Determination of the distribution and infestation rates of Eriophyidae and Phytoseiidae (Acari) species in olive orchards of Hatay province

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 3, 782 - 790

Kamuran Kaya , Evsel Denizhan

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1467268

Öz

In this study, it was aimed to identify the eriophyid and phytoseiid mite fauna found in the olive orchards of Hatay province, to determine the prevalence of these species. Survey studies were carried out in 13 districts of Hatay province (Antakya, Altınözü, Kırıkhan, Hassa, Samandağ, Erzin, Arsuz, Yayladağ, Dörtyol, Defne, İskenderun, Belen, Reyhanlı). It has been revealed that olive orchards in all districts except Yayladağ district are infested with two eriophyid mite species which are olive bud mite, Aceria oleae, and olive rust mite, Tegolophus hassani. Aceria oleae was determined to be the dominant species, since the prevalence rates of A. oleae and T. hassani were 67.24% and 24.13%, respectively. While these two species were found as mixed population in all orchards where T. hassani was detected first time in Hatay province by this study, A. oleae was found as a single species in all other infested olive orchards. It was determined that the infestation rate in all districts where the survey was conducted, the infestation rate in trees, and the infestation rate in shoots decreased respectively. In surveyed orchards, 64.28% of the olive orchards were found to be infested, but the infestation rate in trees in these orchards was 44.52%, and 27.41% in the shoots. Four phytoseiid species, Typhlodromus athiasae, Anthoseius athenas, Anthoseius rapidus ve Amblyseius swirskii, were identified throughout the study and were detected at rates of 45.49%, 42.06%, 12.02%, and 0.43%, respectively.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Aceria oleae, Tegolophus hassani, Eriophyidae, Phytoseiidae

Proje Numarası

HMKU BAP-16640

Hatay ili zeytin bahçelerindeki Eriophyidae ve Phytoseiidae (Acari) türlerinin yayılışı ve bulaşıklık oranlarının belirlenmesi

Öz

Çalışmada Hatay ili zeytin bahçelerindeki eriophyid ve phytoseiid akar faunasının tespiti ile bu türlerin yaygınlığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sürvey çalışmaları Hatay ilinin 13 ilçesinde (Antakya, Altınözü, Kırıkhan, Hassa, Samandağ, Erzin, Arsuz, Yayladağ, Dörtyol, Defne, İskenderun, Belen, Reyhanlı) yürütülmüştür. Yayladağ ilçesi dışında kalan tüm ilçelerde bulunan zeytin bahçelerinin, Zeytin tomurcuk akarı, Aceria oleae ve Zeytin pas akarı Tegolophus hassani olmak üzere iki eriophyid akar türü ile bulaşık olduğu belirlenmiştir. Aceria oleae ve T. hassani'nin yaygınlık oranları sırasıyla %67.24 ve %24.13 olarak bulunduğundan A. oleae‘nın baskın tür olduğu tespit edilmiştir. Hatay ilindeki varlığı ilk kez bu çalışma ile tespit edilmiş olan T. hassani'nin bulunduğu bahçelerin tamamında iki tür karışık popülasyon halinde bulunurken, diğer tüm bulaşık bahçelerde A. oleae tek tür olarak bulunmuştur. Tüm ilçelerdeki bulaşıklık oranı, ağaçlardaki bulaşıklık oranı ve sürgünlerdeki bulaşıklık oranlarının sırası ile giderek düştüğü tespit edilmiştir. Bahçelerin %64.28’i bulaşık bulunmuş, ancak bu bahçelerdeki ağaçlarda bulaşıklık oranı %44.52, sürgünlerde ise %27.41 olmuştur. Çalışma boyunca dört phytoseiid türü, Typhlodromus athiasae, Anthoseius athenas, Anthoseius rapidus ve Amblyseius swirskii belirlenmiş ve sırasıyla %45.49, %42.06, %12.02 ve %0.43 oranlarında tespit edilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Aceria oleae, Tegolophus hassani, Eriophyidae, Phytoseiidae

Etik Beyan

Bu makalede insan veya hayvan deneklerle herhangi bir çalışma bulunmaması nedeniyle etik onaya gerek duyulmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (Proje No: HMKÜ BAP-16640)

