THE TENDENCIES OF SUGGESTIONS IN POSTGRADUATE THESES RELATED TO THE FIELD OF LISTENING/WATCHING LEARNING: BETWEEN 2015-2021

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 14, 103 - 121, 31.12.2024

Aydın Önal , Sedat Maden

https://doi.org/10.56677/mkuefder.1575252

Öz

This study, which was conducted to determine the tendencies of suggestions about listening/watching in master's
and doctoral theses prepared in the field of teaching Turkish as a mother tongue, was designed according to the
qualitative research method. Document and content analysis techniques were used together to determine the suggestions
in the postgraduate theses that constitute the data of the research. The material of the study was obtained from the
National Thesis Center of the Council of Higher Education. In order to obtain the material of the study, the keywords
Turkish, Turkish teaching, listening/watching, listening/watching education, listening/watching education were written in
the thesis search sections in the National Thesis Center, and the theses with permission were taken into account by placing
a year restriction between 2015-2021. As a result of the research, it was found that 637 suggestions about listening
education were presented in postgraduate theses. Among these suggestions, it was determined that the most suggestions
were made about the listening teaching process. Regarding the listening/watching teaching process, the headings of text,
activity, material, program/outcome, measurement and evaluation, strategy, method and technique, listening types,
awareness, listening strategies, affective elements, environment, extracurricular activities and benefiting from other
courses come to the fore. was found out. Afterwards, it was found that he followed the suggestions for researchers,
teachers and teacher candidates. It was determined that the least suggestions were offered to families and students

Anahtar Kelimeler

Turkish education, listening/watching, suggestion, postgradute thesis

DİNLEME/İZLEME EĞİTİMİ İLE İLGİLİ LİSANSÜSTÜ TEZLER DÜZEYİNDE SUNULAN ÖNERİLER (2015-2021 ARASI)

Öz

Ana dili olarak Türkçe eğitimi alanında hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerindeki dinleme/izleme ile ilgili
önerilerin eğilimlerini belirlemek için yapılan bu çalışma, nitel araştırma yöntemine göre kurgulanmıştır. Araştırmanın
verisini oluşturan lisansüstü tezlerdeki önerileri belirlemek için doküman ve içerik analizi teknikleri bir arada kullanılmıştır.
Çalışmanın materyali Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilmiştir. Çalışmanın materyalini elde etmek
için Ulusal Tez Merkezi’ndeki tez arama kısımlarına Türkçe, Türkçe öğretimi, dinleme/izleme, dinleme/izleme öğretimi,
dinleme/izleme eğitimi anahtar kelimeleri yazılmış ve 2015-2021 arası yıl kısıtlaması konularak izinli tezler dikkate
alınmıştır. Araştırma sonucunda, lisansüstü tezlerde dinleme eğitimi ile ilgili 637 önerinin sunulduğuna ulaşılmıştır. Bu
öneriler içinde en fazla dinleme öğretimi süreciyle ile ilgili öneri getirildiği tespit edilmiştir. Dinleme/izleme öğretimi
süreciyle ilgili olarak metin, etkinlik, materyal, program/kazanım, ölçme ve değerlendirme, strateji, yöntem ve teknik,
dinleme türleri, farkındalık, dinleme stratejileri, duyuşssal unsurlar, ortam, ders dışı faaliyetler ve diğer derslerden
yararlanma başlıklarının ön plana çıktığı görülmüştür. Daha sonra araştırmacılara, öğretmenlere ve öğretmen adaylarına
yönelik öneriler takip ettiğine ulaşılmıştır. En az önerilerin ise aile ve öğrencilere sunulduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, dinleme/izleme, öneri, lisansüstü tez

