FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİMSEL SÜREÇ BECERİ DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ VE AKADEMİK BAŞARIYLA İLİŞKİ DÜZEYİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 33, 123 - 136, 14.04.2016

İdris Aktaş Erhan Ceylan

Öz

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç beceri düzeylerini belirlemek, bu becerilerin sınıf düzeyine göre nasıl değiştiğini ve genel akademik başarıları ile ilişkisini incelemektir. Çalışma nedensel karşılaştırma ve korelasyonel çalışmanın birlikte kullanıldığı modelde tasarlanmış betimlemeli bir çalışmadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak; Okey, Wise ve Burns (1982) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Geban, Aşkar ve Özkan (1992) tarafından gerçekleştirilen Bilimsel Süreç Beceri Testi (BSBT) ve adayların otomasyon sisteminden alınan genel akademik not ortalamaları kullanılmıştır. Çalışmaya, 149 fen bilgisi öğretmen adayı katılmıştır. Elde edilen veriler betimlemeli istatistikler, pearson korelasyon katsayısı ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, fen bilgisi öğretmen adaylarının değişkenleri tanımlama ve kontrol etme ile işlemsel tanımlama becerilerinin düşük, hipotez kurma becerilerinin orta ve araştırma tasarlama ile grafik ve verileri yorumlama becerilerinin ise yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte adayların sınıf düzeylerine göre BSBT ve alt boyutlarından aldıkları puanların üçüncü sınıflar lehine anlamlı derecede farklılaştığı tespit edilmiştir. Ayrıca, BSBT puanları ile genel akademik başarıları arasında orta düzeyde pozitif bir ilişkinin (r=0.33) olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

