TÜRKİYE’DE K-POP KARŞITI SÖYLEM ve K-POP HAYRANLARININ TAKTİKSEL MÜCADELESİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1 - Erkeklikler - 1, 144 - 167, 17.06.2021

Alptekin Keskin , Mutlu Binark

https://doi.org/10.17572/mj2021.1.144167

Cited By: 6

Bu makale için 31 Aralık 2022 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/moment/issue/72740/1181738

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de Kore Dalgası ve K-pop karşıtlığının geleneksel medya metinlerinde ve Twitter ortamında dolaşıma sokulan #kpopyasaklansın ve #kpopyasaklansin etiketlerinde ne tür söylemsel mekanizmalar aracılığıyla şekillendiğini incelemektedir. Geleneksel medya metinlerinde, K-pop’a yönelik ahlaki paniğin, günah keçisi gösterme, korku yaratma, damgalama ve etiketleme gibi söylem mekanizmaları kullanılarak üretildiği; ‘salgın’ olarak K-pop, hegemonik erkeklik temsiline karşı tehdit ve yeni din olmak üzere üç alt temada bu karşıtlığın kurgulandığı örnekler üzerinden tartışılmaktadır. Bu kapsamda çalışmada Twitter Türkiye ortamından Nvivo12 ile 17-21 Haziran 2020 tarihleri arasında derlenen #kpopyasaklansın ve #kpopyasaklansin etiketleri altında dolaşıma sokulan gönderilere tematik içerik analizi uygulanmıştır. Gerek geleneksel medya metinlerinde gerekse Twitter’da yapılan kampanyada K-pop karşıtı söylemin, kültürel özcülükten, İslam dinini tektipleştirici bir şekilde yorumlamaktan, homofobi ile transfobiden beslendiği görülmüştür. Çalışmanın bir diğer bulgusu, Türkiye’deki K-pop hayranlarının #kpopyasaklansın etiketini, katılımcı kültürün bir özelliğini yaşama geçirerek trolledikleri gözlemidir. K-pop karşıtlığını yayan bir etiketin, hayranlar tarafından trollenmesi K-pop aktivizminin Türkiye’deki başarılı örneklerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

K-pop karşıtlığı, ahlaki panik, günah keçisi gösterme, korku yaratma, damgalama

Kaynakça

• Akyıldız, T. (30 Mart 2014). Sosyal Medya Günah Keçisi. Milliyet. Erişim: 09 Temmuz 2020, https://www.milliyet.com.tr/cadde/tolga-akyildiz/sosyal-medya-gunah-kecisi-1859543
• Albayrak, H. (9 Mart 2017). Kore Dizileri, K-Pop ve Güney Kore Müslümanları. Karar. Erişim: 21 Haziran 2020, www.karar.com/yazarlar/hakan-albayrak/kore- dizileri-k-pop-ve-guney-kore-muslumanlari-3497
• Aydın, A. O. (29 Ocak 2019). Eşcinsel ordular geliyor. Erişim: 22 Haziran 2020, Yeni Akit: www.yeniakit.com.tr/yazarlar/ail-osman-aydin/escinsel-ordular-geliyor-27310.html.
• Altheide, D. L. (2006). Terrorism and the Politics of Fear. Oxford: AltaMira.
• Altheide, D. L. (2013). Media Logic, Social Control, and Fear. Communication Theory, 23, 223-238.
• Altheide, D. L. (2016). Media Culture and the Politics of Fear. Cultural Studies ↔ Critical Methodologies, 19 (1), 3-4.
• Asa, S. (2019). Güney Kore Popüler Kültürü'nün (Hallyu) İmam Hatip Lisesi Öğrencilerine Etkisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ata, Y. (2019). Popüler Müzikte Bir "Ötekileştirme" Örneği: Heavy Metal'e Yönelik Olumsuz Yargıların Estetik, Toplumsal ve Ahlaki Boyutları, Etnomüzikoloji Dergisi, 2 (2), 179- 200.
