Teknolojinin Karanlık Yüzü: Teknostres

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 80 - 90, 30.06.2021

Beyza Erer

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması ve her yerde bulunması, bireylerin sürekli bu teknolojilerle etkileşime girmesini neredeyse zorunlu hale getirmiştir. Bu kaçınılmaz teknolojik devrim, yaşamın her alanını istila etmekle birlikte modern iş yerlerinde birçok değişimin ve dönüşümün yaşanmasına neden olmuş ve olmaya da devam etmektedir. İşlerin daha hızlı ve verimli yapılması gibi önemli katkılar sunan bilgi ve iletişim teknolojileri bazı nedenlerden dolayı çalışanlarda aşırı kaygı ve stres yaratabilmektedir. Teknostres olarak ifade edilen bu durum çalışanlar üzerinde birçok olumsuz etkiye yol açmaktadır. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı, çağdaş bir adaptasyon hastalığı olarak nitelendirilen teknostres fenomeninin nedenlerini ve banka çalışanları üzerindeki etkilerini derinlemesine incelemektir. Bu amaçla çalışmada nitel araştırma desenlerinden bütüncül çoklu durum yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları amaçlı örneklem yöntemleri arasında yer alan ölçüt örnekleme tekniği ile belirlenmiştir. Araştırma verileri çevrimiçi görüntülü bireysel ve odak grup görüşme yöntemleri kullanılarak toplanmış ve içerik analizi yöntemine uygun bir şekilde analiz edilmiştir. Analiz sonucunda teknostresin nedenleri; tekno-aşırı yük, tekno-karmaşıklık, tekno-belirsizlik ve diğer nedenler temaları ile; teknostresin çalışanlar üzerindeki etkileri ise; davranışsal, psikolojik ve fizyolojik etkiler temaları ile açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Teknostres, nitel araştırma, durum çalışması

Kaynakça

• Adel-Mehraban, M., Mahdian, A. & Alavi, M. (2019). How Managers are Related to Techno-Stress in Organization. Preventive Care in Nursing & Midwifery Journal, 9(3), 42-49.
• Ahmad, U. N. U. & Amin, S. M. (2012). The Dimensions of Technostress among Academic Librarians. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 65, 266–271.
• Alam, M. A. (2016). Techno-stress and Productivity: Survey Evidence From the Aviation Industry. Journal of Air Transport Management, 50, 62–70.
• Ayyagari, R., Grover, V. & Purvis, R. (2011). Technostres: Technological Antecedent and Implications. MIS Quarterly, 35(4), 831-858.
• Boyer-Davis, S. (2018). The Relationship Between Technology Stress and Leadership Style: An Empirical Investigation. Journal of Business and Educational Leadership, 8(1), 48-65.
• Chen, L. (2015). Validating the Technostress Instrument Using a Sample of Chinese Knowledge Workers. Journal of International Technology and Information Management, 24(1), 65-82.
• Chiappetta, M. (2017). The Technostress: Definition, Symptoms and Risk Prevention. Senses and Sciences, 4(1), 358-361.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal.
• Fuglseth, A. M. & Sørebø, Ø. (2014). The Effects of Technostress within the Context of Employee Use of ICT. Computers in Human Behavior, 40, 161-170.
• Guion, L. A. (2002). Triangulation: Establishing the Validity of Qualitative Studies. EDIS, 1-3.
• Karataş, Z . (2017). Sosyal Bilim Araştırmalarında Paradigma Değişimi: Nitel Yaklaşımın Yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1) , 68-86.
• Kasalak, G., Günbayı, İ. & Özçetin, S. (2016). Öğretim Elemanlarının Yönetsel Hizmetlere İlişkin Görüşleri: Bir Durum Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(4), 507-536.
• Maier, C., Laumer, S., Wirth, J. & Weitzel, T. (2019). Technostress and the Hierarchical Levels of Personality: A Two-Wave Study with Multiple Data Samples. European Journal of Information Systems, 1–27.
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research. New York: Sage.
• Mwakaje, A. G. (2010). Information and Communication Technology for Rural Farmers’ Market Access in Tanzania. Journal of Information Technology Impact, 10(2), 111-128.
• Ragu-Nathan, T. S., Tarafdar, M., Ragu-Nathan, B. S. & Tu, Q. (2008). The Consequences of Technostress for End Users in Organizations: Conceptual Development and Empirical Validation. Information Systems Research, 19(4), 417-433.
• Rao, N. H. (2007). A Framework for Implementing Information and Communication Technologies in Agricultural Development in India. Technological Forecasting and Social Change, 74(4), 491-518.
• Sanderlin, T. K. (2004). Managing Technostress in the Organizational Environment: Symptoms and Solutions. Annals of the American Psychotherapy Association, 7(1), 26-32.
• Sellberg, C. & Susi, T. (2013). Technostress in the Office: A Distributed Cognition Perspective on Human–Technology Interaction. Technology & Work, 16 (2), 187-201. Srivastava, S. C., Chandra, S. & Shirish, A. (2015). Technostress Creators and Job Outcomes: Theorising the Moderating Influence of Personality Traits. Information Systems Journal, 25(4), 355–401.
• Tarafdar, M., Tu, Q., Ragu-Nathan, B. S. & Ragu-Nathan, T. S. (2007). The Impact of Technostress on Role Stress and Productivity. Journal of Management Information Systems, 24(1), 301-328.
• Tarafdar, M., Tu, Q., Ragu-Nathan, T. S. & Ragu-Nathan, B. S. (2011). Crossing to the Dark Side: Examining Creators, Outcomes, and Inhibitors of Technostress. Communications of the ACM, 54(9), 113-120.
• Todd, Z., Nerlich, B., McKeown, S. & Clarke, D. (2004). Mixing Methods in Psychology: An Introduction. London: Routledge.
• Weinert, C., Christian, M., Laumer, S. & Weitzel, T. (2020).Technostress Mitigation: An Experimental Study of Social Support During a Computer Freeze. Journal of Business Economics, 1-51.
• Yener, S., Arslan, A. & Kilinç, S. (2020). The Moderating Roles of Technological Self-Efficacy and Time Management in the Technostress and Employee Performance Relationship through Burnout. Information Technology & People, DOI 10.1108/ITP-09-2019-0462.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.