EVASIKH.pdf.
  • Bilecik, S. (2019). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin dinde yenilikçiliğe bakış açıları ve eleştirel düşünme eğilimi ilişkisi (NEÜ ilahiyat fakültesi örneği). Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 19(2), 293-322. https://doi.org/10.33420/marife.633837.
  • Can, A. (2016). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Can, Ş., & Kaymakçı, G. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Education Sciences, 10(2), 66-83. https://doi.org/10.12739/NWSA.2015.10.2.1C0633.
  • Coşkun, M. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri (İlahiyat- eğitim DKAB karşılaştırması). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 143-162. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2832/38488.
  • Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. İstanbul: Edam Yayınları.
  • Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59494/855122.
  • Çinemre, S. (2019). İlahiyat fakültesi son sınıf öğrencilerinin ilahiyat fakültesi programına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 52, 265-286. https://doi.org/10.29288/ilted.591076.
  • Çolak, İ., Türkkaş Anasız, B., Yorulmaz, Y. İ., & Duman, A. (2019). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerine cinsiyet, sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim durumu değişkenlerinin etkisinin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması. e-International Journal of Educational Research, 10(1), 67-86. https://doi.org/10.19160/ijer.541861.
  • Demirtaş, Z., Takunyacı, M., & Yeşil, R. (2023). Din öğretimi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Hitit İlahiyat Dergisi, 22(2), 723-744. https://doi.org/10.14395/hid.1334350.
  • Doğanay, A., Taş, M. A., & Erden, Ş. (2007). Üniversite öğrencilerinin bir güncel tartışmalı konu bağlamında eleştirel düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52(52), 511-546. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10345/126719.
  • Duran, M. E. (2020). Eleştirel düşünce ve dindarlık [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Duran, M. E. (2021). Eleştirel düşünme ve dindarlık: üniversite öğrencileri üzerine nicel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 23(43), 53-79. https://doi.org/10.17335/sakaifd.905315.
  • Durnacı, Ü., & Ültay, N. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 75-97. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tujped/issue/58028/745003.
  • Ennis, R. H. (2011). The nature of critical thinking: an outline of critical thinking dispositions and abilities. https://education.illinois.edu/docs/default-source/faculty-documents/robert- ennis/thenatureofcriticalthinking_51711_000.pdf.
  • Erdoğan, İ. (2012). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeyleri üzerine bir inceleme [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Erdoğan, İ. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin incelenmesi. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 15(1), 321-342. Erişim adresi: http://marife.org/tr/pub/issue/37835/437034.
  • Erkuş, A. (2016). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Eskişehir İlahiyat (2023). Vizyon ve misyon. https://ilahiyat.ogu.edu.tr/Sayfa/Index/148/vizyon-ve-misyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Facione, P. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. Institute of Education Sciences. https://philarchive.org/archive/faccta.
  • Gülay, E., Aydın, N., & Çelik, Ş. (2023). Öğretmen adaylarının eleştirel medya okuryazarlığı becerisinin geliştirilmesine yönelik bir karma yöntem çalışması. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 67-86. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/refad/issue/78846/1305971.
  • Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (Felsefe-yöntem-analiz). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Güven, M., & Kürüm, D. (2008). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 7(1), 53-70. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8602/107132.
  • İder, S., & İpek, F. (2023). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin 21. yüzyıl becerileri üzerine bir inceleme. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 183-203. https://doi.org/10.58568/firatilahiyat.1343560.
  • İpek, Y., Arıcan, S., & Doğan, R. (2024). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin öğretim süreçlerinin kariyer eğilimi ve stresi açısından incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 368-395. https://doi.org/10.33206/mjss.1404852.
  • İslamoğlu, H., ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık
  • İstanbul İlahiyat (2023).Vizyon ve misyon. https://ilahiyat.istanbul.edu.tr/tr/content/misyon-vizyon- stratejik-amaclar-ve-degerler/misyon-ve-vizyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Karagöz, Yalçın. (2016). İstatistiksel analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Karalı, Y. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri (İnönü üniversitesi örneği) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Karaman, M. K. (2016). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), 326-350. https://doi.org/10.19145/guifd.90435.
  • Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, S., & Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59493/855102.
  • Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, 51-64. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/72000#page=57.
  • Keskin, Y. (2011). DKAB bölümleri öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanma durumları ve yeterlikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(30), 211-233. https://doi.org/10.17120/omuifd.96811.
  • Kırmızı, F. S., Fenli, A., & Kasap, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1), 354-367. https://doi.org/10.7884/teke.267.
  • Koçer, N. E. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-13. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59520/855964.
  • Kurt, A. A., & Kürüm, D. (2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki: Kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 20-34. https://doi.org/10.20875/sb.92802.
  • Kuvaç, M., & Koc, I. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri: İstanbul Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Education, 3(2), 46-59. https://doi.org/10.19128/turje.181081.
  • MEB. (2020). Dijital Okuryazarlık Öğretmen Klavuzu. MEB. Geliş tarihi 01.09.2024 gönderen https://cdn.eba.gov.tr/kitap/digital/#p=1.
  • OMU (2023). Vizyon ve misyon. https://ilahiyat.omu.edu.tr/tr/fakultemiz/misyon-vizyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Özenç, A. (2017). Son sınıf öğrencilerine göre beklentileri karşılama ve mesleki hayata hazırlamada ilahiyat fakültelerinde eğitim (Dicle üniversitesi örneği). International Journal of Kurdish Studies, 3(1), 1-30. https://doi.org/10.21600/ijoks.288954.
  • Sağlam, A. Ç., & Büyükuysal, E. (2013). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve buna yönelik engellere ilişkin görüşleri. Journal of Human Sciences, 10(1), 258-278. Erişim adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/2459.
  • Sakarya İlahiyat (2023). Vizyon ve misyon. https://if.sakarya.edu.tr/tr/icerik/3069/6689/misyon-ve-vizyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Şahin, Ç., Çakmak, N., & Hacımustafaoğlu, M. (2015). Akademisyenlerin eleştirel düşünme becerilerinin ve eleştirel düşünme becerileri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 51-66. https://doi.org/10.17679/iuefd.16211687.
  • Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 1(2), 69-89. Erişim adresi: https://www.dieweltdertuerken.org/makale-detay/turkce-ogretmeni-adaylarinin-elestirel-dusunme- tutumlarinin-cesitli-degiskenler-acisindan-degerlendirilmesi-23.
  • Şenyiğit, Ç. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Taşkıran, A. (2013). İlahiyat fakültesi müfredatında felsefe ve din bilimleri bölümü derslerinin yeri ve fonksiyonlarına dair bir araştırma (İlahiyat fakültesi öğrencileri örneği). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22, 238-266.
  • Taştan, A., Kuşat, A., & Çelik, C. (2001). Üniversite düzeyinde din öğretimi alan öğrencilerde eğitim sürecinde oluşan tutum ve davranış değişiklikleri -Erciyes üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği-. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 169-192.
  • Taştı, Ö. Y., & Yıldırım, A. (2022). Critical thinking skills and dispositions of Turkish pre-service teachers: a systematic review of research. Journal of Theoretical Educational Science, 15(3), 561-604. https://doi.org/10.30831/akukeg.1062721.
  • Turan, E. Z., & Becit İşçitürk, G. (2018). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin çeşitli faktörler açısından incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1931-1950. https://doi.org/10.26466/opus.461523.
  • Turan, Ş., & Nazıroğlu, B. (2021). Dinî uzlaşma kültürü bağlamında ilahiyat eğitimi. Darulfunun İlahiyat, 32(1), 219-256. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/darulfunun/issue/62836/845950.
  • Türkmen, N. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Uçar, R. (2017). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin profili, akademik eğilimleri ve aldıkları eğitime ilişkin memnuniyet algıları (İnönü üniversitesi örneği). İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 105-178. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ifd/issue/32024/546280.
  • Ulu, H., & Baş, Ö. (2020). Öğretmen adaylarının sosyal ağ sitelerini kullanım amaçları, eleştirel düşünme eğilimleri ve medya okuryazarlıkları arasındaki ilişkiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 556-574. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/56261/775763.
  • Yaran, C. S. (2022). Kur’an’dan örneklerle eleştirel ve yenilikçi düşünme (1. bs). Rağbet Yayınları.
  • Yavuz, S. (2020). Sosyal medya kullanım amaçları üzerine bir araştırma: İlahiyat fakültesi öğrencileri örneği. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(17), 99-132. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bozifder/issue/55678/710573.
  • Yeğin, H. İ. (2017). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 239-262. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.459398.
  • Yılmaz Özelçi, S. (2012). Eleştirel düşünme tutumunu etkileyen faktörler: Sınıf öğretmeni adayları üzerine bir çalışma [Doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • YÖK (2023). YÖK meslek atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/meslek-lisans.php?b=20041 adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Yüksel, A., Kayacan, Ş. N., Çakmak, A., & Kizilgeçit, M. (2021). eleştirel düşünme eğiliminin dindarlık üzerine etkisi: İlahiyat fakültesi öğrencileri örneği. Turkish Academic Research Review [TARR], 6(3), 1086-1132. https://doi.org/10.30622/tarr.970684.