bilimsel süreç becerileri, fen bilgisi öğretmen adayları, genel akademik başarı

Kaynakça

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Aydoğdu, B. (2014). Bilimsel Süreç Becerileri. (Ed: Ş.S. Anagün ve N. Duban), Fen Bilimleri Öğretimi Anı Yayıncılık, s. 87-113.
• Aydoğdu, B. ve Buldur, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(4), 520-534.
• Aydoğdu, B., Yıldız, E., Akpınar, E., & Ergin, Ö. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini etkileyen etmenlerin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 32(346), 21-27.
• Bağcı-Kılıç, G. (2006). İlköğretim Bilim Öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Bilgin, İ. (2004). Bilimsel süreç becerilerinin tanıtımı ve ilköğretim 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerindeki performanslarının incelenmesi. Abant izzet baysal üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, 9(2), 13-37.
• Bilgin, İ., (2006) “The Effects of Hands-On Activities Incorporating A Cooperative LearningApproach On Eight Grade Students’ Science Process Skills And Attitudes Toward Science”, Journal of Baltic Science Education, 1 (9) 27-37.
• Böyük, U., Tanık, N. ve Saraçoğlu, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Bilim Araştırma Vakfı Dergisi, 4(1), 20-30.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. Ve Turgut, M. F. (1997). Fizik Öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Yayınları.
• Demir, (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerileriyle ilgili yeterliliklerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara
• Fang, X. W. ve Chen, Z. W. (2010). A study on the current status of teaching and learning science process skills in anhui province secondary schools. Asia- Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11 (1).
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H.H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education (8th ed.). Boston: McGraw Hill.
• Geban, Ö., Aşkar, P. & Özkan, D. (1992). Effects of computer simulations and problem-solving approaches on high school students. Journal of Educational Research, 86(1), 5-10.
• Germann, P.J., & Aram, R.J. (1996). Student performances on the science processes of recording data, analyzing data, drawing conclusions, and providing evidence. Journal of Research in Science Teaching, 33 (7), 773–798.
• Gürdal, A., Şahin, F. ve Çağlar, A., (2001). Fen eğitimi, ilkeler, stratejiler ve yöntemler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Yayınları, 39, 19-23.
• Hazır, A. ve Türkmen, L. (2008). ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 81 -96.
• Helseth, E. A., Yeany, R. H. & Barstor, W. (1981). Predicting science achievement of university students in the basis of selected entry characteristics. Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Catskills, Ellenville, NY. http://www-sa.ebsco.com adresinden 11.08.2013 tarihinde erişilmiştir.
• Kanlı, U. ve Yağbasan, R. (2008). 7E Modeli Merkezli Laboratuvar Yaklaşımının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerini Geliştirmedeki Yeterliliği. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (1), 91-125.
• Karapınar, A. ve Şaşmaz-Ören, F. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin belirlenerek cinsiyet ve sınıf düzeyi bakımından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 368-385.
• Karar, E. E., ve Yenice, N. (2012). ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (1),83-100.
• Korucuoğlu, P. (2008) Fizik öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini kullanım düzeylerinin fizik tutumu, cinsiyet, sınıf düzeni ve mezun oldukları lise türü ile ilişkilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Laçin-Şimşek, C. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji ders kitaplarındaki deneyleri bilimsel süreç becerileri açısından analiz edebilme yeterlilikleri. İlköğretim Online, 9(2), 433– 445.
• Meriç, G., ve Karatay, R. (2014). Ortaokul 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7(18),653-669.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2005), İlkoğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6,7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: Devlet Kitapları Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3.-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Myers, B. E., Washburn, S. G., & Dyer, J. E. (2004). Assessing Agriculture Teachers Capacity for Teaching Science Integrated Process Skills. Proceedings of the Southern Agricultural Education Research Conference, Tulsa, OK.
• Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya öğretiminde 5E modelinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk, N., Tezel, Ö. ve Acat, M. B. (2010). Science Process Skills Levels of Primary School Seventh Grade Students in Science and Technology Lesson. Journal of Turkısh Scıence Educatıon, 7 (3), 15-28.
• Phang, F.A & Tahir, N.A (2012). Scientific skills among pre-service science teachers at universiti teknologi malaysia, Social and Behavioral Sciences 56, 307 – 313.
• PISA Türkiye (2016). http://pisa.meb.gov.tr/ adresinden 26.01.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Rambuda, A & Fraser W 2004. Perceptions of teachers of the application of science process skills in the teaching of Geography in secondary schools in the Free State province. South African Journal of Education, 24:10-17.
• Rehorek J.S. (2004). Inquiry-Based Teaching: An example of descriptive science in action. American Biology Teacher, 66(7), 493-500.
• Silay, İ. ve Çelik, P. (2013). Evaulation of scientific process skills of teacher candidates.Procedia - Social and Behavioral Sciences, 106, 1122 – 1130.
• Sinan, O., & Uşak, M. (2011). Biyoloji öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 333-348.
• Sittirug, H. (1997). The predictive value of science process skills, attitude towards science, and cognitive development on achievement in a Thai teacher institution. Unpublished doctoral dissertation. University of Missouri, Columbia.
• Şaşmaz, F. Ö., & Tatar, N. (2006, May 4-6). The relationships between science process skills and academic achievements of candidate teachers of science in primary education. Paper presented at the Third International Symposium of Teacher Training, Çanakkale, Turkey
• Tan, M. ve Temiz, B. K. (2003). Fen Öğretiminde Bilimsel Süreç Becerilerinin Yeri ve Önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101.
• TIMSS Türkiye (2016). http://timss.meb.gov.tr/ adresinden 26.01.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Türkmen, L., Ercan, S. ve Süren, T. (2006) . Son Sınıf Düzeyinde Ve Farklı Alanlarda Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Bilimsel İşlem Beceri Düzeyleri. XV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 13–15 Eylül 2006, Muğla Üniversitesi: Muğla.
• Türkmen, H. ve Kandemir, E.M. (2011). Öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri öğrenme alanı algıları üzerine bir durum çalışması. Journal of European Education, 1(1); 15-24.
• Wilke, R.R. & Straits, W.J. (2005). Practical advice for teaching ınquiry-based science process skills in the biological sciences. The American Biology Teacher, 67(9), 534-540.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.