İLKOKUL VE ORTAOKULLARDA GÖREV YAPAN YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLER ARASI ÇATIŞMA NEDENLERİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 14, 207 - 223, 31.12.2024

Harun Çinar , Cumali Engin

https://doi.org/10.56677/mkuefder.1587666

Öz

Bu çalışma, Mersin İli Tarsus İlçesinde kamuya ait ilkokul ve ortaokullarda çalışmakta olan yöneticiler ile öğretmenler arasında yaşanan çatışmaların hangi nedenlerden kaynaklandığını belirlemektir. Eğitim kurumlarında meydana gelecek çatışma olasılıklarına karşı yönetici ve öğretmenleri, bilgilendirmek, çatışmaya karşı çözümler geliştirebilmek, çatışmayı nasıl yönetebilecekleri, kontrol altında tutabilecekleri hakkında yol göstererek bilgi verecektir.

Anahtar Kelimeler

Çatışma, Çatışma Nedenleri, Yönetici, Öğretmen, Eğitim Kurumları

Etik Beyan

Makale çalışması olarak hazırlayıp sunduğumuz “İlkokul ve Ortaokullarda Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenler Arası Çatışma Nedenleri Nelerdir?” başlıklı makalemizi; makale yazım kurallarına uygun olarak ve bilimsel ahlak ve değerlere uygun olarak tarafımızdan yazılmıştır. Makalemizin fikir/hipotezi tümüyle makaleyi birlikte yazdığım arkadaşım ve bana aittir. Makalede yer alan anket araştırması tarafımızdan yapılmış olup, tüm cümleler, yorumlar bize aittir. Bu projedeki bütün bilgiler akademik kurallara ve etik ilkelere uygun olarak hazırlanıp, bu kural ve ilkeler gereği, çalışmada bize ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçlara atıf yapılmış ve kaynak gösterilmiştir. Yukarıda belirtilen hususların doğruluğunu beyan ederim.

Teşekkür

Öncelikle, çalışmalarım boyunca yardımını hiçbir zaman esirgemeyen saygıdeğer hocam Prof. Dr. Hacı İsmail ASRLANTAŞ’ a, ayrıca ölçme aracının uygulanması aşamalarında bana yardımcı olan tüm Tarsus’ta görev yapan öğretmen arkadaşlarıma teşekkür ederim.

