Farklı yarasa gübresi uygulama yöntemlerinin atdişi mısırın (Zea mays L. indentata) verim ve verim unsurlarına etkisi

Yıl 2025, Cilt: 30 Sayı: 2, 534 - 546, 21.08.2025

Gülçin Ay Özkan , Ayşe Gülgün Öktem

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1665611

Öz

Bu çalışmada farklı yarasa gübresi uygulamalarının iki at dişi hibrit mısır çeşidinde verim ve verim unsurlarına etkisi belirlenmiştir. Deneme Şanlıurfa koşullarında 2020 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Denemede SY Atomic mısır ve Pioneer PR32T83 mısır çeşitlerine 5 farklı şekilde yarasa gübresi verilmiştir. Deneme konuları kontrol, topraktan sıvı (1 lt/da), topraktan katı (50 kg da-1), yapraktan sıvı (3 kez 500cc/da), topraktan katı (50 kg da-1) + yapraktan sıvı (3 kez 500 cc da-1), topraktan sıvı (1 lt da-1) + yapraktan sıvı (3 kez 500 cc/da) olarak belirlenmiştir. Deneme bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede ana parselleri çeşitler, alt parselleri ise yarasa gübresi uygulamaları oluşturmuştur. Deneme 5 Temmuz 2020 tarihinde ekilmiştir. Ekimle birlikte saf olarak 8 kg da-1 azot ve fosfor, üst gübrelemede ise 16 kg da-1 saf azot gelecek şekilde üre formunda azotlu gübre verilmiştir. Parseller 5 m uzunluğunda, 4 sıra, sıra arası 70 cm, sıra üzeri 20 cm olacak şekilde ekim yapılmıştır. Elde edilen verilerle JUMP istatistik program kullanılarak, varyans analizi yapılmış, ortalamalar arasındaki farklılık ise Duncan testine göre karşılaştırılmıştır. Uygulama ortalamalarına göre en yüksek tane verimi yarasa gübresinin topraktan katı (1588.59 kg da-1), topraktan sıvı (1557.66 kg da-1), topraktan sıvı+yapraktan sıvı (1586.15 kg da-1), yapraktan sıvı (1436.63 kg da-1) uygulamalarında belirlenirken, kontrol parseli ise (1203 kg da-1) en düşük verimi vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Sıvı yarasa gübresi , Atdişi mısır , Verim , Katı yarasa gübresi

Effects of different bat guano application methods on yield and yield components of dent corn (Zea mays L. indentata)

Öz

In this study, the effects of different bat guano applications on yield and yield components in two dent corn varieties were determined. The experiment was carried out in Sanliurfa conditions in the 2020 growing season. In the experiment, bat guano was applied to SY Atomic corn and Pioneer PR32T83 corn varieties in 5 different ways. The trial subjects were determined as control, liquid to soil (1 lt da-1), solid to soil (50 kg da-1), liquid to leaf (3 times 500cc da-1), solid to soil (50 kg da-1) + liquid to leaf (3 times 500 cc da-1), liquid to soil (1 lt da-1) + liquid to leaf (3 times 500 cc da-1). The trial was set up according to the split-plot trial design with 3 replications. In the experiment, varieties constituted the main plots and bat guano application methods constituted the sub-plots. The trial was planted in 5 july 2020. With planting, 8 kg da-1 nitrogen and phosphorus were given and 16 kg da-1 N applied as top dressing in the urea form. Plots were planted in 4 rows of 5 m length with 70 cm between rows and 20 cm within the row. Variance analysis was performed on the obtained data using JUMP statistical program and the differences between the means were compared according to Duncan test. According to the application means, the highest grain yields were obtained at bat guano applications of solid to soil (1588.59 kg da-1), liquid to soil (1557.66 kg da-1), liquid to soil+liquid to leaf (1586.15 kg da-1), liquid to leaf (1436.63 kg da-1), while the control plot (1203 kg da-1) gave the lowest value.

