LIMITS OF THE MUSEUM OF INNOCENCE: “UNREFLECTIVE” NOSTALGIA AND THE IMPOSSIBILITY OF INNOCENCE

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1 - Nostalji ve Melankoli, 28 - 41, 20.06.2020

Jale Özata Dirlikyapan

https://doi.org/10.17572/mj2020.1.2841

Cited By: 1

Öz

Nostalgia promises wholeness, happiness and a sense of being at home in response to the social discontent and sense of being disintegrated. Therefore as discontent grows, it is observed that the interest toward nostalgic themes also grows. So in literature, nostalgic discourse becomes strong and the past is handled in such a way that satisfies the lack which people feel today. Orhan Pamuk’s novel The Museum of Innocence which was published in 2008 narrates a love story which takes place at the end of 1970s and aims to refresh our collective memory of that years. But Pamuk’s style of expressing emotions with the lack of profundity and with his effort of naming the emotions recurrently, the text’s nostalgic intentions turn into a formof a “set up stage”. Lack of attention and perspective toward political issues, its peaceful melancholy towards residuals and ruins of the past and its point of view away from “suspicion”, moves the novel away from modernist “reflective nostalgia” and the notion of innocence. Despite the memory being an “anti-museum”, narrator Kemal and Orhan Pamuk both transform their powerful desire to seize the past into a proud museum which has a meaning they are sure of.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, reflective nostalgia, 1970s, residuals, collective memory

MASUMİYET MÜZESİ’NİN SINIRLARI: “DÜŞÜNCESİZ” NOSTALJİ VE MASUMİYETİN İMKÂNSIZLIĞI

Öz

Nostalji, bugünün toplumsal memnuniyetsizliğine ve parçalanmışlık hissine karşılık, “eski günlerin” bütünlüğünü, mutluluğunu ve evde olma hissini vadeder. Dolayısıyla, memnuniyetsizlik arttıkça kültürel alanda nostaljik temalara yönelik ilginin de arttığı gözlemlenir. Bu ilgiye karşılık edebiyatta da geçmişe özlem söyleminin güçlendiği, bugün eksikliği hissedilen neyse, geçmişin o eksikliği kapatacak bir bakışla ele alındığı dikkat çeker. Orhan Pamuk’un 2008’de yayımlanan romanı Masumiyet Müzesi de 70’li yılların sonlarında geçen bir aşk hikâyesini anlatırken, o yıllara yönelik kolektif hafızayı tazeleme niyetindedir. Ancak duygulardan söz ediş biçimi ve duyguları betimleyerek derinleştirmekten ziyade onları adlandırma çabası, metindeki nostaljik yönelimi bir “sahne kurma” formuna dönüşür. Politik gelişmelere yönelik dikkat ve perspektif eksikliği, geçmişten artakalanlara ve yıkıntılara yönelik huzurlu hüznü ve şüphe fikrine uzak bakış açısı, romanı modernist “düşünsel nostalji”den ve masumiyet fikrinden uzaklaştırır. Anlatıcı Kemal ile Orhan Pamuk, hafıza özünde bir “anti-müze” olsa da, geçmişi ele geçirmeye yönelik kuvvetli arzularını, anlamından emin oldukları gururlu bir müzeye dönüştürmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler

Orhan Pamuk, nostalji, düşünsel nostalji, 1970’ler, artakalanlar, kolektif hafıza

Kaynakça

• Benjamin, W. (2012). Tarih kavramı üzerine. Nurdan Gürbilek (Der.), Nurdan Gürbilek ve Sabir Yücesoy (Çev.), içinde, Son bakışta aşk: Walter Benjamin’den seçme yazılar (s. 39-51). İstanbul: Metis Yayınları.
• Berkbayrak, E. (11 Ekim 2009). 'Masumiyet Müzesi' Milano'da tanıtıldı. Radikal. Erişim: 9 Nisan 2020, http://www.radikal.com.tr/kultur/masumiyet-muzesi-milanoda-tanitildi-958683/.
• Boym, S. (2009). Nostaljinin geleceği. F. B. Aydar (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Connerton, P. (2009). Modernite nasıl unutturur. Kübra Kelebekoğlu (Çev.). İstanbul: Sel Yayınları.
• Çapan, G. (9 Nisan 2013). Umberto Eco: İnanıyorum ki dünyadaki insanların çoğu aptaldır. Akşam. Erişim: 10 Nisan 2020, https://www.aksam.com.tr/kultur-sanat/umberto-eco-inaniyorum-ki-dunyadaki-insanlarin-cogu-aptaldir/haber-185310.
• Gürbilek, N. (2011). Tanpınar’da hasret, Benjamin’de dehşet. Benden önce bir başkası. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürbilek, N. (2012). Sunuş. Nurdan Gürbilek (Der.), içinde, Son bakışta aşk: Walter Benjamin’den seçme yazılar (s. 7-39). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kundera, M. (1996). Yavaşlık. Özdemir İnce (Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Lowenthal, D. (1989). Nostalgia tells it like it wasn’t. Christopher Shaw ve Malcolm Chase (Der.), içinde, The imagined past (s. 18-33). Manchester ve New York: Manchester University Press.
• Macherey, P. (2019). Edebi üretim teorisi. Işık Ergüden (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Orhon, G. (2003). İkilikler ve karşıtlıklar: Halbwachs’ın entelektüel mirası üzerine eleştirel bir değerlendirme. Toplum ve Bilim, 128, s.71-83.
• Özbek, M. (2000). Walter Benjamin’i okumak 1. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 55 (2), s. 69-96.
• Pamuk, O. (2006). İstanbul: hatıralar ve şehir. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Pamuk, O. (2008). Masumiyet müzesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2010). Saf ve düşünceli romancı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2017). Manzaradan parçalar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Stewart, S. (2007). Longing. Durham ve Londra: Duke University Press.
• Tanpınar, A. H. (2000). Huzur. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tiedemann, R. (2012). Pasajlar yapıtı’na giriş. A. Cemal (Çev.), içinde Pasajlar (s. 9-36). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.