Burdur ili süt sığırı işletmelerinin hayvan refahı yönünden incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 3, 663 - 678

Hacı Düzen , Serkan Özkaya , Halil İbrahim Yılmaz

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1455393

Öz

Bu araştırmada, Burdur ili süt sığırcılığı işletmelerinin hayvan refahı açısından durumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 56 süt sığırı işletmesi ziyaret edilmiş ve işletme sahipleri ile birebir yüz yüze yapılan görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Süt sığırı yetiştiricilerinin %32.1’inin mesleki eğitimlerinin olduğu bunların %19.6'sının sadece hayvan besleme ile ilgili eğitim aldıkları, %12.5’inin ise hayvan refahı hakkında bilgi ve eğitimlerinin olduğu belirlenmiştir. Yetiştiricilerin büyük çoğunluğu (%91.1) yarı açık barınak tipi ve uzun eksen yönü olarak doğu yönünü (%67.9) tercih etmişlerdir. Barınakların büyük çoğunluğunda (%98,2) taban yapı malzemesi olarak beton tercih edilmiştir. Ancak yükleme rampası, aşı yolu ve idrar kanalı gibi hayvan refahını ilgilendiren yapı kısımlarına planlamada yer verilmediği belirlenmiştir. Barınakların %60,7’sinde gübre temizliği genellikle traktör yardımı ile altı ayda bir (%32.1) yapılmaktadır., Yapılan gözlemlerde, ineklerde tırnak problemlerinin olduğu (%53.6), topallık durumunun az olduğu (%33.9) belirlenmiştir. İneklerin bacaklarının (%44.0), uyluk kısımlarının (%44.9) ve meme-karın bölgesinin (%44.2) kirli olduğu belirlenmiştir. İneklerin ortalama 2.25-3.5 arasında (%38.9) vücut kondisyon skoruna sahip oldukları ve rumen çukuru skorunun 3 olduğu (%38.1) tespit edilmiştir. İneklerin suya rahatça ulaşımları sağlanırken besleme sabah-akşam iki öğünde (%91.1) yapıldığı belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar Burdur ili süt sığırı işletmelerinde barınakların planlanması ve yönetiminde hayvan refahı ile ilgili eksikliklerin olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Burdur, Süt sığırı, İşletme, hayvan refahı

Examination of dairy cattle farms in Burdur province in terms of animal welfare

Öz

This study aims to assess the status of dairy cattle farms in Burdur province with regard to animal welfare. A total of 56 dairy cattle farms were visited, and face-to-face interviews were conducted with owners. Findings revealed that 32.1% of dairy cattle breeders had received vocational training, with 19.6% having undergone training solely in animal nutrition, and 12.5% possessing information and training specifically related to animal welfare. Most breeders (91.1%) preferred the semi-open shelter type and the eastern direction (67.9%) as the long-axis direction. Concrete was preferred construction material for shelter bases in the majority of cases (98.2%). However, it was noted that certain aspects crucial to animal welfare, such as the loading ramp, vaccination route, and urinary tract, were not adequately incorporated into the planning process. Manure cleaning was typically performed every six months (32.1%), with 60.7% utilizing a tractor for assistance. In the observations made, it was determined that the cows had hoof problems (53.6%) and lameness was low (33.9%). It was determined that the legs (44.0%), thighs (44.9%), and udder-abdomen area (44.2%) of the cows were dirty. It was determined that cows had an average body condition score of 2.25-3.5 (38.9%) and a rumen fill score of 3 (38.1%). It was determined that the cows had easy access to water and were fed in two meals (91.1%) in the morning and evening. The results showed deficiencies regarding animal welfare in the planning and management of shelters in dairy cattle farms in Burdur province.

