2000 Sonrası Politik Türkiye Sinemasında Kurmaca-Belgesel Etkileşimi: Gelecek Uzun Sürer Filmi Örneği

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 2 - Sinema ve Politika, 286 - 318, 15.12.2016

Semra Civelek

Öz

Çalışma, 2000 sonrasında politik Türkiye sinemasında belirginleşen kurmaca-belgesel etkileşimli formun, politik içerik ile olan ilişkisinin mahiyetini araştırmaya yöneliktir. Etkileşimli formun politik filmlerde ne şekilde ve ne amaçla kullanıldığı ve bu formun politik içerikle olan ilişkisi, Gelecek Uzun Sürer (Alper, 2011) filmi özelinde değerlendirilmiştir. Filmin politik artalanının oluşmasında merkezi öneme sahip olan “bellek” mefhumunun, biçim-içerik ilişkisi bağlamındaki rolü de film kapsamında ele alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

kurmaca-belgesel etkileşimi, politik Türkiye sineması, biçim-içerik ilişkisi, bellek, Gelecek Uzun Sürer

The Interaction Between Fiction Films and Documentaries in Post-2000 Political Cinema of Turkey: The Case Of Gelecek Uzun Sürer

Öz

This study examines the relationship between the fictional-documentary interactive form that emerges in Turkish political cinema since 2000, and the nature of the political content. The way in which the interactive form is used in political films and for what purpose and the relationship of this form to the political content is evaluated specifically regarding to the film Gelecek Uzun Sürer (Alper, 2011). Role of “memory” as a concept, which is central in establishing the political background of the movie is discussed as well in the context of the relationship between form and content. 

Anahtar Kelimeler

interaction between fiction and documentary films, political cinema in Turkey, relationship between form and content, memory, Gelecek Uzun Sürer