Critical Thinking Attitudes and Undergraduate Education Experiences of Theology Faculty Students

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 21, 15.01.2025
https://doi.org/10.33206/mjss.1442691

Öz

Critical thinking is a fundamental skill that involves analyzing information, thinking logically and systematically, and evaluating knowledge. This competency, especially acquired and developed through educational processes, is crucial for teacher candidates to impart effective teaching to their students. Institutions like theology faculties, which train teacher candidates, are responsible for nurturing their students’ critical thinking capabilities. This study, examining the level of critical thinking skills among theology faculty students and the influencing factors, centers on the influence of undergraduate education processes and external resources on critical thinking abilities. The research, in which the survey model, one of the quantitative research methods, was used, was conducted with 669 students of the Faculty of Theology across Turkey. The research findings indicate that undergraduate education significantly contributes to developing critical thinking skills; in particular, senior students and those with academic career aspirations exhibit higher critical thinking proficiency. It has been identified that excessive social media usage adversely affects critical thinking skills, while the practice of book reading positively contributes to their enhancement. These findings highlight the necessity of reconfiguring undergraduate educational processes to better support the cultivation of students’ critical thinking skills, embracing pedagogical strategies that offer diverse perspectives, and fostering reading habits to enhance these pivotal competencies.

Etik Beyan

“İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Yalova Üniversitesi Etik Kurullar Koordinatörlüğü’nün 15.11.2023 tarih ve 2023/142 sayılı toplantısında alınmıştır.

Teşekkür

Makalenin veri toplama sürecinde değerli katkılar sunan ve araştırmayı öğrencilerine ulaştıran kıymetli meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum.

