Demokrasi Bağlamında Sosyal Sermaye Ve Sivil Toplum İlişkisi/ Relationship Between Social Capital And Civil Society In The Context Of Democracy

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 20, 45 - 58, 10.12.2013

Seyfettin Aslan

Öz

Sivil toplum sosyal sermayenin en önemli kaynaklarından biridir. Bir toplumdaki sosyal sermayenin gücü ve etkinliği o toplumdaki sivil toplumun gücü ve etkinliğinden bağımsız düşünülemez. Fakat bu etkileşimin doğrudan doğruya demokratik bir yönde olacağını söylemek de mümkün değildir.

Bu çalışmanın amacı, demokrasi bağlamında sosyal sermaye ve sivil toplum arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Sosyal sermayenin kaynaklarından biri olan sivil toplum, uygar toplumun tüm siyasal sistemlerinde ortaya çıkabileceğinden doğrudan demokrasiye katkı sağlamaz. Demokratik sistemlerde sivil toplum ve dolayısıyla sosyal sermaye demokratik değerleri destekler bir nitelik kazanır. Fakat otoriter rejimlerdeki sivil toplumun bu tür siyasal rejimlerin baskıcı tutumlarının etkisiyle demokrasiye katkı sağlamak yerine antidemokratik girişimlere yardımcı olmaları da mümkündür. Dolayısıyla bu türden sivil toplumun sosyal sermayeye de demokratik anlamda bir katkısının olmayacağı açıktır.

Teorik düzeyde ikincil kaynaklardan yararlanılarak yapılan bu çalışmada sosyal sermaye ve sivil toplum arasındaki ilişkinin demokratik boyutu analitik bir yöntemle yorumlanmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmanın, birbirleriyle etkileşim içinde bulunan sosyal sermaye ve sivil toplumun demokrasiyle bağlantısını ortaya çıkarması açısından katkı yapacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Sosyal Sermaye, Sivil Toplum ve Sivil Toplum Kuruluşları.

Abstract

Civil society is one of the most important sources of social capital. Power and effectiveness of social capital in a society cannot be considered to be independent of the strength and effectiveness of civil society in that very society. However, it is not possible to say that this interaction turns out to be strictly democratic.

The purpose of this work is to determine the relationship between social capital and civil society in the context of democracy. Civil society, which is one of the sources of social capital, does not contribute directly to democracy since it can occur in all political systems of modern civilized society. Civil society and hence social capital in democratic systems appear to support democratic values. However, civil society in authoritarian regimes may be supportive of the antidemocratic activities rather than contributing to democracy due to the influence and the oppressive attitudes of this kind of political regimes. Thus it is profoundly clear that civil society of this kind mainly does not have a contribution to social capital in terms of democracy.

At the theoretical level, this work attempts to analytically interpret the democratic dimension of the relationship between civil society and social capital by using secondary sources.

This work is considered to contribute to the literature for it highlights the strong link amidst democracy and social capital and civil society that significantly interacts with each other.

Key Words: Democracy, Social Capital, Civil Society and Non-Governmental Organization.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Sosyal Sermaye, Sivil Toplum ve Sivil Toplum Kuruluşları

