Ortaokul Öğretmenlerinin “Öğrenci” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları/Teachers' Perceptions of the Conceptt of Student: A Metaphoric Study

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 27, 221 - 236, 11.08.2014

Sevilay Çırak

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, öğretmenlerin öğrenci kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesidir. Bu çalışma öğretmenlerin çalıştıkları okulun bulunduğu sosyo ekonomik çevrenin özelliklerine göre mesleki yıllarında karşılaştıkları öğrencilere ilişkin algılarının ortaya konulması ve gerekli çalışmaların yapılması açısından önemlidir. Araştırma nitel bir çalışma olup olgu bilim deseninde tasarlanmıştır. Araştırma verileri, 2012-2013 eğitim öğretim yılında Gaziantep ili Şehitkamil ilçesi farklı sosyo ekonomik çevrelere sahip okullarda görev yapmakta olan 83 öğretmenden elde edilmiştir. Katılımcıların seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırma verileri açık uçlu sorulardan anket formları aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde nitel araştırma yöntemlerinden içerik analiz tekniği kullanılmıştır. Öğretmenler öğrenci kavramını hamur, ayna, çamur, öğretmenin görünmeyen yüzü gibi metaforlarla açıklamışlardır. Öğretmenlerin oluşturduğu metaforlar sekiz kategori altında toplanmıştır. Öğretmenlerin ürettiği metaforların bulunduğu kategoriler çalıştıkları okulun bulunduğu çevrenin sosyo ekonomik düzeyine göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sonuçlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar sözcükler: Metafor, öğretmen, öğrenci, okul sosyo ekonomik düzey.

Abstract

The main purpose of this study is to determine teachers' mental images about concept of student via metaphors. This research was carried out by participating of 83 teachers working at various schools have different socio economic status, in Gaziantep, in 2012-2013 education year. The research data were collected by an open-ended questionnaire. Content analysis technique which is a qualitative research method were used to analyze the data. Teachers explained the concept of student via some metaphors such as dough, mirror, family, squelch, teacher's face. The metaphors created by teachers collected under eight categories. Explained metaphors related categories are varied according to the school socioeconomic status. As a result of this research suggestions were developed.

Keywords: Metaphor, teacher, student, school socioeconomic status.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Öğretmen, Öğrenci, Okul, Sosyoekonomik düzey.

Kaynakça

• Ahioğlu, Ş. (2006). Öğretmen Ve Veli Görüşlerine Göre Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ailelerin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Yazma Sürecini Etkileme Biçiminin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Albion, P.R. & Entmer, P.A. (2002). Beyond the Foundation. The Role of Vision and Belief in Teachers Preparation for Integration of Technology. TechTrends, 46(5), 34-38.
• Aydın, S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Ve “Öğrenci” Kavramlarına İlişkin Kullandıkları Metaforlar. International Periodical Forthe Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
• Ben-Peretz, M., Mendelson, N. & Kron, F.W. (2003). How teachers in different educational context view their roles”. Teaching and Teacher Education, 19, 277-290.
• Bozlk, M.. 2002. The college student as learner: Insight gained through metaphor analysis. College Student Journal, 36, 142-151.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Çapan, B. (2010). Öğretmen Adaylarının Üstün Yetenekli Öğrencilere İlişkin Metaforik Algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve Öğretmen Metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269–283.
• Hoover-Dempsey, K. V., Bassler, O. C. & Brissie, J. S. (1987). Parent Involvement: Contributions of Teacher Efficacy, School Socio economic Status, and Other School Characteristics. American Educational Research Journal, 24(3), 417-435.
• Inbar, D. (1996). The Free Educational Prison: Metaphors and Images. Educational Research, 38(1), 77-92.
• Kıldan, A. O., Ahi, B. ve Uluman, M. (2012). Öğretmen Adaylarının Mecazlar Yoluyla Çocuk Kavramına Bakış Açıları (Boylamsal Bir Çalışma). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 149-165.
• Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim Fakültesini Yeni Kazanan Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Giriş Dersini Almadan önce ve Aldıktan Sonra Öğretmenlik Mesleği Hakkındaki Metaforlarının Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293- 310.
• Saban, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 131-155.
• Saban, A., Koçbeker B. N. ve Saban A. (2006). An Investigation of the Concept of Teacher Among Prospective Teachers through Metaphor Analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(2), 509-522.
• Saban, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Seferoğlu, G.,Korkmazgil S. ve Ölçü Z. (2009). Gaining Insights into Teachers’ Ways of Thinking Via Metaphors. Educational Studies, 3, 323-335.
• Wood, E. F., & Floden, R. E. (1990). Where Teacher Education Students Agree: Beliefs Widely Shared Before Teacher Education. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 331781). (Erişim Tarihi: 18.06.2013)
• Yıldırım, A., ve Şimşek. H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, N. (1999). Çocukların Okul Başarısında Aile ve Çevresel Faktörlerin Rolü: Orta İkinci Sınıf Öğrencileri İle İlgili Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127-138.