• Ayten, A. (2020). Farklı Etik Yaklaşımlar: İnternetteki Her Şey Kamusal mı?, Mutlu Binark ve Ergin Şafak Dikmen (Ed.), içinde, Yeni Medya Araştırmalarında Etik Bakış Açısı ve Uygulamalar (s. 9-33), Ankara: Alternatif Bilişim Derneği, Erişim: https://ekitap.alternatifbilisim.org/yeni-medya-arastirmalarinda-etik/
• Becker, H. S. (1966). Outsiders: Studies in the Sociology of Deviance. New York: The Free Press.
• Binark, M., Karataş, Ş., Çomu, T. ve Koca, E. (2015). Türkiye'de Twitter'da Trol Kültürü. Toplum ve Bilim, Sayı: 135, 124-157.
• Binark, M. (2019). Kültürel Diplomasi ve Kore Dalgası “Hallyu”: Güney Kore’de Sinema Endüstrisi, K-Dramalar ve K-pop. Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Binark ve Karataş-Özaydın, Ş. (2020). Kurgulanmış K-Erkeklik İmgesi: Güney Kore Yaratıcı İçerik Endüstrisi ve Âşık Olunacak Hallyu Yıldızları. Mutlu Binark (Ed.), içinde, Asya’da Popüler Kültür ve Medya. (s. 141-168). Ankara: UMAG Yayınları.
• Binark, M. (2020). Arttırılmış Eğlence Olarak K-pop ve BTS’in Çekim Gücü. Mutlu Binark (Ed.), içinde, Asya’da Popüler Kültür ve Medya (s. 189-226). Ankara: UMAG Yayınları.
• Bishop, J. (2014). Dealing with Internet Trolling in Political Online Communities: Towards the This Is Why We Can’t Have Nice Things Scale. International Journal of E- Politics, 5(4), 1-20. Doi: 10.4018/ijep.2014100101
• Braun, V. ve Clarke V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology. 3(2),77-101.
• Bulut, E. ve Yörük, E. (2017). Digital Populism: Trolls and Political Polarization of Twitter in Turkey. International Journal of Communication, 11, 4093–4117.
• Campbell, C. (2013). Günah Keçisi: Başkalarını Suçlamanın Tarihi. (G. Kastamonulu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cohen, S. (2011). Folk Devils and Moral Panics. Oxon ve New York: Routledge.
• Çelik, F. (20 Haziran 2020). K-Pop’ta tehlike büyüyor: Art arda gelen dört ölüm. Yeni Şafak.
• Erişim: 20 Haziran 2020, www.yenisafak.com/video-galeri/hayat/k-popta-tehlike-buyuyor-art-arda-gelen-dort-olum/2205811
• Coscarelli, J. (22 Haziran 2020). Why Obsessive K-Pop Fans Are Turning Toward Political Activism. The New York Times. Erişim: 04 Kasım 2020, https://www.nytimes.com/2020/06/22/arts/music/k-pop-fans-trump-politics.html
• Culliford, E. (21 Haziran 2020). TikTok Users, K-Pop Fans Say They Helped Sabotage Trump Rally With False Registrations. Reuters. Erişim: 24 Haziran 2020. https://reuters.com/article/us-usa-election-trump-tiktok-idUSKBN23SOL6
• Çomu, T. ve Halaiqa, İ. (2014). Web İçeriklerinin Metin Temeli Çözümlemesi. Mutlu Binark (Ed.), içinde, Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (s. 31-92). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dhawan, R.J. (2017). Korea’a Cultural Diplomacy: An Analysis of the Hallyu in India. Strategic Analysis, 41 (6), 559-570.
• Dirini, İ. ve Özsu, G. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinde Sosyal Medyada Nefret Söylemi Raporu. Z. Özarslan (Ed.) Ankara: Alternatif Bilişim Derneği. Erişim: https://ekitap.alternatifbilisim.org/covid19-nefret-soylemi-raporu/
• Doré, P. ve Pugsley, P.C. (2019). Genre conventions in K-pop: BTS’s ‘Dope’ music video. Continuum, 33 (5), 580-589.