Anahtar Kelimeler

Burdur, Dairy cattle, Farms, Animal welfare

Kaynakça

• Alapala Demirhan, S., & Yenilmez M. (2019). Uşak ili süt sığırı yetiştiriciliğinin mevcut durumu sorunları ve çözümü. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7 (12), 2198-2203. https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i12.2198-2203.2951
• Anitaş, Ö., & Göncü, S. (2021). Besi hayvanlarında yaralanmalar ve önleme yolları. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 36 (2), 177-186. https://doi.og/10.36846/CJAFS.2021.46
• Anonymous (2022). Effects of mouldy feed and mycotoxins on cattle. https://www.ontatio.ca/page/goverment-ontatio
• Anonymous (2023). Improving shed ventilation for the beef herd. https://www.farmingforabetterclimate.org/improving-shed-ventilation-for-the-beef-herd/#:~:text=Ventilation%20basics,of%20the%20building%20is%20key
• Anonymus (2024a). Housing cattle. Farm Health Online – Animal Health and Welfare Knowledge Hub -Housing. https://www.farmhealthonline.com
• Anonymous (2024b). Cleaning and disinfection on the dairy farm. Cornell University College of Veterinary Medicine. https://www.vet.cornell.edu/animal-health-diagnostic-center/programs/nyschap/modules-documents/disinfectionDairyFarm
• Arnott, G., Ferris, C.P., & O’Connell, N.E. (2017). Welfare of dairy cows in continuously housed and pasture-based production systems. Animal, 11 (2), 261-273. https://doi.org/10.1017/S1751731116001336
• Aytekin, İ., Altay, Y., Boztepe, S., Keskin, İ., & Zulkadir, U. (2021). The effect of body cleanliness (hygiene) score on some criteria used in the detection milk quality in dairy cattle. Large Animal Review, 27 (2), 69-74.
• Bakır, G., & Kibar, M. (2020). Muş ili süt sığırcılığı işletmelerinin barınak özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23 (4), 1085-1095. https://doi.org10.18016/ksutarimdoga.vi.687242
• Bewley, J.M., Robertson, L.M., & Eckelkamp, E.A. (2017). A 100-year review: Lactating dairy cattle housing management. Journal of Dairy Science, 100, 10418-10431. https://doi.org/10.3168/jds.2017-13251
• Broom, D.M. (2000). Effects of dairy cattle breeding and production methods on animal welfare. 21. World Buiatrics Congress, December 4-8, Uruguay, 1-7.
• Denli, M., Sessiz, A., & Tutkun, M. (2013). Diyarbakır İli Sığırcılık İşletmelerinin Genel Yapısal Durumu ve Bakım-Besleme Teknikleri Analizi Projesi. Karacadağ Kalkınma Ajansı No: TRC2/13/DFD/0023, s98.
• Deplazes, P., Eckert, J., Mathis, A., von Samson-Himmelstjerna, G., & Zahner, H. (2016). Parasitology in veterinary medicine. Wageningen Academic Publishers.
• Doğanay, S., & Yanar, M. (2023). Şanlıurfa ili Eyyubiye ilçesi sığırcılık işletmelerinde bulunan barınakların yapısal özellikleri ve yetiştiricilerin öğrenim durumlarıyla ilişkileri. Muş Alparslan Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11 (2), 65-74. https://doi.org/10.18586/msufbd.1337230
• Elmaz, Ö., Saatçi, M., Özçelik Metin, M., & Sipahi, C. (2010). Burdur İli Süt Sığırcılığı ve Özellikleri. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü, 0038-NAP-08, 106 s.
• Greenough, P.R., & Weaver, A.D. (1997). Lameness in cattle. 3rd edition. Philadelphia, Saunders (pp. 3-13).
• Güler, O., Aydın, R., Diler, A., Yanar, M., Koçyiğit, R., & Maraşlı, A. (2017). Sığırcılık işletmelerinin barınak özellikleri üzerine bir araştırma; Erzurum ili Narman ilçesi örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27 (3), 396-405. https://doi.org/10.29133/yyutbd.315389
• Huang, X., Hu, Z., Wang, X., Yang, X., Zhang, J., & Shi, D. (2019). An ımproved single shot multibox detector method applied in body condition score for dairy cows. Animals, 9 (7), 470. https://doi.org/10.3390/ani9070470