Anahtar Kelimeler

Liquid bat guano , Solid bat guano , Dent corn , Yield

Kaynakça

• Akalin, B., & Seyrekbasan, A.M. (2015). Dünyadaki biyoetanol politikalarının Türkiye koşulları ile karşılaştırmalı incelenmesi ve Türkiye şartlarına uygunluk açısından biyoetanol üretiminde kullanılan hammaddelerin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29 (1), 157-168.
• Altın, R. (2016). Farklı organik gübrelerinin domates bitkisi gelişimi üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitirme Tezi, Antalya, 19s.
• Anonim. (2011). http://www.yarasagubresi.org Erişim tarihi: 20.01.2025
• Anonim (2020). Yarasa gübresi mineral düzeyleri. https://www.turkuvazgubre.com.tr Erişim 25.02.2025.
• Arslan, A., & Mesut, B.A.Ş. (2020). Yarasa gübresi (guano). Bitlis Eren Üniv. Fen Bilimleri Dergisi, 9 (1), 478-486. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.672835
• Aygün, İ. (2012). Mısırda aynı genetik tabandan gelen tek melez, üçlü melez ve çift melezlerde tane verim ve bazı agronomik özelliklerin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 182 s.
• Aygün, F. (2021). Çukurova koşullarında farklı organomineral gübre dozlarının ikinci ürün silajlık mısır bitkisinde yem verimi ve kalite özelliklerine etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 33 s.
• Bicudo, J. (1998). Manure and feed additives. http://www.bae.umn.edu/extens/ennotes/enfall98/manure.html
• Can, B.A., Ünal, M., & Can, O. (2019). Farklı yarasa gübresi uygulamalarının marul yetiştiriciliğinde verim ve kalite üzerine etkileri. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5 (1), 18-24. https://doi.org/10.24180/ijaws.481660
• Cerit, İ., Turkay, M.A., Saruhan, H., Şen, H.M., Ülger, A.C., Kirişçi, V., & Say, S. (2002). İkinci ürün mısır yetiştiriciliğinde ekim öncesi buğday anızının yakılmasına alternatif bazı toprak işleme metotlarının belirlenmesi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Proje Kod No: TAGEM. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Çakmakçı, S., & Dallar, A. (2019). Farklı sıcaklık ve tuz konsantrasyonlarının bazı silajlık mısır çeşitlerinin çimlenme özellikleri üzerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (2), 121-132. https://doi.org/10.33462/jotaf.369867
• Çiçek, N. (2021). Kadife (Tagetes erect) çiçeğinin bazı kalite ve yetiştiriciye yarasa gübresi ve vermikompostun yararları. Tarımsal Biyoteknoloji Dergisi, 2 (1), 24-31.
• Çiftçi, T. (2019). Organik gübrelerin tritikale (Triticale spp) ve arpa (Hordeum vulgare) üzerine etkileri. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 15 s.
• Demir, M. (2019). Leonardit ile birlikte azaltılmış kimyasal gübrenin toprağın bazı özellikleri ve pamuk bitkisinin kütlü verimi üzerine etkisi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 11 s.
• Doğanlar, C. (2018). Farklı lokasyonlarda yetiştirilen bazı melez mısır çeşit adaylarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 114 s.
• Ekıncı, E., & Öktem, A.G. (2024). Farklı miktarlardaki azot ve tavuk gübresi uygulamalarının atdişi mısırın (Zea mays L. indentata) koçan ve tane özelikleri ile kaliteye etkileri. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 13 (1), 1-17. https://doi.org/10.17100/nevbiltek.1460271
• Grantina-Ievina, L., & Ievinsh, G. (2015). Microbiological characteristics and effect on plants of the organic fertilizer from vermicompost and bat guano. In Annual 21st International Scientific Conference: Research for rural development Vol. 1, pp: 95-101.
• İdikut, L., & Kara, S.N. (2013). Tane ürünü için yetiştirilen ikinci ürün mısır çeşitlerinin bazı verim öğeleri ile tane nişasta oranlarının belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16 (1), 8-15.
• Kan, A. (2011). Konya koşullarında yetiştirilen sert mısırda (Zea mays L. var. indurata Sturt.) organik ve inorganik gübrelerin verim ve bazı agronomik karakterlere etkisi. Bitkisel Araştırma Dergisi, 2, 1-5.
• Karagöz, K. (2014). Yarasa gübresinin tarımda kullanılması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 27 (2), 35-42.
• Karimou, A.H., Yadji, G., Fanna, A.G., & Idrissa, A. (2020). Effect of different rate of bat guano on growth and yield of tomatoes (Lycopersicon esculentum Mill) in Niamey, Niger. Journal of Experimental Agriculture International, 42 (3), 34-46. https://doi.org/10.9734/JEAI/2020/v42i330482
• Küçük, Ç., & Arslan, A. (2024). Topraktan uygulanan yarasa gübresinin mercimek gelişimi ile rizosfer toprağının bazı biyolojik özelliklerine etkisi. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9 (1), 61-71. https://doi.org/10.33484/sinopfbd.1391287
