İLETİŞİM VE MEDYA ÇALIŞMALARINDA YENİ GELİŞMELER: YAPAY ZEKÂ VE GAZETECİLİK ARAŞTIRMALARINA DAİR BİBLİYOMETRİK BİR ANALİZ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 81 - 108, 10.07.2024

İrem Yeniceler Kortak

https://doi.org/10.17572/mj2024.1.81-108

Öz

Teknolojinin gelişimine paralel olarak yeni araştırma konuları ortaya çıkmıştır. Söz konusu araştırmalar, medya üzerinde de yoğunlaşmış ve yeni tür medyaların incelenmesine dayalı örnekler ortaya konmuştur. Yapay zekâ ve gazetecilik ilişkisinin araştırılmasına dayalı çalışmalar, ağırlıklı olarak yeni gazetecilik türlerini incelemekte ve teknoloji - gazetecilik ilişkisini analiz ederek geleceğe dair öngörülerde bulunmaktadır. Bu noktadan hareketle, çalışmada yapay zekâ ve gazetecilik ilişkisinin akademik çalışmalarda ne şekilde ele alındığını detaylı bir şekilde incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın belirlenen amacına uygun olarak, yapay zekâ ve gazetecilik ilişkisine yönelik Web of Science veri tabanında taranan akademik çalışmalar ele alınmış ve VOSViewer uygulaması üzerinden bibliyometrik verileri analiz edilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda kavrama yönelik araştırmaların ağırlıklı olarak İngilizce dilinde yazıldığı, 1992 ve 2023 yılları arasında yapay zekâ ve gazetecilik konusunda toplamda 194 adet araştırmanın yapıldığı, çalışmaların büyük çoğunluğunun makale türünde yayımlandığı, 2020 ve 2022 yıllarında araştırmaların sayısının artış gösterdiği saptanmıştır. Yapay zekâ teknolojilerinin gelişim göstermesi ve gazetecilikte kullanımının benimsenmesi sonucunda gelecekte konuyla ilgili yapılacak çalışmaların da daha geniş bir alana yayılacağı ve farklı disiplinler üzerinden araştırmaların gerçekleştirileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Otomatik gazetecilik, robot gazetecilik, algoritmik gazetecilik, algoritma, yapay zekâ.

NEW DEVELOPMENTS IN COMMUNICATION AND MEDIA STUDIES: A BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF THE STUDY OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE AND JOURNALISM

Öz

New research themes emerge in parallel with technological developments. Studies on the relationship between artificial intelligence and journalism mainly examine new types of journalism and make predictions about the future through analysis of the relationship between technology and journalism. In accordance with the defined purpose of the research, the academic studies on the relationship between artificial intelligence and journalism were scanned in the Web of Science database and the bibliometric data were analysed. As a result of the analyses carried out, it was found that research on the concept is mainly carried out in English, and a total of 194 studies on artificial intelligence and journalism were carried out between 1992 and 2023. The majority of the studies were published in the form of articles and the number of studies increased in 2020 and 2022. As a result of the development of artificial intelligence technologies and the adoption of their use in journalism, it is anticipated that future studies on the subject will spread to a wider area, and research will be carried out across different disciplines.

Anahtar Kelimeler

Automated journalism, robot journalism, algorithmic journalism, algorithm, artificial intelligence

