GAZETE HABERLERİ TEMELİNDE MÜLTECİ ÖĞRENCİLERİN SORUNLARI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 13, 30 - 49, 30.06.2024

Erdal Toprakcı , Hülya Kaçar Özkan

https://doi.org/10.56677/mkuefder.1493398

Öz

Türkiye, yoğun mülteci akınına uğrayan bir ülke olması sebebiyle oluşan sorunlarla baş etmeye çalışmaktadır. Bu sorunlar arasında en önemli ve karmaşık olanı, mülteci öğrencilerle ilgili olanlardır. Bu araştırmanın amacı, gazete haberleri temelinde mülteci öğrencilerin sorunlarının neler olduğu ile yıllara göre nasıl bir dağılım gösterdiğini ortaya koymaktır. Çalışma nitel bir araştırma olup durum deseni temelinde belge incelemesi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Buna göre, Türkiye’de yaşayan mülteci öğrencilerin sorunlarının neler olduğu durumu gazete haberleri şeklindeki belgelerin incelenmesi yöntemiyle anlaşılmaya çalışılmıştır. Bunun için beş medya/basın kuruluşunun internet sitelerindeki haberler çalışmanın materyali olarak seçilmiştir. Söz konusu gazetelerde 147 haber araştırma kapsamına alınmıştır. Toplanan veriler hem betimsel hem de içerik analizine tabi tutulmuştur. Geçerlik ve güvenirlik koşullarına ve etiğe dikkat edilmiştir. Araştırma ile tespit edilen en önemli sonuçlarından biri mülteci öğrencilerin sorunlarının daha çok eğitsel olduğu anlaşılmıştır. Öte yandan bir başka tespitte onların, eğitselin yanında eğitseli de çok etkileyen dilsel, toplumsal, duygusal ve ailesel sorunlarının da olduğudur. Buna göre en başta politika yapıcıların söz konusu sorunları çözmek için politikalar üretmesi gerekmektedir. Öte yandan eğitim yöneticisinden, öğretmen, diğer personel ve diğer öğrencilere kadar herkesin eğitimden geçmeleri önerilebilir. Ayrıca araştırmacıların gazete haberleri ölçütünde başka ülkelerin mülteci öğrencilerinin sorunlarını araştırmaları alanyazının genişlemesine katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Eğitsel sorunlar, Göçmen öğrenci, Mülteci öğrenci, Çok kültürlü eğitim

Kaynakça

• Acar Çiftçi, Y. (2019). Çok kültürlü eğitim: öğretmen eğitimi ile ilgili yaklaşımlar. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 36-57.
• Akdeniz, Y. (2018). Türkiye'de yaşayan Suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları. [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Apak, H. (2016). Suriyeli göçmenlerin gelecek beklentileri: Mardin örneği. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 125-142. https://doi.org/10.20493/bt.53521.
• Aras, B. & Yasun, S. (2016). The educational opportunities and challenges of Syrian refugee students in Turkey: Temporary education centers and beyond. İstanbul: Sabancı University Istanbul Policy Center.
• Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Language Teaching and Educational Research, 2(1), 57-80. https://doi.org/10.35207/later.537817.
• Aydın, H., & Kaya, Y. (2019). Education for Syrian refugees: The new global issue facing teachers and principals in Turkey. Educational Studies, 55:1, 46-71.
• Aykırı, P. E. (2017). Mülteci öğrencilerin dil sorunları: Bir durum analizi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(3), 287-304.
• Balkar B., Şahin, S. & Işıklı Babahan, N. (2016). Problems confronted by syrian teachers working at temporary education centers (TECs). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1290-1310
• Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1571-1578. https://doi.org/10.24106/kefdergi.427432
• Biçer, N. & Kılıç, B. S. (2017). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663.
