Namık Kemal'in 'Hürriyet Kasidesi'nde Metin ve Bağlam İlişkisi / The Relation of Text and Context in Namik Kemal's Hürriyet Kasidesi

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 25, 1 - 12, 08.04.2014

Gıyasettin Aytaş

Öz

Namık Kemal'in kelimi aldığı “Hürriyet Kasidesi”, üzerinde birbirinden değerli inceleme ve tahlil çalışmaları yapılmıştır. Bunların önemli bir kısmı, hemen hemen aynı sonuçlara varmış olmakla birlikte, şiirin metin ve bağlam ilişkisi açısından değerlendirilmesi yapılmamıştır. Özellikle, dilbilimsel yöntem açısından şiirin yeniden ele alınması ile birlikte, metni oluşturan temel kavramların birbirleriyle nasıl bir düzlem içinde ilişkilendirildiğini tespit etmek yararlı olacaktır. Türk edebiyatı tarihi içinde önemli bir yere sahip olan metinlerin başında gelir. Şairin bu şiirini kaleme almasında hürriyet arzusu yatmakla birlikte, hürriyete bağlı olarak, başta devlet yöneticileri olmak üzere, sorumluluk sahibi olan herkese atıfta bulunulmaktadır. Bu kimselerin hangi özelliklere sahip olması gerektiği, birbirlerine ve diğerlerine karşı takınacakları tavırlarda, esas alacakları temel özelliklerin neler olacağı üzerinde durulur. Amık Kemil'in devrin sosyal ve siyasi ortamından etkilenerek kaleme aldığı bu şiirde, bağdaşıklığı oluşturan kelimelerin, parça bütün ilişkisi gözetilerek eserde yer aldığı, kimi zaman da eksiltili bağdaşıklık unsurlarının kullanıldığı görülmektedir. Şiirde ritmi sağlayan unsurların başında yer alan “-ten” eki, aynı zamanda “bu yüzden” ifadesini çağrıştırarak söylenen hükümlerin nedenlerini ortaya koymaktadır. Millet, millet, hürriyet, insanlık, gayret, mezellet, esaret, ihanet, nedamet gibi birçok kavramın şiirde bir arada ve ilk defa kullanılıyor olması, onun hem orjinalitesini, hem de metnin tutarlılığını ortaya koyar. Batıda olan değerlerin bizde de bulunması özlemini çeken Tanzimat aydını ve bunların içerisinde önemli bir yere sahip olan Namık Kemal, hürriyet yolunda kavga etmekten çekinmeyeceğini, bu uğurde celladın kemendini, zincire vurulmaya tercih edeceğini söylerken, bu söylemlerinde seçtiği kelimelerin her birini bağdaşıklık ve tutarlılığı dikkate alarak seçer ve kullanır.

Anahtar Kelimeler: Hürriyet Kasidesi, Tanzimat şiiri, bağdaşıklık, tutarlılık, anlam, bağlam, değer yargıları.

Abstract

There are important research and analysis studies on Hürrüyet Kasidesi belongs to namık Kemal. Although The important parts of them came through almaost the same result, the text and context of the poem haven't benne evaluated. In particular, linguistic method in terms of addressing the poem again, forming the basic concepts to each other in the text, along with how it will be useful to identify in a plane are related. Have an important place in the history of Turkish literature at the beginning of the text. The poet penned this poem in obtaining freedom, liberty, mainly depending on the desire of laying out government administrators, including the responsibility of referring to everyone.  These people should be with each other, and which features against others based on what will be the basic features in takınacakları, on the claims. Human resources, influenced by the social and political environment of the era, Trang penned this poem, by considering all of the words that make up the parts of the relationship, sometimes indicated by an ellipsis is used in elements of coherence.  The poem provides the elements located at the beginning of the "rhythm-ten", but also "so" is said to have provisions reveals the reasons . People, people, freedom, humanity, effort, bondage, betrayal, remorse for the first time in a while and many, such as the concept is used in poetry, his orijinality, and exposes the consistency of the text.  In the West we have yearned for the values in the presence of the Tanzimat intellectuals and their important place in the Namık Kemal, freedom is on its way to fight, this is the moment when the executioner would prefer your Lasso, chain, uğurde, this discourse coherence and consistency of the words chosen by taking into consideration each one chooses and uses.

 

Key Words: Hürriyet Kasidesi, Tanzimat poem, coherency, consistency, meaning, context, value jugdement

Anahtar Kelimeler

Hürriyet Kasidesi, Tanzimat şiiri, bağdaşıklık, tutarlılık, anlam, bağlam, değer yargıları.

Kaynakça

• Aksan, D. (1995). Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileri ile Dilbilim) I-II-III, (4. Baskı) Ankara: TDK Yay..
• Aytaş, G. (2008). Çağdaş Gelişmeler Işığında Şiir Tahlilleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Bernstein, C. G. (1994). The Text-Beyond, Essays in Literary Linguistics, Alabama: The University of Alabama Press.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• De Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri, Çev: Berke Vardar. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Ercilasun, B. (1989). “Namık Kemal' in Şiirleri Hakkında”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1).
• Günay, V. D. (2001). Metin Bilgisi, İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Kaplan, M. (1981). Şiir Tahlilleri I, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Moran, B. (1983). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: Cem Yayınları.
• Tarlan, A. N. (1981). Edebiyat Meseleleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Wellek, R., Varren, A. (1993). Edebiyat Teorisi, (Çev: Ömer Faruk Huyugüzel), İzmir: Akademi Kitabevi.
• Yetiş, K. (1996). Namık Kemal'in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, İstanbul: Alfa Yayınları.