Kırsal Endülüs’te Erkek Sosyalliği ve Erkeklik Ritüelleri

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 41, 226 - 239, 29.04.2018

Hüseyin Kürşat Türkan

Öz

Bu makale,
kırsal Endülüs meyhanelerindeki erkek sosyalliğinin örneklerini araştırmaktadır.
Tarım işçileri, zaman ve paralarının çoğunu içki için harcar. Erkeklerin kafe
ve festivallerdeki davranışları, onların cinsel kimlikleriyle alakalıdır. Cinsiyete
dayalı farklılıkların ritüellerdeki içme performanslarını nasıl etkilediği
gösterilir. Meyhaneler, neden erkekler için odak noktasıdır ve neden erkekliğin
simgesi olarak telaffuz edilir sorularına, 
cinsiyetin gerçek ve ideal olan ihtisas ve görevleri arasındaki
tezatlıkları göz önüne alarak cevap verilebilir. Akdeniz toplumu erkek
sosyalliğinde üstünlük derecesi olarak görülen meyhaneler veya kafeler, günlük
hayatın odak noktasıdır ve dolayısıyla yapılan çalışmanın temel mekânlarından
biridir. Tuhaf olan şudur ki,  meyhaneler
Güney Avrupa’nın¹ etnografik kayıtlarından tamamen ayrılmıştır.
Latin Avrupa’da çalışma yapan antropologlar, günlük hayatın temel ilgi alanları
ve kültürünü tanımlayacak bilgiler ortaya koyamamıştır. Sıradan gözlemcilere
göre Endülüs meyhanelerindeki erkeklerin tavırları laubali, kaygısız, neşeli ve
şamatacıdır. Uzun süren bir katılım ve gözlem sürecinden sonra,  meyhanelerin sadece erkeklerin kafa dağıtmak
için toplandığı yerler değil, kafe ortamına göre daha rahat tavırlar
sergileyebileceği yerler olarak nitelendirilmiştir. Günlük erkek sosyalliğinin
etnografik tanımında temel konu olan ritüellere katılmayı faydalı buluyorum.²
Erkekliğin ritüelleri kalıbını kullandığımda aslında erkeklerin kadınların
gözündeki imajları ve öz algıları bakımından manalı ve iletişimsel bir mesaj
taşıyan klişe ve tekrar eden resmi davranışlardan bahsediyorum. Bu ritüel
anlayışı Goffman ve Leach tarafından ortaya atılmıştır. Ritüellerdeki sembolik
vurgu, onları benzeri diğer davranışlardan ayırır. Bu etkinliğin imgesel ve
alışkanlık boyutları dikkati hak ediyor; çünkü Akdeniz toplumlarında görülen
diğer çalışmalar gibi bu çalışma da hâkimiyet ve bağlılığın gerekçeleri
hakkında önemli bakış açıları kazandırır. Makalenin devam eden soruları ise
meyhanenin özellikle tarım işçisi olan Endülüs erkekleri ve diğer alt
seviyedeki erkekler için odak noktası olduğu, neden bu adamların hemcinsleriyle
toplanmalarında erkekliklerini ispat etme ihtiyacı olduğuyla ilgili olacak.
Sonuç olarak, makalenin ilerleyen bölümlerinde Akdeniz toplumu edebiyatındaki
cinsel kimlik olgusunu ve bunun üzerine son zamanlarda ileri sürülen tanımları
özet olarak tartışacağız. 

Anahtar Kelimeler

Endülüs, erkek sosyalliği, ritüel, İspanya, bar adabı

Kaynakça

• AGUILERA, FRANCİSCO E. (1978), Santa Eulalia’s people. Ritual structure and process in an Andalucian multicommunity. St. Paul (Minnesota): West Publishing Co. ANTHROPOLOGICAL OUARTERLY (1967), Appearance and reality: Status and roles of women in Mediterranean societies. 40:3 (special issue). BLOK, ANTON (1981), Rams and billy-goats: A key to the Mediterranean code ot honour. Man 16: 427-440. BRANDES, STANLEY H. (1979), Drinking patterns and alcohol control in a Castilian mountain village. Anthropology 3: 1-16. (1980), Metaphors of masculinity, Sex and status in Andalusian folklore. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. (1961), Vounded stags, Male sexual ideology in an Andalusian town./« Sexual Meanings. The Cultural Construction of Genderand Sexuality. Sherry B.Ortner& Harriet VVhitehead, eds. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 216-240. DAVIS, JOHN (1964), Passatella: An economic game. The British Journal of Sociology 15: 191-207. DRIESSEN, HENK (1981), Agro-town and urban ethos in Andalusia. Nijmegen: Centrale Reprografie Katholieke Universiteit. DUNDES, ALAN, JERRY W. LEACH, and BORA OZKOK (1970), The strategy of Turkish boys' verbal duelling rhymes. Journal of American Folklore 83: 325-349. GILMORE, MARGARET, and DAVI D D. GILMORE (1979),“Machismo": A psycho-dynamic approach (Spain). The Journal of Psychological Anthropology 2: 281-300. GILMORE, DAVI D D. (1979), The people of the plain: Class and community in Lower Andalusia. New York: Columbia University Press. GOFFMAN, ERVING (1967), Interaction ritual: Essays in face-to-face behavior. Chicago: Aidine Publishing Co. HANNERZ, ULF (1969), Soulside: lnquiries into ghetto culture and community. New York: Columbia University Press. HANSEN, EDVVARD C. (1977), Rural Catalonia underthe Franco regime: The fate of regional culture since the SpanishCivil War. Cambridge: Cambridge University Press. LEACH, EDMUND (1967), Ritual. in International Encyclopedia of the Social Sciences. Vol. 13. D. Silis, ed. New York: Macmillan and the Free Press, pp. 520-526. LUQUE BAENA, ENRIOUE (1974), Estudio antropolögico social de un pueblo del Sur. Madrid: Editorial Tecnos. MANNING, FRANK (1973), Black clubs in Bermuda. Ithaca: Cornell University Press. MORENO NAVARRO, ISIDORO (1973), Las hermandades andaluzas: Una aproximaciön desde la antropologfa. Sevilla: Publicaciones de la Universidad de Sevilla. NELSON, CYNTHIA (1974), Public and private politics: Women in the Middle Eastern world. American Ethnologist 1: 551-565. PHOTIADIS, J. D. (1964), The position of the coffee-house in the social life of the Greek village. Sociologia Ruralis 5: 45-56. PITT-RIVERS, JULIAN A. (1970), The people of the Sierra. 2nd ed. Chicago: The University of Chicago Press. PRESS, IRVVIN (1979), The City as context: Urbanism and behavioral constraints in Seville. Urbana: University of Illinois Press. ROGERS, SUSAN C. (1974), Femaleformsof power and the myth of male dominance: A model offemale/male interaction in peasantsociety. American Ethnologist 2: 727-757. SILVERMAN, SYDEL (1979), On the uses of history and anthropology: The palio of Sienna. American Ethnologist 6: 413-436. (1981), Rituals of inequality (1979), Stratification and Symbol in Central Italy. in Social lnequality: Comparative and Developmental Approaches. Gerald D. Berreman, ed. New York: Academic Press, pp. 163-182. VVILSON, PETER (1973), Crabantics: The social anthropology of English-Speaking Negro societies of the Carribean. NevvHavenand London: Yale University Press.