Kürt Fındık İşçileri: Bir Karşılaşma Mekânı Olarak Akçakoca

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1 - Göç, 100 - 132, 15.06.2015

Emel Uzun

Öz

Mevsimlik tarım işçileri, literatürde ağırlıklı olarak hayat koşulları ve sömürü ilişkileri bağlamında ele alınmaktadır. Ancak meselenin etnik boyutu büyük oranda göz ardı edilmektedir. Bu çalışmada, mevsimlik Kürt fındık işçileri ile işverenler arasında, gündelik hayatın bir parçası olarak her yıl hasat mevsiminde gerçekleşen karşılaşma, bir tür “etnik karşılaşma” deneyimi olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, Karadeniz’in önemli fındık üretim merkezlerinden biri olan Akçakoca’da yaşayan fındık üreticisi, işveren aile bireyleriyle derinlemesine görüşmeler yapılmış ve işverenlerin ürettikleri bireysel anlatılar aracılığıyla, ne tür etnik karşılaşma deneyimleri yaşadıkları ve etnik kimlik bağlamında “kendilik” ve “ötekilik” konumlarını nasıl inşa ettikleri sorusu cevaplanmaya çalışılmıştır. Alanda yapılan derinlemesine görüşmelerin yanında, fındık üreticisi bir ailenin üyesi olan bir araştırmacı olarak, benim bireysel etnik karşılaşma deneyimim de bu çalışmada, oto-etnografik bir veri olarak kullanılmaktadır. Bu noktadan hareketle, bireysel deneyimim ve alanda edinilen diğer anlatılar aracılığıyla, işverenler tarafından üretilen anlatıların 90’lı yılların başından bu yana geçirdiği dönüşüm, metin boyunca takip edilen temel izlek olarak belirmiştir.

Anahtar Kelimeler

mevsimlik Kürt fındık işçileri, Akçakoca, etnik karşılaşma, emeğin etnikleşmesi, bireysel anlatı

Seasonal Kurdish Hazelnut Workers: Akcakoca as an Ethnic Encounter Space

Öz

Seasonal agricultural workers are predominantly being handled in the context of their life conditions and the exploitation relations they have been exposed to in the literature. However, the ethnical dimension of the issue is often disregarded. In this study, the encounter which takes place every year at the harvest season as a part of daily life, between the seasonal Kurdish hazelnut workers and their employers will be defined as an experience of “ethnic encounter”. In this study, in-depth interviews with the hazelnut cultivators and their family members, who live in Akçakoca which is one of the main hazelnut cultivation centres of the Black Sea Region, are conducted and through the individual narrations they have produced, the questions of what sorts of ethnic encounters they experienced and how they construct the positions of “selfness” and “otherness” in the context of ethnic identities, have been tried to be answered. In addition to these in-depth interviews conducted in the field, as a researcher who is one of the members of a hazelnut cultivator family, my own ethnic encounter experience is also included in the study as an auto-biographical data. Thus, via my personal experience and the other narratives obtained from the field, the transformation of the narratives produced by the employers since the beginning of the 1990s appears to be the main path pursued throughout the text.

Anahtar Kelimeler

seasonal Kurdish hazelnut workers, Akçakoca, ethnic encounter, ethnicisation of labour, personal narrative

