SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ TÜRK EĞİTİM TARİHİ DERSİNE İLİŞKİN ALGILARI: BİR METAFOR ANALİZİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 38, 12 - 28, 28.07.2017

Yavuz Bolat

Öz

Türk Eğitim Tarihi
dersi, öğretmen adaylarına eğitimde program geliştirmenin tarihi temelleri,
Türk toplumuna eğitsel ve düşünsel süreçlerde damga vuran şahsiyetler,
kurumlar, yapıtlar ve kanunlar hakkında bilgiler vermektedir. Sınıf öğretmeni,
temel akademik eğitimin önemli bir parçası olarak kendi toplumun eğitim ve
öğretim birikimlerini bilmesi ve onlara hâkim olması gerekmektedir. Bu gereklilik
Türk Eğitim Tarihi dersinin lisans düzeyinde öğretimini zorunlu kılmaktadır. Bu
öneme sahip Türk Eğitim Tarihi dersini öğretmen adaylarının algılama biçimleri,
dersin hedeflerine ulaşması bakımından araştırılmaya değer bir konudur.
Metaforlar eğitim alanlarında sıkça kullanılmakta ve katılımcıların araştırılan
konuya ilişkin düşüncelerini yansıtmaktadır. Sınıf öğretmeni adaylarının
katıldığı bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının Türk Eğitim Tarihi
dersine ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Araştırmanın
çalışma grubunu, Mustafa Kemal Üniversitesi’nde 2016-2017 eğitim-öğretim
yılında öğrenim gören ve bu dersi almakta olan 108 sınıf öğretmeni adayı
oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri
araştırmacı tarafından hazırlanan “Türk Eğitim Tarihi dersi…………….
gibidir/benzer, çünkü……...” ibaresini içeren formlar vasıtası ile toplanmıştır.
Nitel bir araştırma olan bu çalışmada katılımcı cevaplarından elde edilen
veriler metafor analizine göre değerlendirilmiştir. Yapılan analizine göre
sınıf öğretmeni adaylarının geliştirdikleri 66 farklı metafor tespit
edilmiştir. Bu metaforlar bilgi, değer, eğitim, bireysel fayda, yapı ve aktarım
olmak üzere 6 farklı kategori meydana getirmiştir. Bu kategorilerden bilgi
kategorisi metaforların en fazla bulunduğu kategori olurken, ağaç metaforu
katılımcıların en fazla kullandığı metafor olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk Eğitim Tarihi, Metafor, Sınıf Öğretmeni Adayları

PERCEPTIONS OF CLASSROOM TEACHER CANDIDATES TO THE TURKISH EDUCATION HISTORY COURSE: A METAPHOR ANALYSIS

Öz

The Turkish History Education course provides information about the
historical backgrounds of the program development, the personalities,
institutions, works and laws that are stamped on educational and intellectual
processes in the Turkish society to the prospective teachers. Classroom teacher
needs to be aware of their own education and training as an important part of
basic academic education. This requirement entails teaching Turkish Education
History course at the undergraduate level. These forms of perception of teacher
education candidates to Turkish Education History course is a matter worth
investigating in terms of reaching the goals of the course. Metaphors are
frequently used in educational areas and reflect participants' thought on the
subject. The purpose of this study which class teacher candidates participated
in is to determine the perceptions of classroom teacher candidates regarding
Turkish Education History course through metaphors. The study group of research
includes 108 class teacher candidates who are taking this course and studying
at Mustafa Kemal University in 2016-2017 academic years. The data of research
was collected through forms which include inscription like “Turkish Education
History course is like/similar to…………because……..” In this qualitative study,
the data obtained from the participant responses were evaluated according to
the metaphor analysis. According to the analysis made, 66 different metaphors
developed by the classroom teacher candidates have been identified. These
metaphors have brought six different categories: knowledge, value, education,
individual utility, structure and transfer. While information category is the
category with the greatest number of metaphors, the tree metaphor is the
metaphor most frequently used by participants.