• Ece, A. (2009). Michel Foucault Düşüncesinde Söylem, Düzen ve Hakikat. İstabul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ercan. S. (17 Haziran 2020a). Ülkem adına bir kez daha umutlandım….Erişim: 18 Aralık 2020. https://twitter.com/saidercan/status/1273340208000520199
• Ercan. S. (17 Haziran 2020b). Sadece bir kez #kpopyasaklansın yazsanız…Erişim: 18 Aralık 2020. https://twitter.com/saidercan/status/1273275977200807938
• Ganghariya, G. ve Kanozia, R. (2020). Proliferation of Hallyu Wave and Korean Popular Culture Across the World: A Systematic Literature Review From 2000-2019, Journal of Content, Community & Communication, 11 (6), 177-207.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (C. Güzel, Yay. Haz.). Ankara: Kırmızı Yayınları. Girard, R. (2005). Günah Keçisi. (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Kanat Kitap.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N. Ağırnaslı., Çev). Ankara: Heretik Yayınları.
• Goffman, E. (2018). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (B. Cezar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Güngör Kırçıl, A. (2009). Türkiye'de Medya, Suç ve Ahlaki Panik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Hebdige, D. (2004). Altkültür: Tarzın Anlamı. (S. Nişancı, Çev.). İstanbul: Babil Yayınları.
• Herman, T. (22 Haziran 2020). Digitally-savvy and passionate, K-pop fans’ Trump activism should come as no surprise. The Guardian. Erişim: 25 Haziran 2020. www.theguardian.com/commentisfree/2020/jun/22/digitally-savvy-and-passionate-k-pop-fans-trump-activism--should-come-as-no-surprise
• Holmes, D. (23 Kasım 2020). The Boundless Optimism of BTS. Esquire. Erişim: 23 Kasım 2020. https://www.esquire.com/entertainment/music/a34654383/bts-members-be-album-interview-2020/
• Jewkes, Y. (2004). Media & Crime.Londra: Sage Publications.
• Kang, H. (24 Haziran 2020). K-Pop’s Digital ‘Army’ Musters To Meet The Moment, Baggage In Tow, NPR. Erişim: 25 Haziran 2020. https://www.npr.org/2020/06/24/882867577/k-pops-digital-army-musters-to-meet-the-moment-baggage-in-tow
• Karabağ, Ç. (2020). Metinsel Konumdan Sosyal Öznelere Kadın Sinema İzleyicileri. Özsoy Aydan (Ed.) içinde, Sinema Seyir ve Seyirci (s.53-76). Konya: Literatürk.
• Karaosmanoğlu, K. (2019). Komplo Teorileri: Disiplinlerarası Bir Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karataş, Ş. ve Binark, M. (2016). Yeni Medyada Yaratıcı Kültür: Troller ve Ürünleri 'Caps'ler. TRT Akademi, Cilt 1, Sayı 2, 426-448.
• Kayış, H. H. (2020). Fabrication/Yeniden Üretim Gereği. Mutlu Binark ve Elif Şafak Dikmen (Ed.), içinde Yeni Medya Araştırmalarında Etik Bakış Açısı ve Uygulamalar (s. 58-88).Ankara: Alternatif Bilişim Derneği. Erişim: https://ekitap.alternatifbilisim.org/yeni-medya-arastirmalarinda-etik/
• Keskin, A. (20 Temmuz 2020). K-Pop’tan K-Aktivizme Sosyal Medyanın Yeni ‘K’ Güçleri. Erişim: 21 Kasım 2020. https://yenimedya.wordpress.com/2020/07/20/k-poptan-k-aktivizme-sosyal-medyanin-yeni-k-gucleri/.
• Keten, E. T. (3 Kasım 2019). Sosyal medya çağının günah keçisi: Tiktok. T24Erişim: 9 Temmuz 2020. https://t24.com.tr/yazarlar/emre-tansu-keten-sosyal-medya/sosyal-medya-caginin-gunah-kecisi-tiktok,24340
• Kılıçarslan, İ. (12 Şubat 2019). K-Pop, BTS, army ve Z kuşağının halleri. Yeni Şafak. Erişim: 22 Haziran 2020. www.yenisafak.com/yazarlar/ismailkilicarslan/k-pop-bts-army-v e-z-kusaginin-halleri-2049263
• Kim, J.O. (2016). The Korean Wave As A Localizing Process: Nation As A Global Actor in Cultural Production. (Doktora Tezi). Temple University.
