Maraş tarhanasının aile içi tüketim alışkanlıkları ve davranışı; Kahramanmaraş ili örneği

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 3, 825 - 834

Sabri Sakalli , Fatma Betül Tekin Sakallı , Aybüke Kaya

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1510303

Öz

Bu çalışmanın amacı, Kahramanmaraş ilinde bireylerin tarhana tüketim alışkanlıkları hakkındaki düşüncelerini belirlemek ve Maraş tarhanası tercihini etkileyen faktörleri ortaya koymaktır. Çalışmada, Maraş tarhanasının atıştırmalıklar içindeki önemi, tüketicilerin aile içi tüketim alışkanlıkları, ebeveynlerin çocuklarına yönelik tüketim tercihleri, bireylerin tarhana hakkındaki düşünceleri ve ürün tercihini etkileyen faktörler incelenmiştir. Veriler, 2024 yılı Ocak ayında tüketiciler ile yüz yüze görüşülerek elde edilmiştir. Maraş tarhanası alırken bireylerin tercihlerini etkileyen faktörler için faktör analizi kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre, tüketicilerin büyük çoğunluğu aktif nüfus içerisinde yer alan eğitimli bireylerden oluşmaktadır. Atıştırmalıklar arasında Maraş tarhanasını çoğu bireyin tükettiği; ceviz, fındık, fıstık, badem gibi kuruyemişleri de tercih ettiği belirlenmiştir. Ayrıca tarhana cipsine ait kekik aromasına dikkat edildiği, bireylerin tarhananın prebiyotik ve probiyotik özellikleri hakkında da bilgi sahibi olduğu görülmüştür. Tüketim pratikliği, tarhana cipsinin atıştırmalık olarak tüketilmesinde tercih sebebidir. Sonuç olarak, yöre halkının Maraş tarhanasını sağlıklı atıştırmalıklar arasında gördüğü ve bu ürünü severek tükettiği anlaşılmıştır. Coğrafi işaretli bir ürün olan Maraş tarhanasının, diğer illerde de bilinirliğinin artırılması ve tüketilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca sağlıklı beslenme bilincinin artırılması yönünde bireylere eğitim programları düzenlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim tercihleri, Tutum ve alışkanlıklar, Kahramanmaraş

Domestic consumption habits and behavior of Maras tarhana; The case of Kahramanmaraş province

Öz

The aim of this study is to determine the opinions of individuals about Maras tarhana consumption habits in Kahramanmaraş province, and to reveal the factors affecting preference. In the study, domestic consumption habits of Maraş tarhana, consumption preferences of parents towards their children, individuals' thoughts about tarhana and factors affecting product preference were examined. The data was obtained by face-to-face interviews with consumers in Jan-2024. Factor analysis was used to examine the factors affecting individuals' preferences when purchasing Maras tarhana. By the data, the majority of consumers consist of educated individuals within the active population. It has been determined that most individuals consume Maras tarhana. It has also been found that it prefers nuts such as walnuts, hazelnuts, peanuts and almonds. It was also observed that attention was paid to the thyme flavor of tarhana chips, and individuals were also knowledgeable about the prebiotic and probiotic properties of tarhana. The practicality of consumption of tarhana chips is the reason why tarhana chips are preferred to be consumed as a snack. As a result, it has been understood that the local people see Maras tarhana among healthy snacks, and consume this product with pleasure. The awareness and consumption of Maras tarhana, which is a geographically indicated product, should be increased in other provinces as well. Additionally, training programs should be organized for individuals to increase awareness of healthy nutrition.

Anahtar Kelimeler

Consumption preferences, Attitude and habits, Kahramanmaraş

Kaynakça

• Anonim (2019). Kahramanmaraş Hakkında Bilgi. Erişim linki: https://www.eligasht.como.tr/Blog/kahramanmaras-hakkinda-bilgi/ (Erişim tarihi: 30.01.2014).
• Coşkun, F. (2014). Tarhananın tarihi ve Türkiye’de tarhana çeşitleri. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9 (3), 69-79.
• Dağ, M.M., & Akbay, C. (2022). Maraş tarhanası üretim ve pazarlama süreçlerinin analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9 (4), 830-838. https://doi.org/10.30910/turkjans.993585
• Değerli, C., & El, S.N. (2019). Optimum beslenmede sağlıklı atıştırmalıkların yeri. Gıda / The Journal of Food, 988-999. https://doi.org/10.15237/gida.gd19071
• Erinç, H., & Çifçi, S. (2018). Maraş tarhanası üretiminde kefir kullanımının son ürün üzerine etkileri. Gıda, 43 (1), 114-121. https://doi.org/10.15237/gida.GD17105
• Gök, S.A., Ceyhun Sezgin, A., & Yıldırım, F. (2017). Gastronomi alanında maraş tarhanasının değerlendirilmesi. Aydın Gastronomy, 1 (1), 61-70.
• Güneş, E.F., Aktaç, Ş., & Korkmaz, İ.O. (2014). Tüketicilerin gıda etiketlerine yönelik tutum ve davranışları. Akademik Gıda, 12 (3), 30-37.
• İkikat Tümer, E., Bulut, O.D., & Şeker, E. (2017). Tüketicilerin maraş tarhanası tüketim davranışlarının belirlenmesi; Kahramanmaraş ili örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48 (2), 87-92. https://doi.org/10.17097/ATAUNIZFD.304409
• İslamoğlu, A.H., & Alnıaçık, Ü. (2016). Research methods in social sciences. 5th Edition, Beta Publishing, İstanbul.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayıncılık, 7. Baskı, Ankara.
• Semerci, A.B.Ö. (2010). Kahramanmaraş il merkezinde ailelerin tarhana tüketim yapısı. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi]. Kahramanmaraş. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Sormaz, Ü., Onur, N., Güneş, E., & Nizamlıoğlu, H.F. (2019). Türk mutfağı geleneksel ürünlerinde yöresel farklılıklar: Tarhana örneği. Aydın Gastronomy, 3 (1), 1-9.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara.
• Tekin, H. (2000). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Yargı Yayınevi, 14. Baskı, Ankara.
• Türk Patent Enstitüsü (TPE), (2010). No: 154 – Mahreç İşareti, MARAŞ TARHANASI. https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/61b8243d-9ed5-4572-bca3-a7e0d946d79f.pdf (Erişim tarihi 24.04.2024).
• Üçüncüoğlu, D. (2021). Geleneksellikten inovasyona giden yolda Çankırı, atıştırmalık gıda üretimi: yoka çerezi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 32, 1181-1187. https://doi.org/10.31590/ejosat.1039631
• Yamane, T. (2001). Temel örnekleme yöntemleri (Çeviri: Alptekin Esin, M.Akif Bakır, Celal Aydın, Esen Gürbüzsel). Literatür Yayınları, Birinci Basım, İstanbul.
• Yıldırım, Ç., & Güzeler, N. (2016). Tarhana cipsi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD, Özel Sayı 1-8, https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210953
• Yörükoğlu, T., & Dayısoylu, K.S. (2016). Yöresel Maraş tarhanasının fonksiyonel ve kimyasal bazı özellikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47 (1), 53-63.