• Hulsen, J. (2008). Cow signals: A practical guide for dairy farm management. UK/Ireland ed. Zutphen, R. Roodbont Publishers. The Netherlands.
• Hutu, I., & Onan, G. (2019). Animal management and welfare. In book: Alternative Swine Management System, pages 53-70. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818967-2.00004-6
• İzci, C., & Sulu, K. (2022). Hoof trimming in dairy cattle: Effects on animal welfare and productivity. Journal of Animal Production, 63 (2), 162-169. https://doi.org/10.29185/hayuretim.940933
• Karslıoğlu Kara, N., & Koyuncu, M. (2011). Sığırlarda taşıma sırasında hayvan refahına etki eden faktörler. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17 (3), 511-516. https://doi.org/10.9775/kvfd.2010.3703
• Kauppinen, T., Vesela, M.K., & Valros, A. (2012). Farmer attitude toward improvement of animal welfare is correlated with piglet production parameters. Livestock Sciences, 143 (2-3), 142-150. https://doi.org/10.1016/j.livsci.2011.09.011
• Koçak, D. (2020). Ankara ili Polatlı ilçesi küçük ve büyükbaş hayvancılık işletmelerinin barındırma sistemlerinin hayvan refahı bakımından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydın, R., Özdemir, V.F., Ergün, O.F., Bayram, B., Diler, A., & Şat, O. (2023). Erzurum ili Aşkale ilçesi süt sığırı işlemelerinin yapısal barınak özellikleri ile işletme büyüklükleri arasındaki ilişki. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 12 (1), 38-49.
• Koknaroglu, H., & Akunal, T. (2013). Animal welfare: An animal science approach. Meat Science, 95 (4), 821-827. https://doi.org/10.1016/j.meatsci.2013.04.030
• Köseman, A., & Şeker, İ. (2016). Malatya ilinde sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu: I. Yapısal özellikler. Fırat University Journal of Health Sciences (Veterinary), 30 (1), 5-12.
• Kumar, R., Thakur, A., Thakur, R., & Dogra, P.K. (2021). Livestock shelter management: Climate change perspective. In Climate Change and Livestock Production: Recent Advances and Future Perspective. Sejian, V., Chauhan, S.S., Devaraj, C., Malik, P.K., Bhatta, R. (eds). Spinger, Singapore. (pp. 129-140). Https://doi.org/10.1007/978-981-16-9836-1_11
• MacGregor, L., & Campbell, C. (2024). Lighting choice and maintenance. Cattle Shed Lighting | Helping farmers in Scotland | Farm Advisory Service (fas.scot) (Access: 09.01.2024).
• Manlongat, K., Yang, T.J., Hinckley, L.S., Bendel, R.B., & Krider, H.M. (1998). Physiologic-chemoattractant-induced migration of polymorphpnuclear leukocytes in milk. Clinical and Diagnostic Laboratory Immunology, 5, 375-381.
• Manninen, E., de Pasille, A.M.B., Rushen, J., Norring, M., & Saloniemi, H. (2002). Preferences of dairy cows kept in unheated buildings for different kind of cubicle flooring. Applied Animal Behaviour Science, 75, 281-292. https://doi.prg/10.1016/S0168-1591(01)00206-4
• Miller, R.H., Paape, M.J., Fulton, L.A., & Schutz, M.M. (1993). The relationship of milk somatic cell count to milk yields of Holstein heifers after first calving. Journal of Dairy Science, 76, 728-733. https://doi.org/10.3168/jds.S002-0302(93)77396
• Öcal, G.O. (2020). Ankara ili süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan refahının barınak ve yetiştirme şartları yönünden değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Özsağlıcak, S., & Yanar, M. (2022). Erzincan ili merkez ilçesi sığırcılık işletmelerinde barınakların yapısal özellikleri ve işletmecilerin öğrenim durumlarıyla ilişkileri. Anadolu Journal of Aegean Agricultural Research Institute, 32 (1), 62-75. https://doi.org/10.18615/Anadolu.1130026