Proje Numarası

HMKU BAP-16640

Teşekkür

Çalışmada avcı akar türlerinin teşhislerini yapan Prof. Dr. Nabi Alper KUMRAL’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Abou-Awad B.A., Metwally A.M., & Al-Azzazy M.M. (2005). Environmental management and biological aspects of two eriophyid olive mites in Egypt: Aceria oleae and Tegolophus hassani. Journal of Plant Diseases and Protection, 112 (3), 287-303. http://www.jstor.org/stable/45154912.
• Akyol, D. (2019). Ordu ilinde yetiştirilen bazı yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında bulunan faydalı ve zararlı akar türleri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, 210 s, Ordu.
• Alaoğlu, Ö. (1984). Erzurum ve Erzincan yörelerindeki bazı bitkilerde bulunan Eriophyoidea (Acarina: Actinedida) akarlarının sistematiği ve zarar şekli üzerinde çalışmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Dergisi, 15 (3-4), 1–16.
• Anonim (2023). Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin, Ürün Raporu, 2022. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE), 44s.
• Avidov, Z., & Harpaz, I. (1969). Plant Pests of Israel. Israel Univ. Press, Jerusalem.
• Balcı, Ş. (2022). Ege Bölgesi zeytin alanlarında görülen Coccoidea türlerinin belirlenmesi ve en zararlı türün biyo-ekolojisi üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 172 s.
• Chant, D.A., & Yoshida-Shaul, E. (1986). A world review of the pyri species group in the genus Typhlodromus Scheuten (Acari: Phytoseiidae). Canadian Journal of Zoology, 65, 1770-1804. http://doi.org/10.1139/z87-272.
• Çakır, Ş. (2020). Samsun ili ceviz bahçelerinde saptanan akar türlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 130 s.
• Çetin, H., & Alaoğlu, Ö. (2006). Mut (Mersin) ilçesindeki zeytin ağaçlarında bulunan eriophyid akar türleri ve zarar Ģekilleri. Türkiye Entomoloji Dergisi, 30 (4), 303-315.
• Çetin, G., Göksel, P., Erenoğlu, B., Dura, O., Hantaş, C., & Denizhan, E. (2015). Bursa ve Yalova illerinde yetiştirilen böğürtlenlerde zararlı Acalitus essigi Hassan, (Acari: Eriophyidae)’nin yayılışı, bulaşma oranı, doğal düşmanları ve bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi. Bahçe, 44 (2), 71-80.
• Çetin, H., Alaoğlu, Ö., Turanlı, T., & Elma, F.N. (2012). İzmir, Manisa ve Balıkesir illerinde zeytinlerde bulunan Eriophyid akar türleri ve zararları. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26 (3), 9-13.
• Çobanoğlu, S. (1989). Phytoseiid mite species (Acarina: Phytoseiidae) determined in citrus orchards in some regions of Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 13, 163-178.
• Çobanoğlu, S. (1997). New phytoseiid mites (Acarina: Mesostigmata) for Turkish fauna. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 21 (4), 361-370.
• Elhadi, F., & Birger, R., (1999). A new approach to the control of the olive mite Aceria (Eriophyes) oleae Nalepa in olive trees. III International Symposium on Olive Growing. Cordoba, Spain. Acta Horticulturae, 474, 555-557.
• Ersin, F., Kaptan, S., Erten, L., Kokturk, H., Gümüşay, B., Denizhan, E., & Çakmak, İ. (2020). Mite diversity and population dynamics of eriophyid mites on olive trees in Western Turkey. Turkish Journal of Entomology, 44 (1), 123-132. https://doi.org/10.16970/entoted.649116
• Güldalı, B. (2015). Mersin ilinde yetiştirilen çileklerde zararlı ve yararlı akar (Acari) türleri, dağılımları ile önemli türün popülasyon yoğunluğu ve savaşım olanakları üzerinde çalışmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 205 s.
• Jeppson, L.R., Keifer, H.H., & Baker, E.W. (1975). Mites Injurious to Economic Plants. Univ. of California Press, Berkeley, California, 614 pp.USA.
• Kaçar, G., Denizhan, E., & Ulusoy, M.R. (2010). Doğu Akdeniz Bölgesi zeytin bahçelerinde zararlı Aceria oleae (Nalepa, 1900) ve Türkiye için yeni bir kayıt: Tegolophus hassani (Keifer, 1959) (Acari: Prostigmata: Eriophyoideae). Bitki Koruma Bülteni, 50 (3), 121-132.