Kaynakça

  • Alkın-Şahin, S., Tunca, N., & Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492. https://doi.org/10.17051/io.2014.56482.
  • Ankara İlahiyat (2023). Vizyon ve misyon. http://www.divinity.ankara.edu.tr/vizyon-ve-misyon/ adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Aslan, S., & Aybek, B. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(2), 373-385. https://doi.org/10.21547/jss.281737.
  • Âşık Ev, H. (2014). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adayları ve eleştirel düşünme (Celal Bayar Üniversitesi ilahiyat fakültesi birinci sınıf öğrencileri örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 425-456. Erişim adresi: https://isamveri.org/pdfdrg/D03416/2014_32/2014_32_EVASIKH.pdf.
  • Bilecik, S. (2019). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin dinde yenilikçiliğe bakış açıları ve eleştirel düşünme eğilimi ilişkisi (NEÜ ilahiyat fakültesi örneği). Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 19(2), 293-322. https://doi.org/10.33420/marife.633837.
  • Can, A. (2016). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Can, Ş., & Kaymakçı, G. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Education Sciences, 10(2), 66-83. https://doi.org/10.12739/NWSA.2015.10.2.1C0633.
  • Coşkun, M. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri (İlahiyat- eğitim DKAB karşılaştırması). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 143-162. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2832/38488.
  • Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. İstanbul: Edam Yayınları.
  • Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59494/855122.
  • Çinemre, S. (2019). İlahiyat fakültesi son sınıf öğrencilerinin ilahiyat fakültesi programına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 52, 265-286. https://doi.org/10.29288/ilted.591076.
  • Çolak, İ., Türkkaş Anasız, B., Yorulmaz, Y. İ., & Duman, A. (2019). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerine cinsiyet, sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim durumu değişkenlerinin etkisinin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması. e-International Journal of Educational Research, 10(1), 67-86. https://doi.org/10.19160/ijer.541861.
  • Demirtaş, Z., Takunyacı, M., & Yeşil, R. (2023). Din öğretimi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Hitit İlahiyat Dergisi, 22(2), 723-744. https://doi.org/10.14395/hid.1334350.
  • Doğanay, A., Taş, M. A., & Erden, Ş. (2007). Üniversite öğrencilerinin bir güncel tartışmalı konu bağlamında eleştirel düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52(52), 511-546. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10345/126719.
  • Duran, M. E. (2020). Eleştirel düşünce ve dindarlık [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Duran, M. E. (2021). Eleştirel düşünme ve dindarlık: üniversite öğrencileri üzerine nicel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 23(43), 53-79. https://doi.org/10.17335/sakaifd.905315.
  • Durnacı, Ü., & Ültay, N. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 75-97. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tujped/issue/58028/745003.
  • Ennis, R. H. (2011). The nature of critical thinking: an outline of critical thinking dispositions and abilities. https://education.illinois.edu/docs/default-source/faculty-documents/robert- ennis/thenatureofcriticalthinking_51711_000.pdf.
  • Erdoğan, İ. (2012). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeyleri üzerine bir inceleme [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Erdoğan, İ. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin incelenmesi. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 15(1), 321-342. Erişim adresi: http://marife.org/tr/pub/issue/37835/437034.
  • Erkuş, A. (2016). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Eskişehir İlahiyat (2023). Vizyon ve misyon. https://ilahiyat.ogu.edu.tr/Sayfa/Index/148/vizyon-ve-misyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Facione, P. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. Institute of Education Sciences. https://philarchive.org/archive/faccta.
  • Gülay, E., Aydın, N., & Çelik, Ş. (2023). Öğretmen adaylarının eleştirel medya okuryazarlığı becerisinin geliştirilmesine yönelik bir karma yöntem çalışması. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 67-86. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/refad/issue/78846/1305971.
  • Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (Felsefe-yöntem-analiz). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Güven, M., & Kürüm, D. (2008). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 7(1), 53-70. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8602/107132.
  • İder, S., & İpek, F. (2023). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin 21. yüzyıl becerileri üzerine bir inceleme. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 183-203. https://doi.org/10.58568/firatilahiyat.1343560.
  • İpek, Y., Arıcan, S., & Doğan, R. (2024). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin öğretim süreçlerinin kariyer eğilimi ve stresi açısından incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 368-395. https://doi.org/10.33206/mjss.1404852.
  • İslamoğlu, H., ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık
  • İstanbul İlahiyat (2023).Vizyon ve misyon. https://ilahiyat.istanbul.edu.tr/tr/content/misyon-vizyon- stratejik-amaclar-ve-degerler/misyon-ve-vizyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Karagöz, Yalçın. (2016). İstatistiksel analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Karalı, Y. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri (İnönü üniversitesi örneği) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Karaman, M. K. (2016). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), 326-350. https://doi.org/10.19145/guifd.90435.
  • Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, S., & Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59493/855102.
  • Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, 51-64. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/72000#page=57.
  • Keskin, Y. (2011). DKAB bölümleri öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanma durumları ve yeterlikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(30), 211-233. https://doi.org/10.17120/omuifd.96811.
  • Kırmızı, F. S., Fenli, A., & Kasap, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1), 354-367. https://doi.org/10.7884/teke.267.
  • Koçer, N. E. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-13. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59520/855964.
  • Kurt, A. A., & Kürüm, D. (2010). Medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki: Kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 20-34. https://doi.org/10.20875/sb.92802.
  • Kuvaç, M., & Koc, I. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri: İstanbul Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Education, 3(2), 46-59. https://doi.org/10.19128/turje.181081.
  • MEB. (2020). Dijital Okuryazarlık Öğretmen Klavuzu. MEB. Geliş tarihi 01.09.2024 gönderen https://cdn.eba.gov.tr/kitap/digital/#p=1.
  • OMU (2023). Vizyon ve misyon. https://ilahiyat.omu.edu.tr/tr/fakultemiz/misyon-vizyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Özenç, A. (2017). Son sınıf öğrencilerine göre beklentileri karşılama ve mesleki hayata hazırlamada ilahiyat fakültelerinde eğitim (Dicle üniversitesi örneği). International Journal of Kurdish Studies, 3(1), 1-30. https://doi.org/10.21600/ijoks.288954.
  • Sağlam, A. Ç., & Büyükuysal, E. (2013). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve buna yönelik engellere ilişkin görüşleri. Journal of Human Sciences, 10(1), 258-278. Erişim adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/2459.
  • Sakarya İlahiyat (2023). Vizyon ve misyon. https://if.sakarya.edu.tr/tr/icerik/3069/6689/misyon-ve-vizyon adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Şahin, Ç., Çakmak, N., & Hacımustafaoğlu, M. (2015). Akademisyenlerin eleştirel düşünme becerilerinin ve eleştirel düşünme becerileri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 51-66. https://doi.org/10.17679/iuefd.16211687.
  • Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 1(2), 69-89. Erişim adresi: https://www.dieweltdertuerken.org/makale-detay/turkce-ogretmeni-adaylarinin-elestirel-dusunme- tutumlarinin-cesitli-degiskenler-acisindan-degerlendirilmesi-23.
  • Şenyiğit, Ç. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Taşkıran, A. (2013). İlahiyat fakültesi müfredatında felsefe ve din bilimleri bölümü derslerinin yeri ve fonksiyonlarına dair bir araştırma (İlahiyat fakültesi öğrencileri örneği). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22, 238-266.
  • Taştan, A., Kuşat, A., & Çelik, C. (2001). Üniversite düzeyinde din öğretimi alan öğrencilerde eğitim sürecinde oluşan tutum ve davranış değişiklikleri -Erciyes üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği-. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 169-192.
  • Taştı, Ö. Y., & Yıldırım, A. (2022). Critical thinking skills and dispositions of Turkish pre-service teachers: a systematic review of research. Journal of Theoretical Educational Science, 15(3), 561-604. https://doi.org/10.30831/akukeg.1062721.
  • Turan, E. Z., & Becit İşçitürk, G. (2018). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin çeşitli faktörler açısından incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1931-1950. https://doi.org/10.26466/opus.461523.
  • Turan, Ş., & Nazıroğlu, B. (2021). Dinî uzlaşma kültürü bağlamında ilahiyat eğitimi. Darulfunun İlahiyat, 32(1), 219-256. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/darulfunun/issue/62836/845950.
  • Türkmen, N. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Uçar, R. (2017). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin profili, akademik eğilimleri ve aldıkları eğitime ilişkin memnuniyet algıları (İnönü üniversitesi örneği). İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 105-178. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ifd/issue/32024/546280.
  • Ulu, H., & Baş, Ö. (2020). Öğretmen adaylarının sosyal ağ sitelerini kullanım amaçları, eleştirel düşünme eğilimleri ve medya okuryazarlıkları arasındaki ilişkiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 556-574. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/56261/775763.
  • Yaran, C. S. (2022). Kur’an’dan örneklerle eleştirel ve yenilikçi düşünme (1. bs). Rağbet Yayınları.
  • Yavuz, S. (2020). Sosyal medya kullanım amaçları üzerine bir araştırma: İlahiyat fakültesi öğrencileri örneği. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(17), 99-132. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bozifder/issue/55678/710573.
  • Yeğin, H. İ. (2017). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 239-262. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.459398.
  • Yılmaz Özelçi, S. (2012). Eleştirel düşünme tutumunu etkileyen faktörler: Sınıf öğretmeni adayları üzerine bir çalışma [Doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • YÖK (2023). YÖK meslek atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/meslek-lisans.php?b=20041 adresinden 29 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
  • Yüksel, A., Kayacan, Ş. N., Çakmak, A., & Kizilgeçit, M. (2021). eleştirel düşünme eğiliminin dindarlık üzerine etkisi: İlahiyat fakültesi öğrencileri örneği. Turkish Academic Research Review [TARR], 6(3), 1086-1132. https://doi.org/10.30622/tarr.970684.
Toplam 63 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Eğitimi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Sümeyra Arıcan 0000-0003-3158-1840