Kaynakça

• Acar, O. (2022). Yapay zekâ fırsat mı tehdit mi?. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Akyazı, A. (2018). Gazetecilikte dijitalleşme ve haber üretimine yansıması: Robot gazeteciler, dijital medya ve gazetecilik. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Al, U., İrem, S., ve Haydar, Y. (2010). Bibliyometrik özellikleri açısından Bilig’in değerlendirilmesi. Bilig - Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (55), 1-20.
• Arrieta, A., Díaz-Rodríguez, N., Del Ser, J., Bennetot, A., Tabik, S., Barbado, A., ve Herrera, F. (2020). Explainable artificial intelligence (XAI): Concepts, taxonomies, opportunities and challenges toward responsible AI. Information Fusion, 82-115.
• Arslan, E. (2022). Sosyal bilim araştırmalarında VOSviewer ile bibliyometrik haritalama ve örnek bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 33 - 56.
• Başer, E. (2023). Bilimsel iletişim bağlamında dijital reklamcılık çalışmalarının bibliyometrik analizi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (63), 71 - 87.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bingham, W. V. (1937). Aptitudes and aptitude testing. New York: Harper & Brothers.
• Cleerwall, C. (2014). Enter the robot joumalist. Journalism Practice, 8(5), 519 - 531.
• Danzon-Chambaud, S. (2021). A systematic review of automated journalism scholarship: guidelines and suggestions for future research. Open Research Europe, 1-19.
• Doğan, A. (2002). Yapay zekâ. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Dwivedi, Y., Hughes, L., Ismagilova, E., Aarts, G., Coombs, C., Crick, T., …, Williams, M. (2021). Artificial intelligence (AI): Multidisciplinary perspectives on emerging challenges, opportunities, and agenda for research, practice and policy. International Journal of Information Management, (57), 1-47.
• Fan, S. (2020). Yapay zekâ yerimizi alacak mı? 21. Yüzyıl için bir rehber. (İ. Güneş Çıgay, Çev.). İstanbul: Hep Kitap.
• Fanta, A. (2017). Putting Europe’s robots on the map: Automated journalism in news agencies. Reuters Institute for the Study of Journalism.
• Gemici, Ç. (2018). Gelenekselden dijitale haber üretim sürecinde gazetecinin zaman ve mekan deneyimindeki dönüşüm. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Görener, A., ve Toker, K. (2020). Yapay zekâda evrimsel algoritmalar: Lojistik sektöründe bir genetik algoritma uygulaması. Mustafa Yılmaz ve Öykü İyigün (Ed.), içinde Oyun değiştiren güç yapay zekâ (s. 1-40). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Güçlütürk, O. G. (2022). Yapay zekâ ve verinin kullanımı. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Gardner, H. (2011). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Book Press.
• Graefe, A. (2016). Guide to Automated Journalism. Erişim: 12 Eylül 2023, https://www.cjr.org/tow_center_reports/guide_to_automated_journalism.php
• Haenlein, M., ve Kaplan, A. (2019). A brief history of artificial intelligence: On the past, present, and future of artificial intelligence. California Management Review, 1-10.
• Ing, T. S., Lee, T. C., Chan, S. W.,, Alipal, J., ve Hamid, N. A. (2019). An overview of the rising challenges in implementing industry 4.0. International Journal of Supply Chain Management, 1181-1188.
• Jia, C. (2020). Chinese automated journalism: A comparison between expectations and perceived quality. International Journal of Communication, (14), 2611-2632.
• Karnouskos, S. (2020). Artificial intelligence in digital media: The era of deepfakes. IEEE Transactions on Technology and Society, 1 (3), 138 - 147.
• Kim, D. ve Kim, S. (2018). Newspaper journalists attitudes towards robot journalism. Telematics and Informatics, 35(2), 340 - 357.
• Kurnaz, A. (2021). The impact of the COVID-19 pandemic on communication studies: bibliometric analysis. 14 (4), Selçuk İletişim, 1521 - 1545.
• Leiser, M. R. (2022). Bias, journalistic endeavours and the risks of artificial ıntelligence. Taina Pihlajarinne ve Anette Alen-Savikko (Ed.), içinde Artificial intelligence and the media reconsidering rights and responsibilities (s. 8 - 32). United Kingdom: Edward Elgar Publishing.
• Lewis, S. (2020). Artificial intelligence and communication: A Human-Machine Communication research agenda. New Media & Society, 22 (1), 70 - 86.
• Mackintosh, N. (2011). History of theories and measurement of intelligence. Robert Sternberg ve Scott Barry Kaufman (Ed.), içinde The Cambridge handbook of intelligence. United Kingdom: Cambridge University Press.
• McAllister, J. T., Lennertz, L., & Atencio Mojica, Z. (2021). Mapping a discipline: A guide to using VOSviewer for bibliometric and visual analysis. Science & Technology Libraries, 41 (3), 1-30.
• Miller, T. (2019). Explanation in artificial intelligence: Insights from the social sciences. Artificial Intelligence, (267), 1-38.
• Monti, M. (2019). Automated journalism and freedom of information: Ethical and juridical problems related to AI in the press field. Opinio Juris in Comparatione, (1), 1-17.
• Reeves, B., & Borgman, C. (1983). A bibliometric evaluation of core journals in communication research. Human Communication Research, 10 (1), 119 - 136.
• Saad, S., & Issa, T. (2020). Integration or replacement: Journalism in the era of artificial ıntelligence and robot journalism. International Journal of Media, Journalism and Mass Communications, 6(3), 1-13.
• Sadia, J. (2021). Artificial intelligence and journalistic practice: The crossroads of obstacles and opportunities for the Pakistani journalists. Journalism Practice, 15(10), 1400 - 1422.
• Saf, H. H. (2023). Siyasal iletişim ve sosyal medya konularını içeren çalışmaların bibliyometrik analiz ile incelenmesi. Selçuk İletişim, 16 (1), 90 - 118.
• Santos, M. C. (2016). Automated narratives and journalistic text generation – the lead organization structure translated into code. Brazilian Journalism Research, (12), 150 - 175.
• Stray, J. (2019). Making artificial intelligence work for investigative journalism. Digital Journalism, 7(8), 1 - 22.
• Tejedor, S., & Vila, P. (2021). Exo journalism: A conceptual approach to a hybrid formula between journalism and artificial intelligence. Journalism and Media, 830 - 840.
• Thomas, P. (2005). Artificial intelligence. India: Lucent Books.
• Vaccari, C., & Chadwick, Andrew. (2020). Deepfakes and disinformation: Exploring the impact of synthetic political video on deception, uncertainty, and trust in news. Social Media + Society, 6 (1), 1 - 13.
• Van Dalen, A. (2012). The algorithms behind the headlines: How machine-written news redefines the core skills of human journalists. Journalism Practice, 6(5-6), 648 - 658.
• Van Eck, N., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84 (2), 523 - 538.
• Whittaker, J. P. (2019). Tech giants, artificial intelligence and the future of journalism. Taylor & Francis.
• Wolfe, A. (1991). Mind, self, society and computer: Artificial intelligence and the sociology of mind. American Journal of Sociology AJS, 96 (5), 1073 - 1096.
• Yılmaz, A. (2020). Yapay zekâ. İstanbul: KODLAB.