Kaynakça

• Acar, N. (2015). İnsan ilişkileri iletişim. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akkirman, A.D. (1998). Etkin Çatışma Yönetimi ve Müdahale Stratejileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 13(11), 1-11.
• Aküzüm, C., Tan, Ç., Yavaş, T., ve Uçar, M. (2016). İlköğretim kurumları yöneticilerinin ve öğretmenlerin örgütsel kültür algılamalarına ilişkin bir analiz. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1).
• Apipalakul, C., & Kummoon, D. (2017). The Effects of Organizational Climate to Conflict Management Amongst Organizational Health Personnel. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 237, 1216-1222.
• Arslan, H., ve Polat, S. (2004). Conflict Management Strategies of Administrators in Higher Education. Educational Administration in Theory & Practice, 39, 430-457
• Arslantaş, H.İ. ve Özkan, M. (2012). Okul Müdürlerinin Çatışma Çözmede Yapıcı-Yıkıcı Olmaları ile Öğretim Liderliği Arasındaki İlişki, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 231-240.
• Ataklı, A. (1995). Eğitim Kurumlarında Çatışma, Çağdaş Eğitim Dergisi, 215, 24-26.
• Ataman, G. (2001). İşletme Yönetimi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Atay, K. (2001), Okul Müdürlerinin Çatışmaları Çözümleme Stratejilerine İlişkin Öğretmen Okul Müdürü ve Denetmen Algıları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 21-35.
• Aydın, M. (2010). Eğitim Yönetimi, Hatipoğlu Yayınları, Ankara.
• Bal, H. (2013). Nitel Araştırma Yöntemi (1). Isparta: Fakülte Kitabevi Yayınları.
• Baş, M. ve Sarıgöz, O. (2018). An examination of teacher candidates' attitudes towards teaching profession. International Journal of Educational Administration and Policy Studies, 10(4), 25-32.
• Başak, B. (2010). Çatışma ve Çatışma Yönetimi: İzmir Kamu ve Vakıf Üniversitelerinin Karşılaştırılması, (Yüksek Lisans Tezi), Celal Bayar Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel Davranış: İnsanın Üretim Gücü, Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Başaran, İ. E. (1998). Yönetimde İnsan İlişkileri Yönetsel Davranış, Aydan Web Tesisleri, Ankara.
• Baysal, A.C. ve Tekarslan, E. (1996), İşletmeciler için Davranış Bilimleri, Avcıol Basım- Yayın, İstanbul.
• Baysal, N. ve Ada, S. (2012). Türk Eğitim Sistemi ve Etkili Okul Yönetimi, Ankara: Pegem Akademi
• Bingöl, D. (1998). İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, Erzurum.
• Bozkurt, E. (1995). İnsan İlişkileri ve Eğitim Yönetimi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(2).
• Bumin, B. (1990). Organizasyonlarda Çatışmanın Yönetimi, Ankara: Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını.
• Can, H., Aşan Azizoğlu, Ö., ve Aydın, E.M. (2011). Yönetim ve Organizasyon, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Ceylan, A., Ergün, E. ve Alpkan, L. (2000). Çatışmanın Sebepleri ve Yönetimi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(2), 39-51.
• Cüceloğlu, D. (2002). Keşke’siz Bir Yaşam için İletişim Donanımları, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Demir, M. (2010). Örgütsel Çatışma Yönetiminde Duygusal Zekanın Etkisi: Konaklama İşletmelerinde İşgörenlerin Algılamaları Üzerine Bir Araştırma, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 199-211.
• Demirci, Y. (2002). İlkögretim Okullarında Yasanılan Çatısma Türleri ve Yöneticilerin İzledikleri Çözüm Stratejileri. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Doğan, S. (2012). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Stiller( )le Kullandıkları Çatışma Çözüm Stratejileri Arasındaki İlişki, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 226-233.
• Durna, U. (2005). Bilgiye Dayalı Örgütlerin Temel Örgütsel Nitelikleri ve Yetenekleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 60(2), 72-96.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Erkuş, A. (2008). Çatışma Yönetim Tarzlarının Müzakere Sürecine ve Sonuçlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 163-176.
• Erol, E. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Çatışma Yönetimi Stratejileri ve Bu Çatışma Yönetimi Stratejilerinin Öğretmenlerin Stres Düzeyine Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi), Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Ertürk, E. M. (2009). Gönüllü Sağlık Örgütlerinde Çatışma ve Çatışma Yönetimi: Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi’ne Yönelik Bir Uygulama, (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Fettahlıoğlu, Ö.O. (2012). Dağıtım Kanallarında Çatışma ve Yönetimi: Bir Alan Araştırması, ıı.Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu, K.S.Ü., İşletme Bölümü, Kahramanmaraş.