• Koca, Y.O., Erekul, O., Ünay, A., & Turgut, İ. (2009). Bazı melez mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin Aydın ilinde birinci ve ikinci ürün performanslarının değerlendirilmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (1), 41-52.
• Kuşvuran A., & Nazlı, R.İ. (2014). Orta Kızılırmak havzası ekolojik koşullarında bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin tane mısır özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (3), 233-240. https://doi.org/10.29133/yyutbd.236254
• Alp, O., & Koca, Y.O. (2020). Aydın bölgesinde yetiştiriciliği yapılan bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin tane ve hasıl verimlerinin belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği Dergisi, 369, 30-45. https://doi.org/10.33724/zm.687235
• Öktem, A., & Öktem, A.G. (2006). Bazı şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında verim karakteristiklerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (1), 33-46.
• Öktem, A., Çelik, A., & Öktem, A.G. (2017). Toprağa humik asit uygulamasının mısır bitkisinin (Zea mays L. indendata) verim ve bazı verim karakterleri üzerine etkisi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (268), 268-272. https://doi.org/10.18016/ksudobil.349250
• Özel, M.R., & Öktem, A.G. (2021). Farklı düzeylerdeki vermikompost uygulamasının atdişi mısırın (Zea mays L. indentata) verim ve verim karakterlerine etkisi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10 (4), 1324-1333. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.936420
• Sabıjon, Jr., & Gulla, J. (2018). Bozulmuş yayla topraklarında guano char' dan etkilenen tatlı mısırın (Zea mays L) büyümesi ve verimi. Uluslararası Araştırma ve Analitik İncelemeler Dergisi, 5 (1), 163-170.
• Saha, B.C., & Mukherjee, B.K. (2002). A New approach for increasing grain yield in maize. www.maize.gbd.org (Maize genetic Corporation).
• Söyler, Ü. (2006). Ekolojik üretimde (organik tarım) Sakarya ekolojik koşullarında Agrozym bitki enzimi ile farklı gübre kombinasyonu uygulanan mısır (Zea mays L.) ve ayçiçeği (Helianthus annus L.) çeşitlerinde fenolojik, morfolojik karakterler ile dane verimi üzerine etkileri. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 44 s.
• Srıdhar, K.R., Ashwını, K.M., Seena, S., & Sreepada, K.S. (2006). Manure qualities of guano of insectivorous cave bat Hipposideros speoris. Tropical And Subtropical Agroecosystems, 6 (2), 103-110.
• Silva, P.R.F.D., Strieder, M.L., Coser, R.P.D.S., Rambo, L., Sangoi, L., Argenta, G., & Silva, A.A.D. (2005). Grain yield and kernel crude protein content increases of maize hybrids with late nitrogen sidedressing. Scientia Agricola, 62, 487-492. https://doi.org/10.1590/S0103-90162005000500014
• Sönmez, K., Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Budak Başçiftçi, Z., & Evrenosoğlu, Y. (2013). Bazı seker mısır çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt.) bitki, koçan ve verim özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (1), 28-40.
• Şanlıurfa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü. (2020). https://www.mgm.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.12.2020).
• Şener, S., & Ulukapı, K. (2018). Farklı organik gübrelerin tarla ve örtüaltı koşullarında yetiştirilen karnabaharın bitki gelişimi ve verim parametreleri üzerine etkisi. Selçuk Tarim ve Gida Bilimleri Dergisi, 32 (3), 510-515.
• Taş T. (2020). Şanlıurfa koşullarında bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays indentata Sturt) çeşitlerinin tane özellikleri ile tane verimi arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 4, 222-233. https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol4iss2pp87-98
• TÜİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu. https://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.03.2025).
• Üzen, S., & Öktem, A.G. (2022). Yarı kurak iklim koşullarında bazı atdişi mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 11 (1), 99-108. https://doi.org/10.29278/azd.942944
• Vartanlı, S., & Emeklier, H.Y. (2007). Ankara koşullarında hibrit mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Journal of Agricultural Sciences, 13 (03), 195-202.
• Yahlızade, Z.B. (2021). Farklı dozlarda azot ve solucan gübresi uygulamalarının Harran ovası koşullarında at dişi mısır (Zea mays L. indentata) üzerindeki verim ve verim unsurlarına etkisi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 76 s.
• Yurtsever, N. (1984). Deneysel İstatistik Metotları. T.C. Tarım ve Orman Köy İşleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, No:121, Ankara.