• K-pop’ta tehlike büyüyor: Art arda gelen dört ölüm (20 Haziran 2020). Yeni Şafak. www.yenisafak.com/video-galeri/hayat/k-popta-tehlike-buyuyor-art-arda-gelen-dort-olum/2205811
• Lee, A. (8 Haziran 2020). K-pop fans are taking over ‘White Lives Matter’ and other anti- Black hashtags with memes and fancams of their favorite stars. CNN. Erişim: 27 Haziran 2020 https://edition.cnn.com/2020/06/04/us/kpop-bts-blackpink-fans-black-lives-matter-trnd/index.html
• Lorenz, T., Browning, K., Frenkel, S. (21 Haziran 2020). TikTok Teens and K-Pop Stans Say They Sank Trump Rally. The New York Times. Erişim: 24 Haziran 2020, https://nytimes.com/2020/06/21/style/tiktok-trump-rally-tulsa.html
• Maliangkay, R. ve Song, G. (2015). A sound wave of effeminacy: K-pop and male beauty ideal in China, JunBong Choi ve Roald Maliangkay (Ed.). K-pop -The International Rise of the Korean Music Industry. (s. 164-177). London: Routledge.
• Macit, M. (2018). Kore Dalgası: Küresel Popüler Kültür Fenomeni HALLYU/Kore Dizileri. İstanbul: Bir Yayıncılık.
• McCurry, J. (24 Haziran 2020). How US K-pop fans became a political force to be reckoned with. The Guardian. Erişim: 25 Haziran 2020. https://www.theguardian.com/music/2020/jun/24/how-us-k-pop-fans-became-a-political-force-to-be-reckoned-with-blm-donald-trump
• Mills, S. (2005). Mıchel Foucault. London ve New York: Routledge.
• Moffitt, B. (2020). Popülizmin Küresel Yükselişi: Performans, Siyasi Üslup ve Temsil. O. Özgür (çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Morimoto, L. ve Chin, B. (2017). Reimagining the Imagined Community: Online Media Fandoms in the Age of Global Convergence. J. Gray, C. Sandvoss, & C. L. Harrington (Eds.), Fandom: Identities and Communities in a Mediated World. (p. 174-188). NY: New York University Press.
• Mutlu, E. (1995). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yayınevi.
• Nugroho, S. A. (2013). (Anti) K-pop, Religious and Nationalism. Erişim: 26.11.2020. https://www.academia.edu/19547216/_Anti_K_Pop_Religious_Norms_and_Nationalism
• Önel, M. A. (23 Ocak 2019). Erişim: 22 Haziran 2020. www.twitter.com/Mehmet _Ali_ONEL/status/1087861716459892736
• Önel, M.A. (20 Haziran 2020). Kpop tehlikesi büyüyor. Erişim: 21 Haziran 2020. www.youtube.com/watch?v=QAr6NSk96VE
• Özay, M. (16 Şubat 2019). Ucube gençlik projesi: BTS. Türkiye Gazetesi. Erişim: 25.06.2020. www.turkiyegazetesi.com.tr/egitim
• Özbudun, S. (2017). Bir İktidar Aracı Olarak Korku. Toplum ve Hekim, Cilt: 32 Sayı: 2, 113-118. Özçetin, B. (2019). Kitle İletişim Kuramları: Kavramlar, Okullar, Modeller. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özkazanç, A. (2020). Bir Musibet: Yeni Türkiye’de Erillik, Şiddet ve Feminist Siyaset. İstanbul: Dipnot Yayınları.
• Özmen, S., ve Erdem, R. (2018). Damgalamanın Kavramsal Çerçevesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23:1, 185-208.
• Özkaya, P. (2020). Z Kuşağı ile İletişimde Popüler Kültür Ögeleri: K-Pop Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özturhan, F. (2019). İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Güney Kore Dizileri İzleme Durumları ve Dizilerin Etkileri. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Paksoy, M. (25 Şubat 2019). K-Pop’ta mesele sadece müzik değil. Anadolu Ajansı. Erişim: 22 Haziran 2020.www.aa.com.tr/tr/yasam/k-popta-mesele-sadece-muzik-degil/1402068
• Paksoy, M. (14 Şubat 2019b). Uzak Doğu’dan yayılan ‘K-Pop tehlikesi. Anadolu Ajansı. Erişim: 22 Haziran 2020. www.aa.com.tr/tr/tryasam/uzak-dogudan-yayilan-k-pop-tehlikesi/1392110
• Ritzer, G. (2011). Küresel Dünya. (M. Pekdemir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Purvis, T. ve Hunt, A. (2014). Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji…(S. Coşar, Çev.). Moment Dergi, 1(1), 9-36.
