TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİ MÜLTECİLERE YAPILAN SAĞLIK YARDIMLARININ YASAL VE ETİK TEMELLERİ

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 30, 265 - 280, 21.07.2015

Ömer Yavuz

Öz

Bu çalışmada mültecilere yapılan sağlık yardımlarının yasal ve etik temelleri incelenmiştir. Çalışma üç bölüm üzerine temellendirilmiştir. Savaş ya da iç karışıklıklar nedeniyle meydana gelen mülteci hareketleri, çok sayıda insanın uygun olmayan yaşam koşullarında hayatlarını devam ettirmek zorunda kaldıkları durumlar ortaya çıkarır. Bu nedenle öncelikle mültecilerin karşılaştığı sağlık sorunları anlatılmıştır. İkinci bölümde bu kişilere yapılan sağlık yardımlarının yasal dayanağı ele alınmıştır. Bu bölümde gerek ulusal gerekse uluslararası hukukta mültecilerin sağlık hakkı ile ilgili düzenlemelerin yanı sıra afet yönetimi uygulamalarına ışık tutan etik değerlere değinilmiştir. Günümüzde bireyin sahip olduğu temel hak ve özgürlüklerin kaynağı yaşama hakkından gelmektedir. Bireyin diğer hak ve özgürlüklerini kullanabilmesi yaşama hakkının yerine getirilmesine bağlıdır. Bu bağlamda bireyin hayatını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesini teminat altına alan sağlık hakkı, yaşama hakkının ayrılmaz bir parçasıdır. Sağlık hakkı, herkesin mümkün olan en yüksek seviyede fiziksel ve ruhsal standartlara sahip olması olarak değerlendirilmektedir. Üçüncü bölümde ise Türkiye’ye iltica eden Suriyeli mültecilere yapılan sağlık yardımları anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Acil Durum, Mülteci, Sağlık Hakkı, Sağlık Yardımı, Yerinden

THE LEGAL AND ETHICAL FOUNDATIONS OF HEALTH ASSISTANCES TO SYRIAN REFUGEES IN TURKEY

Öz

In this study, legal and ethical foundations of health assistance to refugees, were examined. The study is based on three parts. Refugee movements caused by war or civil unrest causes having to continue their live in unsuitable living conditions of many people. Therefore, the health problems faced by refugees is first described. In the second part the legal basis of medical assistance to refugees is discussed. In this section it has been mentioned both national and international law regarding the right to health of refugees, as well as ethical values shed light on disaster management practices. Today, source of the fundamental rights and freedoms of individuals have come from the life right. To use other rights and freedoms of the individual depends on the fulfillment of the right to life. In this context, the right to health which guarantees sustain individual's life a healthy way is an integral part of the right to life. The right to health refers to having with the highest possible level of physical and mental standards for everyone. In the third chapter, the health assistances provided to Syrian refugees in Turkey are explained

Anahtar Kelimeler

Emergency, Refugee, The Right to Health, Health Assistance, The Displaced Communities

