HETEROSEXUAL MELANCHOLY AND HOMOSEXUAL CATHEXIS: A DISCUSSION ON OUR GRAND DESPAIR

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1 - Nostalji ve Melankoli, 57 - 71, 20.06.2020

Fatih Serdar Özgültekin

https://doi.org/10.17572/mj2020.1.5771

Öz

Melancholy has been addressed from a pathological or psychiatric perspective for a long time. Just like nostalgia, it is a concept that is shared at the center of many processes both individually and socially, from identity building to being potent to become an agent. It includes various emotional states and attitudes such as denial, internalization, uncertainty, mysticism, and deficiency. But at the same time, as a result of its relationship with “pain” and “loss”, and its acquisition as a worldview, the term has managed to both stay out of “institutionalized” and “official” qualifications and embrace a liberating potential as well. In this framework, this study will use Sigmund Freud’s perspective of “incorporation” of the loss as an “identification”. Then, with reference to Judith Butler’s work that describes the construction of heterosexuality and the dimensions of homosexual cathexis based on her conception of melancholy, this study will focus on Ender and Çetin, two main characters of Barış Bıçakçı’s novel Our Great Despair. This melancholy is reflected in the narration of the book, the relationship of the characters, their attitudes towards the female character (Nihal) who is involved in their lives later, and even in how the city (Ankara) in which the story takes place is described. Therefore, the relationship with the female character and the friendship of the main characters will be analyzed through Butler’s gender and melancholy perspective.

Anahtar Kelimeler

Literature, psychoanalysis, Freud, Butler, Barış Bıçakçı

HETEROSEKSÜEL MELANKOLİ VE EŞCİNSEL KATEKSİS: BİZİM BÜYÜK ÇARESİZLİĞİMİZ ÜZERİNDEN BİR TARTIŞMA

Öz

Melankoli, uzun bir süre boyunca patolojik veya psikiyatrik açılardan ele alınmıştır. Tıpkı nostalji gibi, insanın hem bireysel hem de toplumsal yönden paylaştığı ve kimlik inşasından fail olma imkânına dek pek çok sürecin merkezinde konumlanmış bir kavramdır. Kavram; inkâr, içselleştirme, belirsizlik, mistisizm, eksiklik gibi çeşitli duygu durumlarını ve tutumları içermektedir. Ama aynı zamanda ‘acı’ ve ‘kayıp’ ile kurduğu ilişki ve bir dünya görüşü olarak edinimi itibariyle hem ‘kurumsallaşmış’ ve ‘resmî’ nitelemelerin dışında kalabilmiş, hem de özgürlükçü bir potansiyel taşıyabilmiş bir terim olarak karşımıza çıkar. Söz konusu çerçevede bu çalışma; Sigmund Freud’un ‘kaybın bedene alınması’, bu suretle bir ‘özdeşleşmeyi’ içermesi perspektifinden hareket edecektir. Ardından Judith Butler’ın bu melankoli kavrayışından hareketle heteroseksüelliğin kuruluşunu, eşcinsel kateksisin boyutlarını tarif ettiği çalışmasından ilerleyecek ve Barış Bıçakçı’nın Bizim Büyük Çaresizliğimiz isimli romanının iki ana karakteri olan Ender ve Çetin’e odaklanacaktır. Bu melankoli, kitabın anlatımına, karakterlerin birbirleriyle ilişkisine, hayatlarına sonradan dahil olan kadın karaktere yönelik tutumlarına (Nihal) ve hatta öykünün geçtiği kentin (Ankara) tarif edilme biçimine dahi yansır. Bu açıdan özellikle kadın karakterle kurulan ilişkiyi ve ana karakterlerin dostluğunu biçimlendirmesi Butler’ın toplumsal cinsiyet ve melankoli perspektifi ile tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, psikanaliz, Freud, Butler, Barış Bıçakçı

Kaynakça

• Agamben, G. (2007). Kayıp Nesne (Ş. Öztürk, Çev.), Cogito 51 (Melankoli), 258-261.
• Aristoteles (2007). Karasafralılık (Ö. Aygün, Çev.). Cogito 51 (Melankoli), 107-125.
• Arslan, U. T. (2010). Heteroseksüel Melankoli. “Orada Kimse Var Mı?” – Kaos GL içinde. Umut Güner ve Semih Varol (Der.), Ankara, Kaos GL. Ayrıntı Basımevi. 42-57.
• Bıçakçı, B. (2011). Bizim Büyük Çaresizliğimiz. İstanbul: İletişim Yayınları
• Butler, J. (2007). Melankoli ve Toplumsal Cinsiyet – Reddedilmiş Özdeşleşme (Z. Direk, Çev.). Cogito 51 (Melankoli), 275-291.
• Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (B. Ertür, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. 122-132.
• Çapkın, N. (2017). Bizim Büyük Çaresizliğimiz: Firari Geçmişin Anlatıda Temsili. Fe Dergi 9: 70-79.
• Demiralp, O. (2007). Hülya ile Sevda, Cogito 51 (Melankoli), 181-191.
• Ewen, R. B. (2003). An Introduction to the Theories of Personality. Londra: Lawrence Erlbaum Associates. 1-16.
• Freud, S. (1917). Mourning and Melancholia. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XIV (1914-1916): On the History of the Psycho-Analytic Movement, Papers on Metapsychology and Other Works, 237-258
• Freud, S. (1995). Psikanaliz ve Uygulama (M. Sencer, Çev.). İstanbul: Say Yayınları. 36-41.
• Freud, S. (2010). The Interpretation of Dreams. New York: Basic Books. s. 590.
• Görkem, K. (30 Mart 2015). Barış Bıçakçı Neden Seviliyor? K24. Erişim: 8 Nisan 2020, https://t24.com.tr/k24/yazi/baris-bicakci-neden-seviliyor,125
• Gürbilek, N. (2017). Gevezelik çağında edebiyat – Barış Bıçakçı’da cümle savaşları. Birikim Sayı 338, Haziran 2017: 27-46.
• Mollaer, F. (2007). Romantik Aşkın Sosyolojik Halleri, Cogito 51 (Melankoli), 233-257.
• Özmen, E. (2017). Vazgeçemediklerinin Toplamıdır İnsan: Yas, Melankoli, Depresyon. İstanbul: İletişim Yayınları. 47-85.
• Sancar, S. (2013). Erkeklik: İmkânsız İktidar; Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları. 259-301.
• Şimşek A. ve Öner R. V. (2019). Sosyal Haklardan Şehir Hakkına: Barış Bıçakçı Eserleri Üzerine Bir inceleme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 74, No. 1, s. 135-161.
• Teber, S. (2013). Melankoli: “Normal Bir Anomali”. İstanbul: Say Yayınları.
• Vahapoğlu, B. (2018). Muhkem Duvarda Yeni Bir Çatlak: “Veciz Sözler”, “Bizim Büyük Çaresizliğimiz” ve “Sinek Isırıklarının Müellifi” Romanlarında Eleştirel Erkeklik Kurguları. Monograf dergi. 2018/10: 142-164.