Kaynakça

• Akın, C. S. (2012). Kurumların ve Sosyal Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Aslan, S. (2010). “Sivil Toplum ve Demokrasi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 357-374.
• Başak, S. ve Öztaş, N. (2010). “Güven Ağbağları, Sosyal Sermaye ve Toplumsal Cinsiyet”. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12 (1), 27-56.
• Bayhan, V. (2002). “Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj ve Nepotizm”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (1), 1-13.
• Beckman, B. (1998). “Demokratiklesmeyi Açıklamak: Sivil Toplum Kavramı Üzerine Notlar”. (Ed.: E. Özdalga, ve S. Persson). Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1-10.
• Bilgin, N. ve Kaynak, R. (2008). “Sosyal Sermaye Faktörlerinin İş Başarısına Etkisi: Üniversite Çalışanları Üzerine Ampirik Bir Çalışma”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (1), 29-38.
• Çelik, A. ve Aykanat, Ş. (2006). “Sivil Toplum Örgütlerinin Siyasal İktidarı Etkileme Yöntemleri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 215-226.
• Demiral, M. (2007). “Türkiye'de Sosyal Sermaye Kapsamında Sivil Toplum Kuruluşları (STK)'nın Sürdürülebilir Sosyo-Ekonomik Kalkınma Sürecindeki Rolü”. Akademik Bakış, Uluslar arası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 33, 1-22.
• Doğan, İ. (2002). Özgürlükçü ve Totaliter Düşünce Geleneğinde Sivil Toplum, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Field, J. (2008). Sosyal Sermaye, (Çev.: B. Bilgen ve B.Şen), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yay.
• Fukuyama, F. (2001). “Social Capital, Civil Society and Development”. Third World Quarterly, 22:1, 7-20.
• Grootaert, C. & Bastelaer, T. (2001). “Understanding and Measuring Social Capital: A Synthesis of Findings Recommendations From the Social Capital Initative”. WB, Social Capital Initative Working Paper, No: 24.
• Karagül, M. ve Masca, M. (2005). “Sosyal Sermaye Üzerine Bir İnceleme”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 37-52.
• Keskin, M. (2008). Sosyal Sermaye ve Bölgesel Kalkınma: Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Üyelerinde Sosyal Sermaye Düzeyi ve Belirleyicilerinin Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Kim, İ. (2004). “Voluntary Associations, Social Capital and Civil Society İn Comparative Perspective: South Korea and Sweeden”, Global Economic Review, 33 (4), 75-96.
• Lundgren, A. (1998). “Demokrasi Destekleyicisi Olarak Avrupa Birliği, (Ed.: E. Özdalga, S. Persson), Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 122-132.
• Narayan, D. & Cassıdy, M. F. (2001). “A Dimentional to Measuring Social Capital: Development And Validation of a Social Capital Inventory”, Current Sociology, 49 (2), 59-69.
• OECD. (2001). “The Well-being of Nations”, The Role of Human and Social Capital.
• Öğüt A. ve ERBİL C. (2009). Sosyal Sermaye Yönetimi, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Özbudun, E. (1998).”Türkiye'de Sivil Toplum ve Demokratik Konsolidasyon”, (Ed.: E. Özdalga, S. Persson), Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 112-121.
• Özdalga, E. (1998). Sivil Toplum Düsmanları, (Ed.: E. Özdalga, S. Persson), Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 97-111.
• Özer, M. H. (2008). “Günümüz İtibariyle Sivil Toplum Kuruluşlarının İktisadi ve Sosyal Fonksiyonları”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (26), 86-97.
• Schuller, T. (2000). “The Complemantary Roles of Human and Social Capital”, The Contribution of Human and Social Capital to Sustained Economic Growth and Well-being, OECD Conference, Quebec.
• Şan, M. K. ve Şimşek, R. (2011). “Sosyal Sermaye Kavramının Tarihsel-Sosyolojik Arkaplanı”, Akademik İncelemeler Dergisi, 6 (1), 88-110.
• Therborn, G. (1998). “Sivil Toplumun Ötesi: Demokratik Deneyimler ve Ortadoğu”ya Uygunlukları”, (Ed.: E. Özdalga, S. Persson), Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 61-73.
• Tosun, G. E. (2005).” Birleştirici Demokrasi Devlet Sivil Toplum İlişkisinin Yeniden Yapılandırılması İçin Bir Analiz Aracı Olabilir mi?”, (Ed.: Lütfi Sunar), Sivil Toplum ve Demokrasi, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Tüylüoğlu, Ş. (2006). “Sosyal Sermaye, İktisadi Performans ve Kalkınma: Bir yazın Taraması”, Akdeniz İİBF Dergisi, 14-60.