Yayımlanma Tarihi 15 Ocak 2025
Gönderilme Tarihi 25 Şubat 2024
Kabul Tarihi 9 Mayıs 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 14 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Arıcan, S. (2025). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 1-21. https://doi.org/10.33206/mjss.1442691
AMA Arıcan S. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri. MJSS. Ocak 2025;14(1):1-21. doi:10.33206/mjss.1442691
Chicago Arıcan, Sümeyra. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları Ve Lisans Eğitimi Deneyimleri”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 14, sy. 1 (Ocak 2025): 1-21. https://doi.org/10.33206/mjss.1442691.
EndNote Arıcan S (01 Ocak 2025) İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 14 1 1–21.
IEEE S. Arıcan, “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri”, MJSS, c. 14, sy. 1, ss. 1–21, 2025, doi: 10.33206/mjss.1442691.
ISNAD Arıcan, Sümeyra. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları Ve Lisans Eğitimi Deneyimleri”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 14/1 (Ocak 2025), 1-21. https://doi.org/10.33206/mjss.1442691.
JAMA Arıcan S. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri. MJSS. 2025;14:1–21.
MLA Arıcan, Sümeyra. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları Ve Lisans Eğitimi Deneyimleri”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 14, sy. 1, 2025, ss. 1-21, doi:10.33206/mjss.1442691.
Vancouver Arıcan S. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Tutumları ve Lisans Eğitimi Deneyimleri. MJSS. 2025;14(1):1-21.

MANAS Journal of Social Studies (MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi)     


16155