• Bucak, M. & Erginer, A. (2023). Practices, problems and solution suggestions related to refugee children in schools according to the views of primary school administrators / İlkokul yöneticilerinin görüşlerine göre okullarda mülteci çocuklarla ilgili uygulamalar, sorunlar ve çözüm önerileri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 296-318. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1349045
• Büyüköztürk, S., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karababa Candaş, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
• Cirit Karaağaç, F. & Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS International Journal of Society Research, 11(18), 530-568. https://doi.org/10.26466/opus.530733.
• ÇOÇA (2015). Suriyeli çocukların Türkiye devlet okullarındaki durumu: politika ve uygulama önerileri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi. Erişim (08.01.2023): http://cocuk.bilgi.edu.tr/wp-content/uploads/2020/02/Suriyeli-Cocuklar-Egitim-Sistemi-Politika-Notu.pdf
• Derezotes, D.S. (2000). Advanced generalist social work practice, Sage Publications, London.
• EASO (2021). Sığınma Raporu, Avrupa Birliğinde Sığınma Durumuna İlişkin Yıllık Rapor https://euaa.europa.eu/sites/default/files/EASO-Asylum-Report-2021-ExecutiveSummary_TR.pdf
• Emin, M. N. (2016) Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Temel eğitim politikaları. İstanbul.
• Entorf, H., Lauk, M. (2006), Peer effects, social multipliers and migration at school: An international comparison. HWWI Research Paper, Hamburg Institute of International Economics, Hamburg.
• Er, A. R. & Bayındır, N. (2015). İlkokula giden mülteci çocuklara yönelik sınıf öğretmenlerinin pedagojik yaklaşımları. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 175-185. https://doi.org/10.20860/ijoses.08223.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Erdoğan, M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Erdoğan, M., Kavukçuer, Y., Çetinkaya, T. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli mültecilere yönelik medya algısı. Özgürlük Araştırmaları Derneği. Sayı:5.
• Ergen, H. & Şahin, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yaşadıkları problemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 377-405.
• Gencer, T. E. (2017). Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocukların eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşılaştıkları güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 838-851.
• Goodburn, C. (2009). Learning from Migrant Education: A case study of the schooling of rural migrant children in beijing. International Journal of Educational Development, 29, 495-504.
• Gözübüyük Tamer, M. (2017). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli çocukların Trabzon devlet okullarındaki durumu. Göç Dergisi, 4(2), 119-152. https://doi.org/10.33182/gd.v4i2.594.
• Gümüşten, D. (2017). Mülteci çocukların eğitimi ve uyumlarına yönelik yapılan müdahale programları üzerine bir derleme. Nesne, 5(10), 247-264.
• Güngör, F. & Aysın Şenel, E. (2018). Yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin Eğitim öğretiminde Yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 124 - 173,
• Hadid A. & Hos, R. (2021). Syrian refugees in Turkey: (UN) equal opportunities in education. In: Aydin H., Langley W. (eds) Human Rights in Turkey. Philosophy and Politics-Critical Explorations, 15, 5-8.
• Hones, D. F. (2002). American dreams, global visions: dialogic teacher research with refugee and immigrant families. Mahwah, NJ: Erlbaum
• İçduygu, A. & Aksel, D.B. (2012). Türkiye’de düzensiz göç, Uluslararası Göç Örgütü, Türkiye.
• Kağnıcı, D. (2017). Mülteci öğrencilerin dil sorunları ve eğitimdeki zorluklar. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 22(4), 67-82.
• Kardeş, S. & Akman, B. (2018). Suriyeli Sığınmacıların eğitimine yönelik öğretmen görüşleri Elementary Education Online, 17(3), 1224-1237.
• Karaağaç, F. C. (2018). Resmi ilköğretim okullarına devam eden mülteci çocukların eğitim sorunlarının belirlenmesi. [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Karataş, K. & Baloğlu, M. (2018). Kültürleşme stresi kıskacındaki Suriyeli öğrenciler. Journal of Turkish Studies. 13(27), 971-990
• Konan, N., Bozanoğlu, B. & Çetin, R.B. (2017, 12-14 Ekim). Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin Türk öğretmenlerin görüşleri, I. International Kahramanmaraş Management, Economy and Politics Congress, s. 876-897, Kahramanmaraş.
