İlköğretim 7. Sınıf türkçe ders kitabının dil ile ilgili kültür ögeleri Açısından incelenmesi/The Study Of The Turkısh Coursebook Of Grade 7 Elementary School In Terms Of Language-Related Cultural Elements

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 15, 239 - 256, 17.03.2014

Hüseyin Güfta Mustafa Kan

Öz

Özet

Bu çalışmada, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları ilköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabında dil ile ilgili kültür ögelerine ne ölçüde yer verildiğini ve bu ögelerin öğrencilere nasıl aktarıldığını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini, incelenen Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada evrenin tamamı değerlendirilmiş ayrıca örnekleme yoluna gidilmemiştir.

Bu çalışmada, literatürden yararlanılarak ve uzman görüşü alınarak dil ile ilgili kültür ögeleri listesi oluşturulmuş ve Türkçe ders kitabı incelendikçe bu liste şekillendirilmiştir. Listede yer verilmeyen bir ögeyle karşılaşıldığında bu öge de listeye eklenmiştir. Türkçe ders kitabı bu dil ile ilgili kültür ögeleri listesine göre incelenmiştir. Araştırma örneklemini oluşturan ilköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan dil ile ilgili kültür ögeleri, araştırmacı tarafından fişleme yöntemi ile belirlenmiştir.

Bu çalışma sonucunda, incelenen ders kitabında dil ile ilgili kültür ögelerinden deyimler (f=198), mecazi ifadeler (f=140), atasözleri (f=2), özdeyişler (f=16), ağız özellikleri (f=5), ikilemeler (f=110) ve yansımalara (f=9) yer verildiği tespit edilmiştir. Bu kültür ögelerinin metinler ve resimlerle öğrencilere aktarılmaya çalışıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültür Aktarımı, Ders Kitabı, Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi

The Study Of The Turkısh Coursebook Of Grade 7 Elementary School In Terms Of Language-Related Cultural Elements

Abstract

In the content of this study, it is aimed to determine to what extent the language-related cultural elements are included and how they are conveyed to students in the Turkish course book of grade 7 elementary school, The Ministry of Education Publications. The studied Turkish course book forms the population of this study. In this research the whole population was evaluated, sampling method was not taken into consideration.

In this study, the list of language-related cultural elements was formed by making use of literature and getting expert opinion and as the Turkish course book was studied, this list was reformed. Moreover, when met a element which was not included in the list before, it was added to the list. The Turkish course book was studied according to this language-related cultural elements list. The language-related cultural elements which are included in this book and which make up the research sample were determined by the researcher by making a card index.

As a result of this study it was established that in this course book language-related cultural elements such as idioms (f=198), metaphorical expressions (f=140), proverbs (f=2), aphorisms (f=16), accent features (f=5), reiterative (f=110) and reflections (f=9) were all included. It was noticed that these language-related cultural elements were sought to be conveyed to the learners through texts and pictures.

Key Words: Culture, Culture Transmission, Course book, Turkish Education and Teaching

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültür Aktarımı, Ders Kitabı, Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi

Kaynakça

• Kaynakça
• Akarsu, B. (1998). Wilhelm Von Humboldt'da Dil - Kültür Bağlantısı. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Aksan, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe Yazıları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Aksan, Doğan (2005). Türkçenin Zenginlikleri, İncelikleri. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D. (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (1984). Atasözleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Aksoy, Ö. A. (1988). “Atasözleri, Deyimler”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten-1962, Ankara: TDK Yay., 131-166.
• Aral, D. (2008). Millî Eğitim Bakanlığının Hazırladığı 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Değerler Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozkurt, F. (1995). Türkiye Türkçesi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Ergin, M. (2007). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basın/Yayım/Dağıtım.
• Gökalp, Z. (2005). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Akvaryum Yayınevi.
• Güvenç, B. (2007). Kültürün Abc'si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kaplan, M. (1976). “Kültür ve Kültürü Meydana Getiren Unsurlar”. Türk Kültür ve Medeniyeti, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türk Kültür ve Medeniyeti Araştırma Enstitüsü Deneme Yayınları, (1), 53-83.
• Kaplan, M. (2005). Kültür ve Dil. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre İlköğretim 6 ve 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Değerlerin İncelenmesi (Muğla İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, Z. (2007). “Dil Nedir?”. (Z. Korkmaz, A. B. Ercilasun, T. Gülensoy, İ. Parlatır, H. Zülfikar, N. Birinci) Türk Dili ve Kompozisyon içinde (s. 1-46). Ankara: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Matan, M. (2004). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Kültür Öğeleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• MEB (2008). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı. (Ed.: Murat ÖZBAY). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Onan, B. (2005). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Öğretiminde Dil Yapılarının Anlama Becerilerini (Okuma/Dinleme) Geliştirmedeki Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özbay, M. (2002). “Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretimi”. Türk Dili, 602, 112-120.
• Özbay, M. (2008). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I. Ankara: Öncü Basımevi.
• Saussure, F. (2001). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev.: Berke Vardar), İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Şen, Ü. (2008). “Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (5), 763-779.
• Turhan, M. (2002). Kültür Değişmeleri. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Uyar, Y. (2007). Türkçe Öğretiminde Kültür Aktarımı ve Kültürel Kimlik Geliştirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uygur, N. (2006). Kültür Kuramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ünalan, Ş. (2005). Dil ve Kültür. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Vardar, B. (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.