Kaynakça

• AFAD. (2014a). Suriye’den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri, Kardeş Topraklarındaki Misafirlik, Ankara.
• AFAD. (2014b). https://www.afad.gov.tr/TR/IcerikListele1.aspx?ID=16, erişim: 06.09.2014).
• Balkır, B. (2007). Göçler ve Mülteci Sorunları. (ed.: M. Eryılmaz ve U. Dizyer Afet Tıbbı, Ankara: Ünsal Yayınları. s. 1325-1337.
• Çalışkan, C. & Özcebe, H. (2013). Afetlerde Enfeksiyon Hastalıkları Salgınları ve Kontrol Önlemleri. TAF Preventive Medicine Bulletine, 12(5), s. 583-588.
• Dinçer, O. B., Federici, V., Ferris, E., Karaca, S., Kirişçi, K., & Çarmıklı, E. Ö. (2013). Suriyeli Mülteciler Sorunu ve Türkiye: Sonu Gelmeyen Misafirlik. Ankara: USAK ve Brookings Enstitüsü.
• Doğan, G. & Durgun, B. (2012). Arap Baharı ve Libya, Tarihsel Süreç ve Demokratikleşme Kavramı Perspektifinde Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 61-90.
• Ertan, K. A., Kartal, F. & Atay, Y. Ş. (2014). Sosyal Adalet İçin İnsan Hakları: Soysal Haklar. Ankara: Todaie.
• Görmüş, A. (2014). Refah Devletinde Sağlık Hakkının Dönüşümü: Kamu Hizmeti Paradigmasından Piyasa Hizmeti Paradigmasına. (Ed.: Ertan, K. A., Kartal, F. & Atay, Y. Ş.). Sosyal Adalet İçin İnsan Hakları: Soysal Haklar. Ankara: Todaie. s. 447-469.
• Güçer, M., Karaca, S. & Dinçer, O. B. (2013). Sınırlar Arası Yaşam Savaşı Suriyeli Mülteciler Alan Araştırması, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Sosyal Araştırmalar Merkezi, Ankara: USAK.
• İşbir, E. G. & Genç, F. N. (2008). Uluslararası Afet Müdahale Hukukuna Doğru Türk Afet Yönetim Sistemi. Amme İdaresi Dergisi, 41 (1), 15-41.
• Karadağ, Ö. & Altıntaş, K. H. (2010). Mülteciler ve Sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletine, 9(1), 55-62.
• Korkmaz, A. Ç. (2014). Sığınmacıların Sağlık ve Hemşirelik Hizmetlerine Yarattığı Sorunlar. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1, 37-42.
• Oğuzlu, T. (2011). Arap Baharı ve Yansımaları. Ortadoğu Analiz, 3 (36), 8-16.
• Omay, U. (2011). Sosyal Haklar Kısa ve Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: Beta.
• Orhan, O. (2014). Suriye’ye Komşu Ülkelerde Suriyeli Mültecilerin Durumu: Bulgular Sonuçlar ve Öneriler. Ankara: Orsam.
• Özcan, M. (2005). Avrupa Birliği Sığınma Hukuku Ortak Bir Sığınma Hukukunun Ortaya Çıkışı. Ankara: USAK.
• Poyraz, Y. (2012). Suriyeli Vatandaşların Geçici Korunması ve Uluslararası Mülteci Hukuku. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(2), 53-69.
• Sever, D. Ç. (2014). Yargı Kararlarında Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı. (Ed.: K.A. Ertan, F. Kartal & Y.Ş. Atay). Sosyal Adalet İçin İnsan Hakları: Soysal Haklar. Ankara: Todaie. s. 469-493.
• Sphere Project: Afete Müdahalede Asgari Standartlar ve İnsani Yardım Sözleşmesi. (2000). First Final Edition, Genova.
• Şahin, M. & ŞAHİN, Ö. U. (2014). Arap Baharının Türkiye Ekonomisine Etkileri. Yönetim ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23, 171-187.
• Toksabay, B. (2010). The Health Right of Refugees in Turkey. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Üzeltürk, S. T. (2012). Anayasa Hukuku Açısından Sağlık Hakkı, İstanbul:Legal.
• Yavuz, E. B. (2014). Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Haklara İlişkin Tartışmaların İdeolojik Arka Planı. (Ed.: K.A. Ertan, F. Kartal & Y.Ş. Atay). Sosyal Adalet İçin İnsan Hakları: Soysal Haklar. Ankara: Todaie. s. 11-19.
• Yavuz, Ö. (2014). Afetler Sonrası Yapılan Sosyal Yardımlar ve Hizmetler. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Yılmaz, H. (2013). Türkiye’de Suriyeli Mülteciler: İstanbul Örneği. İstanbul: MAZLUM-DER.