Anahtar Kelimeler

Turkish Education History, Metaphor, Classroom Teacher Candidates

Kaynakça

• Arıkan, A., Ünver, Ş. & Süzer, H. Sezgi (2007). Yabancı dil eğitimi programlarında Türk eğitim tarihi dersinin önemi ve içeriğine ilişkin öğrenci görüşleri. H. U. Journal of Education, 33 (2007), 24-32.
• Arslan, M. Metin & Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 17 (2006), 100-108.
• Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefî metafor “yolda olmak”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4 (1), 9-22.
• Bolat, Y. (2016a). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin mevcut durumu ve farklı ülkelerle karşılaştırılması. (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bolat, Y. (2016b). Understanding the social values and values education. The Journal of Academic Social Science, 4(29), 322-348
• Canbaz, K., F. & Öz, M. (2013). Nitel araştırma türleri. Selahattin Turan (Çeviri Ed), Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber içinde (s.36-54). Ankara: Nobel.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Çelik, F. (2006). Türk eğitim sisteminde hedefler ve hedef belirlemede yeni yönelimler. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 1-15.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
• Dönger, A. (2016). Ortaöğretimde okuyan öğrencilerin yabancı dil kaygısı. VIII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, 5-8 Mayıs, Çanakkale.
• Eraslan, L. (2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27 (2011), 1-22.
• Goldstein, L. B. (2005). Becoming a teacher as a hero’s journey: Using metaphor in preservice teacher education. Teacher Education Quarterly, 32(1), 7-24.
• Gökdoğan, O. & Sarıgöz, O. (2012). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin mesleki uygulama dersi ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1, 1092-1100.
• Güven, İ. (2014). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20), 471-484.
• Lakoff, George & Johnson, Mark (2005), Metaforlar – Hayat, Anlam ve Dil. (Çev. G. Yavuz Demir). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Levine, P.M. (2005). Metaphors and ımages of classrooms. Kapa Delta Pi Record, 41 (4), 172-175.
• Miller, S. (1987). Some comments on the utility of metaphors for educational. Theory and Practice. Educational Theory, (37), 219-227.
• Nesterova, S. (2011). Mevlana’nın Mesnevi İsimli Eserinde Metaforik Anlatımın Metafizik Boyutu. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Özdemir, S. M. (2012). Eğitim programı kavramına ilişkin öğretmen adaylarının metaforik algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5 (3), 369-393.
• Pilav, S. & Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies, 8 (4), 1207-1220.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Sarıgöz, O. (2012). Critique of Information Society and What Modern Education have Failed to Perform in Turkey. Electronic Journal of Vocational Colleges, 2, 1-8.
• Sarıgöz, O. (2016). A Study on the Views of Secondary School Students Toward Professional Practice. Academic Sight International Refereed Online Journal of Social Sciences, 53, 210-221.
• Soydan, M. (2011). Sinema filmi ile ilgili metaforlar: Öğretim üyelerinin sinema filmi algıları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (2011), 1-22.
• Şahin, S. & Baturay, M. H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: Bir metafor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177-192.
• Tekeli, İ. (2002). Bilgi toplumuna geçerken farklılaşan bilgiye ilişkin kavram alanı üzerine bazı saptamalar. İ. Tekeli, S. Ç. Özoğlu, B. Akşit, G. Irzık, A. İnam (Yay. Haz.). Bilgi Toplumuna Geçiş: Sorunsallar, Görüşler, Yorumlar, Eleştiriler Ve Tartışmalar içinde (ss. 15-46). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi
• Torlak, Ö. (2008). Tüketici davranışlarını anlamada metafor kullanımı: Postmodern tüketiciyi “sivil itaatsizlik” metaforu ile açıklamak. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 2008 (2), 63-76.
• Tompkins, P. & Lawley, J. (2002). The magic of metaphor. The Caroline Newsletter. http://www.cleanlanguage.co.uk/articles/articles/21/1/The-Magic-of-Metaphor/Page1.html adresinden 17/03/2017 tarihinden alınmıştır.
• Tuna, Y. E. & Budak, F. M. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “tarih” kavramına ilişkin algılarının mecazlar/metaforlar yardımıyla analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (14), 609-642.
• Türk Dil Kurumu [TDK] (2017). Güncel sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=MECAZ adresinden 17/03/2017 tarihinden alınmıştır.
• Uygun, S. (2012). Eğitim tarihi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33 (2), 263-282.
• Ünal, F. T. & Tarık, M. T. (2013). Eleştirel yazmaya ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının metaforik algıları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1595-1606,
• Yalçın Wells, Ş. (2015). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının öğretmen ve sanatçı algısına ilişkin metafor analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (3): 160-175.
• Yaşayan, Z. & Topçu, F. (2014). Türk eğitim tarih. 12.Sınıf ders kitabı (Üçüncü Baskı). Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Yelken, T. Y. & Ergen, B. (2015). İlkokul 3.sınıf öğrencilerinin teknoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Social Science, 39 (3), 509-527.
• Yeşilyaprak, B. (2016). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Gelişimsel yaklaşım. (25.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Onuncu Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127–138.
• Yüce, S. G. & Demir, Ö. (2011). Polis Adaylarının “Demokrasi” Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 13 (2), 147-178.