• Kaya, K. (2020). Seasonal population dynamics of Aceria oleae (Nalepa, 1900) (Acari: Eriophyidae) in generative organs of olives in Hatay Province, Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 44 (4), 503-512. https://doi.org/10.16970/entoted.749815
• Keifer, H.H. (1975a). Eriophyoid studies C–10. United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service, 24 pp.
• Keifer, H.H. (1975b). Eriophyoid studies C–11. United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service, 24 pp.
• Kumar, V., Xiao, Y., McKenzie, C.L., & Osborne, L.S. (2015). Early establishment of the phytoseiid mite Amblyseius swirskii (Acari: Phytoseiidae) on pepper seedlings in a Predator-in-First approach. Experimental and Applied Acarology, 65, 465-481. https://doi.org/10.1007/s10493-015-9895-2
• Kumral, N.A., & Kovancı, B. (2004). Bursa ili zeytin ağaçlarında bulunan akar türleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 25-34.
• Kütük, H., & Yiğit, A. (2011). Pre-establishment of Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae) using Pinus brutia (Ten.) (Pinales: Pinaceae) pollen for thrips (Thysanoptera: Thripidae) control in greenhouse peppers. International Journal of Acarology, 37, 95-101. https://doi.org/10.1080/01647954.2010.540081.
• Lindquist, E.E., Sabelis, M.W., & Bruin, J. (1996). Eriophyid Mites Their Biology, Natural Enemies and Control. Lindquist, E. E., Sabelis, M. W., Bruin, J. (ed), p. 551-553, World Crop Pest, 6, Elsevier, 785 p.
• Madanlar, N. (2015). Tarımsal Akaroloji. Ders Notu, Bornova, 85 s.
• McMurtry, J.A. (1977). Some predaceous mites (Phytoseiidae) on citrus in the Mediterranean region. Entomophaga, 22 (1), 19-30.
• Özcan, O. (2019). Konya ilinde farklı bitki türlerinde Phytoseiidae (Acari) familyasına ait avcı akar türlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, 77 s.
• Seçer, A. (2012). Doğu Akdeniz Bölgesi’nde zeytin ve zeytinyağı üretimi, pazarlaması ve bölgede zeytinciliği geliştirme olanakları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 144 s.
• Shahini, S., Kullaj, E., Çakalli A., & De Lillo, E. (2009). Preliminary survey and population dynamics of some eriophid mites (Acari: Eriophyoidea) associated with olives in Albania. International Journal of Acarology, 35 (5), 419-423. http://doi.org/10.1080/01647950903334277.
• Shahini, S., Tedeschini, J., Bacaj, M., & Pffeifer, D. (2002). A contribution to the study of eriophyid mites of olive trees in Albania. Poster presentation. http://www.ag.vt.edu/ipmcrsp/presentations/Mites%20poster.pdf (İnternet kaynağı).
• Soysal, M. (2017). Ordu ilinde yetiştirilen bazı sebzelerde bulunan faydalı ve zararlı akar türlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, 233 s.
• Swirski, E., Ragusa Di Chiara, S., & Tsolakis, H. (1998). Keys to the Phytoseiid mites (Parasitiformes, Phytoseiidae) of Israel. Phytophaga, 8, 85-154.
• Swirskii, E., & Ragusa, S. (1976). Notes on predacious mites of Greece, with a description of five new species (Mesostigmata: Phytoseiidae). Phytoparasitica, 4 (2), 101-122.
• Şekeroğlu, E. (1984). Güney Anadolu Bölgesi Phytoseiidae akarları (Acarina: Mesostigmata) biyolojileri ve çilek bitkisinde avcı akar olarak etkinliklerinin araştırılması. Doğa Bilim Dergisi, 8 (3), 320-336.
• Tüfekli, M., & Ulusoy, M.R. (2011). Adana ve Mersin ili zeytin bahçelerinde Zeytin pamuklubiti [Euphyllura straminea Loginova (Hemiptera: Psyllidae)]’nin parazitoit ve predatörleri. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 2 (1), 49-54.
• Yayla, A., Kelten, M., Davarcı T., & Salman, A., (1975). Antalya ili zeytinliklerindeki zararlılara karşı biyolojik mücadele olanaklarının araştırılması. Bitki Koruma Bülteni, 35 (1-2), 63-91.
• Yeşilayer, A., & Çobanoğlu, S., (2011). The distribution of predatory mite species (Acari : Phytoseiidae) on ornamental plants and parks of Istanbul, Turkey. Türkiye Entomoloji Bülteni, 1 (3), 135-143.