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı (6. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Arıcı, A. F. (2016). Erken çocukluk dil gelişiminde ailenin rolü. Türkiye Eğitim Dergisi, 1(1), 66-78.
• Aydeniz, S. ve Haydaroğlu, M. (2021). Dört temel dil becerisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 200-216.
• Aytan, T., Güneş, G. ve Uysal, G. (2018). 6.Sınıf Türkçe ders kitabındaki dinleme metinlerinin öğrencilerin söz varlığına, etkisi. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi,1(1), 1-11.
• Baxter, P. & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The qualitative report, 13(4), 544-559. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2008.1573
• Coşkun, E., Özçakmak, H., ve Balcı, A. (2011). Türkçe eğitiminde eğilimler:1981-2010 yılları arasında yapılan tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Uluslararası Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Kurultayı. (8-9 Eylül 2011). Sakarya.
• Deniz, K., Tarakcı, R. ve Karagöl, E. (2019). Dinleme/izleme kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 18-32.
• Doğan, Y. (2014). Dinleme eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. Güzel, A. ve Karatay, H. (Eds.), Türkçe öğretimi el kitabı (2. baskı, s. 151-180). Pegem Akademi.
• Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99. https://doi.org/10.16916/aded.46766
• Ercan Güven, A. N. (2022). Anlama becerilerini konu alan doktora tezlerinin değerlendirilmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 40-50. https://doi.org/10.47479/ihead.1078261
• Eyüp, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme eğitimi dersiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(3), 1773-1795.
• Eyüp, B. (2020). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 536-558. https://doi.org/10.29000/rumelide.843489
• Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayınları.
• Gündoğdu, A. (2011). İlköğretim sekizinci sınıf dinleme metinlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 6(1),1217- 1227. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2028
• Göçer, A. ve Bıyık, T. (2022). Dinleme becerisi ile ilgili yapılan çalışmaların genel görünümü üzerine bir inceleme. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 98-123.
• Göçer, A. ve Çaylı, C. (2019). Ortaokul Türkçe derslerinde dinleme becerisinin gelişimine yönelik öğretmen uygulamaları. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 456-476. https://doi.org/10.24315/tred.456694
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Gül Kitapevi.
• Kahtalı Doğan, B., Oğuz, B., Cayhan, C. ve Taşkın, N. (2020). Türkiye’de dinleme eğitiminin geldiği nokta (2017-2019 yılları). USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(4), 645-663. https://doi.org/10.47994/usbad.775002
• Kaplan, K. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan dinleme/izleme becerisini ölçmeye yönelik soruların yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 626-645. https://doi.org/10.15869/itobiad.836238
• Kardaş, M, Çetinkaya, V. ve Kaya, M. (2018). 2005-2017 yılları arasında dinleme eğitimi üzerine yapılmış akademik çalışmaların eğilimleri üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 21-32.
• Kemiksiz, Ö. (2016). Türkçe derslerindeki dinleme metinlerinde dinleme yöntem/tekniği-metin türü ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 15-30. https://doi.org/10.16916/aded.73565
• Kemiksiz, Ö. (2017). Dinleme becerisi üzerine yazılan makalelerin değerlendirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 511-531.
• Kılıç, F. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki dinleme/izleme metinlerinin metin türleri açısından incelenmesi. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 13(51), 241-251. https://doi.org/110.15189/1308-8041
• Kurudayıoğlu, M. ve Örge Yaşar, F. (2014). 6. sınıf Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarındaki dinleme metinlerinin dinleme yöntem ve teknikleri açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 1-14. https://doi.org/10.16916/aded.77359
• Krippendorff, K. (1980). Content analysis: An ıntroduction to its methodology. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
• Lüle Mert, E. (2014). Ortaokul Türkçe ders ve çalışma kitaplarında kullanılan dinleme türlerine ilişkin bir inceleme. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 52-73.
• Maden, S. (2013). Niçin dinlemiyoruz? Dinleyememe probleminin sosyokültürel analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(1), 49-83.
• Maden, S. ve Önal, A. (2021). Türkçe öğretimine yönelik hizmet içi eğitim faaliyetleri üzerine bir inceleme (2001-2017 arası). Millî Eğitim, 50(229), 295-318.
• Maden, A. ve Önal, A. (2020). Use of listening strategies in advertising: the case of middle school students. International Journal of Education and Development using Information and Communication Technology, 16(2), 207-222.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde ailenin rolü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(29), 65-77. https://doi.org/10.21560/spçd.24431
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. JB Printing.
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage
• Osada, N. (2004). Listening comprehension research: a brief review of the past thirty years. Dialogue, 3, 53-66.
• Önal, A.ve Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929-941. https://doi.org/10.32709/akusosbil.879623
• Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Akçağ Yayınları.
• Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7(1), 87-97. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2941
• Özkanal, Ü. ve Bayrak, E. (2016). İlkokul Türkçe çalışma kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin zihinsel becerilere göre dağılım. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,17(1), 201-220.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Petress, C. K. (1999). Listening: A vital skill. Journal of Instructional Psychology, 26(4), 261– 262.
• Robertson, A. K. (2004). Etkili dinleme. (Çev.: E. Sabri Yarmalı). Hayat.
• Sevim, O. ve Kaya, E. (2016). Ortaokul Türkçe dersi dinleme eğitimi etkinliklerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi: durum çalışması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 277-296. http://dx.doi.org/10.19129/sbad.51
• Sevim, O. ve İşcan, A. (2012). Türkçenin eğitimi ve öğretimi alanında yapılan yüksek lisans tezlerinde geçen anahtar kelimelere dönük bir içerik analizi. Turkish Studies, 7(1), 1863-1873. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3101
• Soyuçok, M. (2022). Dinleme becerisi üzerine hazırlanan lisansüstü tez çalışmalarının bibliyometrik analizi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(1), 66-80. http://dx.doi.org/10.47714/uebt.1079623
• Süğümlü, Ü. ve Yüce, S. N. (2020). Dinleme/izleme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı bir çalışma: program ve ders kitapları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 202-215. http://dx.doi.org/10.33692/avrasyad.731880
• Topçuoğlu Ünal, F. ve Özer, F. (2014). Türkçe öğretiminde dinleme becerisi ile ilgili kaynakça çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 204-206.
• Turan Siviş, B. ve Emiroğlu, S. (2019). İlkokul 1-4.sınıflarda okutulan Türkçe ders kitaplarındaki dinleme metinlerinin belirlenen ölçütlere göre incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2),105-136.
• Varışoğlu, B., Şahin, A. ve Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2013.3.1609
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. baskı). Seçkin Yayıncılık.