• Reiter, T., & Bewley, J. (2024). Prevention of hoof disorders using footbaths. Prevention of Hoof Disorders Using Footbaths | Animal & Food Sciences (uky.edu) (Access: 16.01.2024).
• RSPCA. (2021). Welfare standarts for dairy cattle. Royal Society for Prevention of Cruelty to Animals. RSPCA welfare standards for dairy cattle - RSPCA (Access: 05.01.2024).
• Sant’Anna, A.C., & Paranhose da Costa, M.J.R. (2011). The relationship between dairy cow hygiene and somatic cell count in milk. Journal of Dairy Science, 94 (8), 3835-3844. https://doi.org/10.3168/jds.2010-3951
• Satılmış, M., & Atasever, S. (2022). General properties and effects of some husbandry practices on milk yield in dairy farms of Ondokuz Mayıs district of Samsun province. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 10 (1), 9-13. https://doi.org/10.24925/turjaf.v10i1.9-13.4564
• Schreiner, D.A., & Ruegg, P.L. (2003). Relationship between udder and leg hygiene scores and subclinical mastitis. Journal of Dairy Science, 86, 3460-3465. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(03)73950-2
• Smith, J. (2023). Parasite control in beef cattle. Parasite Control in Beef Cattle - Management and Nutrition - MSD Veterinary Manual (msdvetmanual.com) (Access: 16.01.2024).
• Stabel, J.R. (1998). Johne’s disease: A hidden threat. Journal of Dairy Science, 81, 283-288. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(98)75577-8
• Şahanoğlu, E. (2014). Afyonkarahisar ili süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan refahının barınak ve yetiştirme şartları yönünden değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Tutkun, M., Denli, M., & Sessiz, A. (2017). Diyarbakır ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal durum analizi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5 (5), 476-483. https://doi.org/10.24925/turjaf.v5i5.476-483.933
• Ünal, N. (2007). Hayvan refahı. Vilsan Dergisi, 2 (5), 25-26.
• Van de Water, G., Verjans, F., & Geers, R. (2003). The effects of short distance transport under commercial conditions on the physiology of slaughter calves; pH and colour profiles of veal. Livestock Production Science, 82 (2), 171-179. https://doi.org/10.1016/S0301-6226(03)00010-1
• Warnick, L.D., Janssen, D., Guard, C.L., & Gröhn, Y.T. (2001). The effect of lameness on milk production in dairy cows. Journal of Dairy Science, 84, 1988-1997. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(01)74642-5
• WOAH. (2023). Animal welfare. http://www.woah.org/en/what-we-do/animal-health-and-welfare/animal-welfare/ (Access: 15.05.2023).
• Yalçın, C., Cevger, Y., Türkyılmaz, K., & Uysal G. (2000). Estimation of milk yield losses from subclinical mastitis in dairy cows. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 24 (6), 599-604.
• Yaylak, E., Uzmay, C., & Kaya, İ. (2007). Siyah alaca ineklerde topallık puanlaması ve topallığı etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. V. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 5-8 Eylül, Van, 1-18.
• Yener, H., Atalar, B., & Mundan, D. (2013). Şanlıurfa ilindeki sığırcılık işletmelerinin biyogüvenlik ve hayvan refahı açısından değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2 (2), 87-93.
• Yılmaz, H.İ., & Yardımcı, N. (2014). Isparta bölgesinde süt sığırcılığı yapılan işletmelerdeki barınakların hayvan refahı açısından değerlendirilmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 18 (4), 27-34.
• Zdanowicz, M., Shelford, J.A., Tucker, C.B., & Weary, D.M. (2004). Bacterial populations on teat ends of dairy cows housed in free stalls and bedded with either sand or sawdust. Journal of Dairy Science, 87, 1694-1701. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(04)73322-6