• Konan, N., Çavuşoğlu, D. & Oğuz, F. (2017a, 12-14 Ekim). Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri, I. International Kahramanmaraş Management, Economy and Politics Congress, s. 633-651, Kahramanmaraş.
• Konan, N., Çavuşoğlu, D. & Oğuz, F. (2017b, 12-14 Ekim). Suriyeli mülteci öğrencilerin öğrenim gördüğü okullarda karşılaşılan sorunlara ilişkin Türk ve Suriyeli öğrencilerin görüşleri, I. International Kahramanmaraş Management, Economy and Politics Congress, s. 898-931, Kahramanmaraş.
• Konan, N., Çavuşoğlu, D. & Oğuz, F. (2017c, 12-14 Ekim). Suriyeli mülteci öğrencilerin öğrenim gördüğü okullarda yaşanan sorunlara ilişkin Türk ve Suriyeli velilerin görüşleri, I. International Kahramanmaraş Management, Economy and Politics Congress, s. 1019-1047, Kahramanmaraş.
• Konan, N. & Gürsul, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin Suriyeli çocukların öğretiminde karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. 11th ECLSS Conferences on Language and Social Sciences, e-ISBN 978-625-409-272-5, 286-298
• Kovinthan, T. (2016). Learning and teaching with loss: meeting the needs of refugee children through narrative inquiry. Studies of Migration, Integration, Equity, and Cultural Survival 10 (3), 141- 155.
• Kubilay, S. (2020). Geçici koruma altındaki öğrencilerin uyum sürecinde okul ikliminin rolü: Holistik bir yaklaşım [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kultas, E. (2017). Türkiye’de bulunan eğitim çağındaki Suriyeli mülteci öğrenciler eğitimi sorunu (Van İli Örneği). [Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Levent, F., & Çayak, S. (2017). Mülteci öğrencilerin eğitimine yönelik sistematik sorunlar: Bir durum analizi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 45-63.
• Levent, F. & Çayak, S. (2017). Türkiye'deki Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(14), 21-46.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. https://doi.org/10.26466/opus.443945
• MSYD, (Mülteciler ve Sığınmacılarla Yardımlaşma Dayanışma ve Destekleme Derneği). (2017). Geçici koruma altındaki yabancıların eğitim hizmetlerine erişimleri önündeki engeller ve bunların okullaşma oranlarına yansımaları (Ankara örneği). Durum Raporu, No:1. Erişim (08.01.2023):http://msyd.org/wp-content/uploads/2017/12/Ankaradaki-Suriyeli-Okul-%C3% 87a%C4%9F%C4%B1ndaki-%C3%87ocuklar%C4%B1n-E%C4%9Fitim-Eri%C5%9Fimi-Raporu.pdf
• Nar, B. (2008). Göçün eğitime ve eğitim yönetimine etkileri [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Nimer, M. (2019). Türkiye'deki Suriyeli mülteci öğrenciler Türkçe dil eğitimi deneyimleri ve kurumsal yapılar. İstanbul Politikalar Merkezi Sabancı Üniversitesi Stiftung Mecrator Girişimi.
• Özel, D. & Altunay-Yılmaz, H. (2021). Educational journey of refugee students: suggestions for practitioners. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 12(2), 405-437.
• Özel, Ö. & Gül, M. (2023). Slav Çocukların okula uyum sürecinde yaşadıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi / Examining teachers’ opinions about slavic children’s problems during their school adaptation process. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 463-477. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1360493
• Özenç, E. & Saat, F. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli eğitiminde karşılaştığı sorunlar. Uluslararası Aktif Öğrenme Dergisi, 4(2), 60-74.
• Özer, Y.Y., Komşuoğlu, A. & Ateşok, Z.Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110.