Kaynakça

• Bora, T. (2006). Medeniyet Kaybı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Chaney, D. (2002). Cultural Change and Everyday Life. Basingstoke: Palgrave.
• Chow, R. (2002). The Protestnat Ethnic and the Spirit of Capitalism. New York: Columbia University Press.
• Çınar, S. (2014). Öteki “Proleterya” De-proletarizasyon ve Mevsimlik Tarım İşçileri. Ankara: NotaBene Yayınları.
• Çınar, S. ve Lordoğlu, K. (2011). Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Tarım İşçiliğine. Sosyal Haklar Sempozyumu, Bildiri Kitabı, s.419-448.
• Çırakman, A. (2011). Flags and Traitors: The Advance of Ethno-nationalism in the Turkish Self-Image. Ethnic and Racial Studies, 34(11), 1894–1913.
• Eley, G. ve Suny, R.G. (1996). Introduction: From the Moment of Social History to the Work of Cultural Representation. G. Eley ve R. G. Suny (Der.), içinde, Becoming National: A Reader (s.3-38). New York ve Oxford University Press.
• Ergil, D. (2000). The Kurdish Question in Turkey. Journal of Democracy, 11(3), 122–135.
• Ergun, A. ve Erdemir, E. (2010). Negotiating Insider and Outsider Identities in the Field: “Insider” in a Foreign Land; “Outsider” in One’s Own Land. Field Methods, 22 (16), 16-38.
• Geçgin, E. (2009). Ankara Polatlı Örneğinde Sosyal Dışlanma Açısından Mevsimlik Tarım İşçileri. Ankyra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 3-35.
• Gürsoy, Ö. B. (2010). Bir Yaşam Biçimi Olarak Dışlanma. Ayşe Buğra (Der.), içinde Sınıftan Sınıfa Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları, (s, 33-65). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hamdan, A. (2012). Autoethnography as a Genre of Qualitative Research: A Journey Inside Out. International Institute for Qualitative Methodology, 11(5), 585-606.
• Karaman, K. ve Yılmaz, A., S. (2011). Mevsimlik Tarım İşçileri ve Enformel İlişkiler Ağı: Giresun’da Çalışan Mevsimlik Tarım İşçileri Üzerine Bir Araştırma. Zeitschrift für die Welt der Türken, 3(1), s. 211-225.
• Kirişçi, K. and G.M. Winrow (1997). The Kurdish Question and Turkey: An Example of a Trans-state Ethnic Conflict. London: Frank Cass.
• Küçükkırca, İ., A. (2012). Etnisite, Toplumsal Cinsiyet ve Sınıf Ekseninde Mevsimlik Kürt Tarım İşçileri. Toplum ve Kuram, 6, 1-16.
• Lordoğlu, K. ve Etiler, N. (2014). Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı bir Araştırma. Çalışma ve Toplum, 2, 115-133.
• MacKenzie, R., ve Forde, C. (2009). The Rhetoric of the ‘Good Worker’ versus the Realities of Employers’ Use and the Experiences of Migrant Workers. Work, Employment and Society, 23(1): 1242-159.
• Merton, R., K. (1972). Insiders and Outsiders: A Chapter in the Sociology of Knowledge. American Journal of Sociology, 78 (1): 9-47.
• Nuhoğlu, Ş. (2003). Gazap Fındıkları. Express Dergisi, 31, Kasım, 26-40.
• Nuhoğlu, Ş. (2004). Gazap Fındıkları. Express Dergisi, 42, Kasım, 36-44.
• Ricouer, P. (2004). Memory, History and Forgetting. USA: University of Chicago Press.
• Saraçoğlu, C. (2009). Exclusive Recognition: The New Dimensions of the Question of Ethnicity and Nationalism in Turkey. Ethnic and Racial Studies, 32(4), 640-658.
• Saraçoğlu, C. (2011). Kurds of Modern Turkey: Migration, Neoliberalism and Exclusion in Turkish Society, London, New York: I. B. Tauris.
• Ulukan, U. ve Ulukan, N., C. (2011). Fındık Üretiminde Çalışma İlişkileri ve Mevsimlik İşçiler: Perşembe Örneği, Gamze, Y. Özdemir, vd. (Der.), içinde, 2000'li Yıllarda Türkiye'de İktisat ve Siyaset Rüzgarları. Ankara: Efil Yayınevi.
• Updegraf, R. (2012). The Kurdish Question. Journal of Democracy, 23(1), 119-128.
• Yeğen, M. (1996). The Turkish State Discourse and the Exclusion of Kurdish Identity. Middle Eastern Studies, 32(2), 216–229.
• (1999). The Kurdish Question in Turkish State Discourse. Journal of Contemporary History, 34(4), 555–568.
• (2007). Turkish Nationalism and the Kurdish Question. Ethnic and Racial Studies, 30(1), 119–151.
• (2009). Prospective-Turks’ or ‘Pseudo-Citizens:’ Kurds in Turkey. The Middle East Journal, 63(4), 597–615.
• Wu, J. ve Wang, M. (2012). Ethnic Migrant Workers and Emerging Ethnic Division in China’s Urban Labor Market. Asian and Pacific Migration Journal, 21 (4): 483-507.
• Zhang, T., Y. (2013). Factory ‘Nuns’: The Ethnicisation of Migrant Labor in the Making of Tibetian Carpets. Gender, Place &Culture: A Journal of Feminist Geography, 20(6), 754-772.