Kaynakça

• Agamben, G. (2004). Auschwitz’den Artakalanlar: Tanık ve arşiv. (A. İ. Başgül, Çev.). Ankara: Kitle.
• Akbal-Süalp, T. (2010a). Türkiye sinemasının dönemselleştirilmesi I. Yeni Film, 20, 35-41.
• Akbal-Süalp, T. (2010b). Türkiye sinemasının dönemselleştirilmesi II. Yeni Film, 21, 26-34.
• Akbal-Süalp, T. (2011). Türkiye sinemasının dönemselleştirilmesi III. Yeni Film, 22, 63-67.
• Akoğlu, Ö. (2014). Gerçeğe meydan okumak: Uydurma belgesel (Melgesel). Özgür İpek (Der.), içinde, Tanıklıklar sineması: Belgesel sinema üzerine (s. 206-245). İstanbul: Agora.
• Alper, S., Çelik, E., de Seille G., Filiz, C. A., Kreyenberg, T., Vonorta, K. (Yapımcı) ve Alper, Ö. (Yönetmen). (2011). Gelecek Uzun Sürer (Film). Türkiye: Nar Films, unafilm, Arizona Films, CNC.
• Assmann, J. (2015). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. (A. Tekin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Barash, J. A. (2007). Belleğin kaynakları. Cogito, 50, 11-22.
• Barış, J. (2011). Geleceğin sürmediği yerlerde…. Yeni Film, 24, 11-13.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon. (O. Adanır, Çev.) Ankara: Doğu Batı.
• Bilgin, N. (2013). Tarih ve kolektif bellek. İstanbul: Bağlam.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım. (D. Fırat ve G. Berkkurt, Çev.). Ankara: Heretik.
• Comolli, J. L ve Narboni J. (2008). Sinema, ideoloji, eleştiri. (M. Temiztaş, Çev.). Seçil Büker ve Y. Gürhan Topçu (Der.), içinde, Sinema: Tarih, kuram, eleştiri (s. 99-112). Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, Kırkıncı Yıl Kitaplığı No: 10.
• Çatalçam, E. (2009). Sinema ve toplumsal gerçeklikte 12 Eylül darbesine bakış. Yeni İnsan Yeni Sinema, 23, 45-49.
• Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve türk sinemasında toplumsal gerçekçilik. İstanbul: Homer.
• Daldal, A. (2015). Ulusal sinema kavramı ve yeni “Türk sineması” üzerine. Deniz Bayrakdar (Der.), içinde, Türk film araştırmalarında yeni yönelimler (11): Sinema ve yeni (s. 13-29). İstanbul: Bağlam.
• Genç, S. (2011). Gelecek uzun sürer: Diyarbakır üzerinde gökyüzü. Yeni Film, 24, 4-9.
• Genç, S. (2012). Babalar ve çocukları – üç film: Türkiye yakın tarihinden portreler. Yeni Film, 28, 4-12.
• Genç, S. ve Güven Y. (2011). Özcan alper ile söyleşi. Yeni Film, 24, 14-19.
• Gider, N. (2015). Belgesel gerçeğinde bir yapım tekniği olarak katılımlı video; gerçek mi yeniden sunum mu?, Deniz Bayrakdar (Der.), içinde, Türk film araştırmalarında yeni yönelimler (11): Sinema ve yeni (s. 172-183). İstanbul: Bağlam.
• Göl, B. ve Köstepen E. (2011). Özcan Alper ile söyleşi. Altyazı, 111, 32-37.
• Göral, Ö. S., Işık, A. ve Kaya, Ö. (2014). Konuşulmayan gerçek: Zorla kaybetmeler. İstanbul: Anadolu Kültür Yayınları.
• Halbwachs, M. (1992). On collective memory. Chicago ve Londra: The University of Chicago Press.
• Kanat, F. (2010). Fatin Kanat’la 12 Eylül ve direnmenin görsel estetiği. Altyazı, 98, 64-66.
• Kara, M. (2012). Sinema ve 12 Eylül. İstanbul: Agora.
• Karabağ-Sarı, Ç. (2012). 12 Eylül filmlerinin üniversiteli gençler tarafından alımlanması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Kılıçatan, E. (2015). Sinemanın kaçınılmaz gerçeği: politika. Barış Kılınç (Der.), içinde, Sinema ve politika (s. 51-67). İstanbul: Literatürk.
• Kılınç, B. (Der.), (2015). Sinema ve politika. İstanbul: Literatürk.
• Kolker, R. P. (2010). Değişen bakış: Çağdaş uluslararası sinema. (E. Yılmaz, Çev.) Ankara: De Ki.
• Kuyucak-Esen, Ş. (2010). Türk sinemasının kilometre taşları. İstanbul: Agora.
• McGowan, T. (2012). Gerçek bakış: Lacan sonrası sinema kuramı. (Z. Özen-Barkot, Çev.) İstanbul: Say.
• Mirahmetoğlu, Y. (1995). Siyasal sinema I. Antrakt, 44, 59-62.
• Neyzi, L. (Der.), (2014). Nasıl hatırlıyoruz? Türkiye’de bellek çalışmaları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Olick, J. K. (2014). Kolektif bellek: iki farklı kültür. Moment, 1(2), 175-211.
• Oylum, R. (2012). 2000 sonrası Türk sinemasında devrimcilik olgusu. Ensar Yılmaz (Der.), içinde, Türk sinemasında sosyal meseleler (s. 117–134). İstanbul: Başka Yerler.
• Özdem, Ö. (2013). Belgesel ile kurmacanın iç içeliği üzerine bir değerlendirme: The Cove (Koy) film çözümlemesi. Sinecine, 4(2), 99-118.
• Özön, N. (1985). Sinema: Uygulayımı-sanatı-tarihi. İstanbul: Hil.
• Pösteki, N. (2004). 1990 sonrası Türk sineması. İstanbul: Es.
• Rhodes, G. D., ve Springer, J. P. (2006). Docufictions: essay on the Intersection of documentary and fictional filmmaking. London: McFarland & Company, Inc., Publishers.
• Ricoeur, P. (2007). Bellek, tarih, unutuş. Cogito, 50, 141-155.
• Sancar, M. (2010). Darbeyle hesaplaşma yöntemleri. Altyazı, 101, 46-51.
• Sancar, M. (2014). Geçmişle hesaplaşma: Unutma kültüründen hatırlama kültürüne. İstanbul: İletişim.
• Schudson, M. (2007). Kolektif bellekte çarpıtma dinamikleri. Cogito, 50, 179-199.
• Sontag, S. (2004). Başkalarının acısına bakmak. (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Agora.
• Suner, A. (2006). Hayalet ev: Yeni Türk sinemasında aidiyet, kimlik ve bellek. İstanbul: Metis.
• Tomlinson, J. (2004). Küreselleşme ve kültür. (A. Eker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Wayne, M. (2011). Politik film: Üçüncü sinema’nın diyalektiği. (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Yordam.
• Yaşartürk, G. (2012). Eleni, Niko, Maria ve Yorgo: Türk sinemasında Rumlar. İstanbul: Agora.
• Yılmaz, E. (1997). 1968 ve sinema. Ankara: Kitle.
• Gürata, A. (2009). Yeni anlatılar. Erişim Tarihi: Temmuz 2015, http://arsiv.taraf.com.tr/yazilar/ahmet-gurata/yeni-anlatilar/6579/
• Jefroudi, M. (2009). 1 Mayıs 1977: Hafıza, adalet ve devrimin hayaleti. Erişim tarihi: Ekim 2015, http://www.e-hayalet.net/index.php/makale-sections-614/51-politika/1-mayis-1977-hafiza-adalet-ve-devrimin-hayaleti-v15-12959
• Schrader, P. (2009). Beyond the Silver Screen. Erişim Tarihi: Haziran 2015, http://www.theguardian.com/film/2009/jun/19/paul-schrader-reality-tv-big-brother