• Paksoy, A. F., & Şentöregil, M. (2018). Türk basınında Suriyeli sığınmacılar: İlk beş yılın analizi (2011-2015). Selçuk İletişim, 11(1), 237-256. https://doi.org/10.18094/josc.344498.
• Portes, A. & Rumbaut, R. G. (2001). Legacies: the story of the immigrant second generation. Berkeley: University of California Press.
• Sağın, A. E., Yücekaya, M. A., Uğraş, S. & Temel, C. (2022). The role of sports in school belonging of syrian refugee students in Turkey / Türkiye’deki Suriyeli mülteci öğrencilerin okula aidiyetlerinde sporun rolü. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1-17. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1024983
• Sağlam, H. İ. & Nezaket Kanbur, İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323. https://doi.org/10.19126/suje.303179.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme çalışması. Göç Dergisi, 3(1), 65-81. https://doi.org/10.33182/gd.v3i1.555.
• Saklan, E. (2018). Türkiye’deki Suriyeli eğitim çağı çocuklarının eğitim süreçleri üzerine bir çözümleme. [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta- sentez çalışması: Sorunlar ve çözüm önerileri, Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi 3(1), 80-111.
• Sarıgöz, O. (2021). Opinions on culturally responsive education. The Journal of International Education Science 8(29), 19-30.
• Seydi, A. R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıların eğitim sorununun çözümüne yönelik izlediği politikalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 267-305. http://dergipark.org.tr/en/download/article-file/117752 sayfasından erişilmiştir.
• Soylu, A., Kaysılı, A. & Sever, M (2020). Refugee children and adaptation to school: an analysis through cultural responsivities of the teachers. Education and Science, 45 (201), 313-33. DOI: 10.15390/EB.2020.8274.
• Şimşir, Z. & Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Elementary Education Online, 17(3), 1116-1134. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.419647
• Şeker, B.D. & Aslan, Z. (2015). Eğitim sürecinde mülteci çocuklar: sosyal psikolojik bir değerlendirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
• Topaloğlu, B. & Çam Aktaş, B. (2022). Okul Psikolojik danışmanlarının gözünden mülteci öğrenciler / Refugee students through the perspective of school psychological counselors. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(1), 69-84. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1032079
• Toprakçı, E. (2002). Sınıf örgütünün yönetimi. Ütopya Yayıncılık.
• Toprakçı, E. (2012). Rethinking classroom management: A new perspective, a new horizon. E-International Journal of Educational Research, 3(3), 84-110.
• Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi. PegemA Yayıncılık.
• Toprakçı, E. & Yazıcı, B. (2021). OECD ülkeleri ve Türkiye’de mülteci eğitimi, VII. TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi. 01-03 Eylül 2021. KKTC. VII. TURKCESS Toplumsal Değişim ve İnovasyon” e-ISBN: 9786258499155, 172-189. Kongre Kitabı: https://drive.google.com/file/d/1atjCFgTSGPSzyGhW_Hy5W_Oq6c5X_Dty/view
• Topsakal, C., Merey, Z. & Keçe, M. (2013). Göçle gelen ailelerin çocuklarının eğitim öğrenim hakkı ve sorunları üzerine nitel bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6 (27): 546-560.
• Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ., & Yıldız, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve din eğitiminden beklentileri: Eskişehir Örneği. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (19), 107-133.
• Taştan, C. & Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• UNHCR. (2022a). Climate change and disaster displacement. https://www.unhcr.org/climatechange-and-disasters.html adresinden erişildi.
• Üstün, A. & Baş, N.A. (2022). Mülteci öğrencilerin öğrenme sürecinde yaşadıkları sorunlar, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(59):1762-1767
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8th ed.). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldız, F. (2018). Suriyeli sığınmacı çocukların eğitim sorunları ve entegrasyon süreçleri: Mersin örneği. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yurdakul, A., & Tok, T. N. (2018). Öğretmen gözüyle göçmen mülteci öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 46-58.