• Gross, M. A. & Guerrero, L. K. (2000). Managing Conflict Appropriately and Effectively: An Application of the Competence Model to Rahim's Organizational Conflict Styles. The International Journal of Conflict Management, 11, 200-226.
• Güler, A. Halıcıoğlu, M.B., Ve Taşğın, S. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (1). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gümüşeli, A. İ. (2004). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Stilleri ile Öğretmenlerin İş Doyumları Arasındaki İlişki. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 30-36.
• Gümüşeli, A.İ. (1994). İzmir Ortaöğretim Okulları Yöneticilerinin Öğretmenler ile Aralarındaki Çatışmaları Yönetme Biçimleri, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gürsel, M. (1997). Okul Yönetimi (Kuramsal ve Uygulamalı). Konya: Mikro Basım- Yayım- Dağıtım.
• Gürüz, D. ve Gürel, E. (2009). Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayınevi, Ankara. Karakaya, İ. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı
• Karcıoğlu F. ve Alioğulları Z. D. (2012). Çatışma Nedenleri ve Çatışma Yönetim Tarzları İlişkisi, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 215¬237.
• Karip, E. ( 2013). Çatışma Yönetimi. (2. Baskı). Ankara: Pegem A yayıncılık.
• Karip, E. (1999). Çatışma Yönetimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Kaya, F. (2008). Çatışma ve Resmi İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Yaşadıkları Çatışma Türleri (İstanbul-Zeytinburnu Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, M. (2001). Örgütsel Çatışma ve Yönetimi. Salih Güney (Ed.), Yönetim ve Organizasyon içinde (s. 103-120). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, S. (2006). Özel Okul Öğretmenlerinin Çatışma Yaklaşımları İle Çatışmayı Yönetme Stilleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kırel, Ç. ve Özkalp, E. (1996). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları.
• Koçak, S. Ve Atanur Baskan, G. (2013). Okul Müdürleri Tarafından Kullanılan Çatışma Yönetim Yöntemlerinin Etkililik Düzeyleri, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 212-224.
• Koçel, T. (1998). İşletme Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Konak, M., ve Erdem, M. (2015). Öğretmenlerin Görüşlerine Göre İlkokul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Çatışma Yönetme Stratejileri Arasındaki İlişki, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(1), 69-91.
• Korkmaz, A. (2013). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Çatışma Yönetimi Stratejileri ve İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Korkmaz, M. (2000). Gruplararası İlişkiler ve Çatışma. Çağdaş Eğitim Dergisi, 25(261), 20-24.
• Lee, K.L. (2008). An Examination Between the Relationships of Conflict Management Styles and Employees’ Satisfaction, International Journal of Business and Management, 3(9), 11-25.
• Mirzeoğlu, N. (2005). Örgütsel Çatışma ve Yönetimi: Spor Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Bir Uygulama, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Meslek Yüksek Okulu, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 51-56.
• Önder, E. (2008). Lisans Öğrencilerinin Yaşadıkları Çatışmalar ve Çatışma Yönetim Stilleri (Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Özbaş, M., ve Akbaşlı S. (2013). İlköğretim Okulları Yönetsel Uygulamalarının Eğitim Yönetimi Bilim Alanı Yeterliklerine Uygunluk Düzeyine İlişkin Eğitim Denetçisi Algıları, Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71-87.
• Özer, M. A. (2000). Ekin ve Verimli Örgüt Yönetimine Doğru Bir Adım: Çatışma Yönetimi. Verimlilik Dergisi, 4, 17-46.
• Özkalp, E. (1982). Davranış Bilimleri ve Organizasyonlarda Davranış. Eskişehir: İİBF Akademik Yayınları.
• Özmutaf, N. M. (2007). Örgütlerde Bireysel Performans Unsurları ve Çatışma, Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(2), 41-60.
• Özpolat, H. (2019). Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Okuldaki İletişim Engelleri ile İş Doyumları Arasındaki İlişki, (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ
• Öztaş, U., ve Akın, O. (2009). Örgütsel Çatışma Yönetiminde Cinsiyet Farklılıkları: Antalya Serbest Bölgesinde Bir Araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 9-24.
• Öztekin, A. (2010). Yönetim Bölümü. Ankara: Siyasal Yayınevi
• Pondy, L. R. (1967). Organizational Conflict: Concepts and Models. Administrative Science Quarterly, 12, 296-320.
• Rahim, A. (2004). Conflict Management Strategies as Moderators or Mediators of The Relationship Between Intragroup Conflict and Jjob Performance, Paper Presented at The Annual Conference of The International Association for Conflict Management, Pittsburgh, PA.
• Rahim, M. A. (2011). Managing Conflict in Organizations. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
• Ramani, K. & Zhimin, L. (2010). A Survey on Conflict Resolution Mechanisms in Public Secondary Schools: A Case of Nairobi Province, Kenya. Educational Research and Reviews, 5(5), 242-256.
• Robbins, P.S. (1994). Örgütsel Davranışın Temelleri. (Çev. S. A. Öztürk). Eskişehir: Basım ve Yayım Etam A.Ş. Sabuncuoğlu, Z., ve Tüz, M. (1991). Örgütsel Psikoloji, Bursa, 1991.
• Sakızlı, İ. (2007). Okul Müdürü-Öğretmen Çatışması ve Okul Müdürlerinin Bu Çatışmayı Yönetme Yeterlilikleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sarıgöz, O., Hacıcaferoğlu, S., Dönger, A., Cam, F., ve Koca, M. (2015). Çalışanların mobbinge uğrama düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 360-373.
• Sarpkaya, R. (2002). Eğitim Örgütlerinde Çatışma Yönetimi ve Bir Örnek Olay, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31, 414-429.
• Serin, A.E., Balkan, M.O., ve Soran, S. (2014). Çatışma Yönetim Stratejilerinin İzlenim Yönetimi Taktiklerine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 23-37.
• Sökmen A., ve Yazıcıoğlu, İ. (2005). Thomas Modeli Kapsamında Yöneticilerin Çatışma Yönetimi Stilleri ve Tekstil İşletmelerinde Bir Alan Araştırması, Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-19.
• Süküt, S. (2008). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Çatışma Çözme Stratejilerinin Karşılaştırılması, (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şekerci M., ve Aypay, A. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Yönetim Becerileri ile Grup Etkililiği Arasındaki İlişki, Kurum ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 133-160.
• Şendur, F.E. (2006). Örgütsel Çatışma ve Çatışma Yönetimi, (Yüksek Lisans Tezi), Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Şentürk, N. (2006). İlköğretim Okullarında Yaşanan Çatışma Türleri ve Yöneticilerin İzledikleri Çözüm Yöntemleri, (Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Şimşek, M.Ş. (2002). Yönetim ve Oorganizasyon, Günay Ofset, Konya.
• Tezcan, M. (2012). Eğitim Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Topaloğlu, C. (2011). Yönetim Kuramları ve Örgüt İçi Çatışmalar, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 6(1), 249-265.
• Toytok, E.H. ve Açıkgöz, A. (2013). Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Çatışma Yönetim Stilleri ile Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki, Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(2), 24-36.
• Tunç, T., ve Kutanis, R. (2013). Benlik Saygısının Çatışma Yönetim Stilleri Üzerindeki Etkisi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 23-43.
• Turan, S. (2014). EğitimYyönetimi, Teori, Araştırma Ve Uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
• Türk, Z., ve Süngü, A. (2004). İşletmelerde Liderlik ve Çatışma Yönetimi, Mevzuat Dergisi, 7(75), 1-12.
• Uysal, İ. (2004). “Örgütsel Çatışma Yönetimi Ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'na Yönelik Bir Uygulama” Uzmanlık yeterlilik tezi.
• Yavaş, T. (2022). The effect of self-efficacy beliefs of school administrators on sustainable leadership characterictics. Education Quarterly Reviews, 5(2), 306- 320.
• Yeniçeri, Ö. (2009). Örgütlerde Çatışma ve Yabancılaşma Yönetimi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (5.Baskı). Ankara. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldızoğlu H., ve Burgaz, B. (2014). Okul Yöneticilerinin Beş Faktör Kişilik Özellikleriyle Çatışma Yönetimi Stili Tercihleri Arasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 295-310.
• Yılmaz, G. (2004). İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi /Siyasal Bilimler Fakültesi, İstanbul.