• Saeji, C. B. (24 Haziran 2020). The K-pop revolution and what it means for American Politics. The Washington Post. 4 Kasım 2020. https://www.washingtonpost.com/outlook/2020/06/24/what-is-k-pop-how--did-its-fans-humiliate-president-trump/
• Semerci, P. U. ve Erdoğan, E. (2019). Siyasetteki Gölge: Korku. İstanbul: İthaki Yayınları
• Slattery, M. (2017). Sosyolojide Temel Fikirler. Ü. Tatlıcan ve (G. Demiriz, Çev.). Ankara: Sentez Yayınları.
• Şenol, M. (11 Şubat 2019). Gençlerimiz Saldırı Altında. Doğru Haber. Erişim: 22.06.2020. https://dogruhaber.com.tr/haber/433939-genclerimiz-saldiri-altinda/
• Tangün, Y. A. ve Parlak, İ. (2020). Politik Söylemin ‘Komplo Teorisi Formu’na Özdeş Sınırları: Kanaat Teknisyeni, Habitus ve İktidar Stratejileri. Mülkiye Dergisi, 44 (2), 287-320.
• Tombul, I. (2020). Netnografik Analizle Türkiye'de YouTuberlar ve Değişen Ahlaki Panik Fenomeni. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 789-811.
• Trzcinska, J. (2018). Polish K-Pop Fandom: Phenomenon, Structure & Communication. Wroclaw: Trickster.
• TXT Turkey (23 Ocak 2019). Beyaz TV 3. Cinsiyet konusu tartışılıyor <BTS üzerinden gösteriliyor> REZİLLİK. Erişim: 21 Haziran 2020. https://www.youtube.com/watch?v=d7FYGKmTNLk&t=1s
• TVNET (18 Haziran 2020). Bu KPop denilen şey çok vahşi! Bütün dünyaya cinsel kimliksizlik yayıyor. Erişim: 07 Aralık 2020. https://www.youtube.com/watch?v=Izux1_gnkiw&t=25s
• Üçler, N. ve Yıldız, E. (2019). Homofobi odaklı Nefret Söylemlerinin Çevrimiçi Gazete Yorumlarında Yeniden Üretilmesi. Z. Burcu Şahin (Ed.) İletişim Etiği: Kavramlar, Olgular ve Tartışmalar. (99-133). Konya: Literatürk.
• Vaismoradi, M., Turunen, H. ve Terese, B. (2013). Content Analysis and Thematic Analysis: Implications for Conducting a Qualitative Descriptive Study, Nursing and Health Sciences, 15, 398-405.
• We Stage The World (5 Ekim 2016). Habertürk Ana Haber Bülteni. Erişim: 21 Haziran 2020. https://www.youtube.com/watch?v=wYvZ-fQA5DA&t=3s-
• Yıldırım, E. (6 Mart 2019). Transkültür ve transcinsiyet tehdidi karşısında gençlerimiz. Yeni Şafak. Erişim: 22 Haziran 2020.www.yenisafak.com/yazarlar/ergunyildirim/transkultur-ve-transcinsiyet-tehdidi-karsisinda-genclerimiz-2049543
• Yoon, T. J. ve Jin, D. Y. (2017). Introduction. The Korean Wave: Twenty Years, Retrospect and Prospect. Tae-Jin Yoon ve Dal Yong Jin.(Ed). The Korean Wave: Evolution, Fandom, and Transnationality.(s. xi-xix). Londra: Lexington Books.
• Yoon, K. (2019). Transnational fandom in the making: K-pop fans in Vancouver. The International Communication Gazette, 81(2), 176-192.
• Young, J. (1971). The Drug Takers: The Social Meaning of Drug Taking. London: Paladin.