MÜZİKTE BEDENİN KULLANIMI: POP ŞARKICILARIN KLİPLERİ ÜZERİNDEN BİR GÖRSEL OKUMA

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1 - Erkeklikler - 1, 168 - 187, 17.06.2021

Murat Birol

https://doi.org/10.17572/mj2021.1.168187

Cited By: 2

Öz

Toplumsal cinsiyet bugün farklı kimlik, rol ve yaşam tarzlarına bürünerek postmodern çağa eşlik etmektedir. Özellikle cinsel kimliğin ön planda tutularak ticari yaşama katılması, rating ve şov dünyasını ayakta tutan başlıca neden olması yanı sıra editoryal süreçteki kurgulamada da göz önünde bulunan bir unsurdur. Bunun yansıdığı alanlardan biri müziktir. Son dönem kliplerine bakıldığında, şarkıdan çok dikkat çeken unsur şarkıcının klipte sunduğu erotizmdir. Popüler kültürden etkilenen ve içinde bulunan bu kültürü etkileyen dönüşümsel süreç içerisinde pop müzik şarkıcıları, albüm kapaklarından kliplerine değin bedenlerini, yaptıkları çalışmaların ve buna eşlik ettikleri dansın bir unsuru olarak kullanmaktadırlar. Farklı kimlik kalıpları çok çeşitli gibi görünse de aynı mantığın temelinde üretim gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla klipler, cinsel kimlik olarak kadın ve erkek bedeninin sunumunun hazırlandığı müziklerden oluşan ve toplumsal cinsiyet kavramını sürekli öne çıkaran bir popülist yapıya kavuşmaktadır. Bu bağlamda çalışma, beden kullanımının pop müzik kliplerinin örnekleri üzerinden göstergebilimsel yöntemle çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bedenin müzikle metalaştırıldığı süreçte, kliplerdeki kadın ve erkek bedeni kategorilerine ayrılan analiz sonucunda, kadın ve erkeğe bakışın toplumsal cinsiyet rollerince farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

pop müzik, erkek, kadın, beden, metalaştırma

Kaynakça

• Aktulum, K. (2017). Müzik ve Metinlerarasılık: Müziklerarası/Göstergelerarası Etkileşimler ve Aktarımlar. İstanbul-Konya: Çizgi Kitabevi.
• Akyürek, F. (2005). “Görsel/İşitsel Bir Dil: Video Klip”. Selçuk İletişim, 3(4): 98-113.
• Atabek, G. Ş. ve Atabek, Ü. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek: İçerik, Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bakır, U. (2017). Güzel İse “Evet”: Reklam, İkna ve Güzellik Kültürü. İstanbul: Say Yayınları.
• Berger, A. A. (2018). Medya Çözümleme Teknikleri. (Çev. N. Pembecioğlu). Ankara: Nobel.
• Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (Çev. Başak Ertür). İstanbul: Metis Yayınları.
• Carrabine, E. (2007). “Popular Music”. T. Edwards (Ed.). Cultural Theory: Classical and Contemporary Positions. London: Sage Publications, 231-253.
• Eliade, M. (2017). Mitler, Rüyalar ve Gizemler. (Çev. C. Soydemir). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Erdoğan, İ ve Alemdar, K. (2005). Popüler Kültür ve İletişim: Halk Kültürü, Kitle Kültürü ve Popüler kültürün Üretim Dağıtım Tüketim Pratiklerinin Doğası. Ankara: Erk Yayınları.
• Erol, A. (2009). Popüler müziği Anlamak: Kültürel Kimlik Bağlamında Popüler müzikte Anlam. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Fiske, J. (2015). İletişim Çalışmalarına Giriş. (Çev. S. İrvan), Pharmakon Yayınları, Ankara.
• Giddens, A. (2014). Mahremiyetin Dönüşümü: Modern Toplumlarda Cinsellik, Aşk ve Erotizm. (Çev. İ. Şahin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goffman, E. (1973). La Mise En Scene De La Vie Quotidienne: 2. Les Relationsen Public. (Çev. A. Accardo). Paris: Eds De Minuit.
• Karamollaoğlu, A. (2009). “Beau Travail (Güzel İş): Dans Eden Anıtsal Beden”. H. Kuruoğlu (Ed.). Erkek Kimliğinin Değişe(meye)n Hâlleri. İstanbul: Beta Yayıncılık. Ss.103-116.
• Kula Demir, N. (2009). “Erkek Dergilerindeki Reklam Fotoğraflarında (yeniden) Üretilen Metroseksüel Kimlik”. H. Kuruoğlu (Ed.). Erkek Kimliğinin Değişe(meye)n Hâlleri. İstanbul: Beta Yayıncılık. Ss. 81-102.
• Hatipler, M. (2016). Ekonomik Boyutuyla Görsel Kültür ve Kültür Endüstrisi. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Hooks, B. (2018). Değişme İsteği: Erkekler, Erkeklik ve Sevgi. (Çev. Z. Kutluata). İstanbul: BGST Yayınları.
• İnceoğlu, Y. ve Kar, A. (2010). Dişilik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kutluk, F. (2016). Müzikte Cinsellik ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: H2O Yayıncılık.
• Lawrence, D. H. (2015). Pornografi ve Müstehcenlik.(Çev. B. Sipahi). İstanbul: Fabula Kitap.
• McGregor, C. (2000). Pop Kültür Oluyor. (Çev. G. Özferendeci). İstanbul: ÇiviYazıları.
• Odabaşı, Y. (2006). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İzmir-Ankara: Sistem Yayıncılık.
• Özbudun, S. (2014). Antropoloji Gözüyle: Sınıf, Kültür, Kimlik Yazıları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Rifat, M. (2012). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları: Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, M. (2014). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Sancar, S. (2011). Erkeklik: İmkânsız İktidar-Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Schimmel, A. (2004). Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri: İslama Görüngübilimsel Yaklaşım. (Çev. E. Demirli). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Sjoberg, L. (2014). Toplumsal Cinsiyet, Savaş ve Çatışma: Savaşın Feminist Teorisi. (Çev. O. Aydın). İstanbul: Altın Bilek Yayınları.
• Yalçın, A. ve Adiller, S. (2016). Sözsüz İletişim: Şehir Efsanesi Olarak Beden Dili. İstanbul: MediaCat.
• Williamson, J. (1998). “Kadın Bir Adadır: Dişillik ve Sömürgecilik”. T. Modleski (Ed.). Eğlence İncelemeleri: Kitle Kültürüne Eleştirel Yaklaşımlar. İstanbul: Metis Yayınları, 135-155.